سارقانه‌های هوشمند

عیسی محمدی

این روزها جان بسیاری از شهروندان به تلفن‌های همراه‌شان بند است. این روزها تلفن‌های همراه، همه‌جا واقعاً همراه شهروندان هستند؛ دور از جان شما حتی در سرویس بهداشتی و عبور از خیابان و... . این فراوانی وابستگی به تلفن همراه و استفاده از آن، فرصتی بی‌بدیل به سارقان حرفه‌ای می‌بخشد. این روزها فروش قطعات جدا شده تلفن‌های همراه سرقتی می‌تواند سود خوبی عاید سارقان کند. ماحصل همه این جمله‌ها، یعنی افزایش سرقت تلفن‌های همراه؛ آن‌هم با روش‌های معمول و غیرمعمول. نگاهی به وضعیت سرقت‌ها و باقی ماجرا می‌اندازیم.

یک سارق به ازای هر 410 نفر

به روایت سردار ایوب سلیمانی - جانشین فرمانده ناجا - بد نیست بدانید که از مجموع سرقت‌های انجام‌شده، 70 درصد آنها به تنهایی در 10 استان کشور اتفاق می‌افتد. تهران، البرز، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، اصفهان، کرمان و... استان‌های پیشرو در این آمار و ارقام هستند. در ضمن، باز هم بد نیست بدانید که هم‌اکنون 200هزار سارق حرفه‌ای در کشور وجود دارند که سرجمع، 65درصد سرقت‌ها را انجام می‌دهند. اگر جمعیت ایران را 82میلیون تومان بدانیم، یعنی یک سارق حرفه‌ای به ازای هر 410 نفر!

روند افزایشی سرقت‌ها

باز هم بد نیست بدانید که سرقت، بیشترین اثرگذاری منفی را در کاهش احساس امنیت و آرامش مردم دارد. به گفته پلیس اثرگذاری آن چیزی نزدیک به 20درصد است؛ بیش از هر عامل دیگری. این در حالی است که تا نیمه دوم سال گذشته، سرقت‌ها روند کاهشی داشته، ولی از نیمه دوم سال گذشته، روند افزایشی سرقت‌ها آغاز شده. پلیس می‌گوید که عواملی چون مشکلات اقتصادی، بیکاری، عدم‌مدیریت معتادان متجاهر در جامعه و ‌پیش‌بینی نکردن مکان‌های مناسب برای نگهداری آنها تا درمان و... باعث و بانی این افزایش‌ها بوده است.

65درصدشان کشف می‌شوند

در سرقت، 5 عامل توسط پلیس ذکر می‌شود که ضعف و قوت هر یک می‌تواند باعث مثبت و منفی شدن روند رشد سرقت‌ها شود. این 5عامل عبارتند از: سارق، جغرافیای سرقت، موضوع سرقت، مالخرها و کارکنان پلیس در حوزه مبارزه با سرقت؛ البته قصد نداریم زیاد شما را بترسانیم. باز هم بد نیست بدانید که بیش از 65درصد پرونده‌های سرقت کشف می‌شوند. این عدد در مورد خودرو، حتی به 97درصد هم می‌رسد! 85درصد سرقت‌های کشف شده هم در همان ‌ماه اول کشف می‌شود.

رشد 17درصدی موبایل و کیف‌قاپی در 6 ماه

همه می‌گویند سرقت موبایل‌ها زیاد شده است، اما هیچ آمار و ارقام دقیقی در این زمینه وجود ندارد. این آمار و ارقام را باید به‌طور تقریبی و تخمینی در دل آمارهای کلی سرقت پیدا کرد. یکی از اطلاعات موجود در این زمینه را رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه، تابستان امسال بیان کرده بود. از نظر او، سرقت مستوجب تعزیر، ضرب‌وجرح عمدی و توهین به اشخاص عادی جزو مهم‌ترین عناوین اتهامی کشور در سال گذشته بوده‌اند. همچنین حمید طاهری در کسوت یک جرم‌شناس، در این‌باره اشاره کرده است که «مطابق آمار ارائه‌شده در سال94، 50درصد اتهامات کشوری که بیشترین عناوین اتهامی را به‌خود اختصاص داده‌اند، به‌ترتیب سرقت مستوجب تعزیر با 80/12درصد، ضرب‌وجرح عمدی با 9درصد، توهین به اشخاص عادی با 43/6درصد، ایراد صدمه بدنی غیرعمدی با 11/5درصد، تهدید با 97/4درصد، تخریب با 44/3درصد، کلاهبرداری با 25/3 درصد، خیانت در امانت با 66/2درصد و نگهداری و مالکیت مواد‌مخدر با 64/2 درصد بوده». این جرم‌شناس همچنین مشکلات اقتصادی را دلیل اصلی بالا و پایین شدن آمار سرقت‌ها دانسته و در جایی گفته است که در پژوهشی که با موضوع محلات دارای آسیب انجام داده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که موبایل‌قاپی و کیف‌قاپی در 6‌ماه گذشته، ‌رشد 17درصدی داشته است.

از افغانستان تا مالخرها

اما سؤال مهمی که در این بین مطرح می‌شود، سرنوشت گوشی‌های به‌سرقت رفته است. در اینجا چند اتفاق می‌افتد که همه‌اش بستگی به سطح حرفه‌ای‌گری سارقان دارد. سارقان حرفه‌ای، تلفن‌های همراه سرقت‌شده را بلافاصله خاموش کرده و سپس راهی کشور افغانستان می‌شوند و به مالخرهای آشنا در آنجا می‌فروشند. دسته‌ای دیگر از سارقان که چنین ارتباطاتی را ندارند، اقدام به فروش گوشی‌های همراه به مالخرها می‌کنند. مالخرها هم یا این گوشی‌ها را اسقاط کرده و قطعات مختلف را به فروش می‌رسانند یا اینکه نسخه‌های کارکرده این گوشی‌های همراه را به افراد ناآگاه می‌فروشند. به گفته فلاح جوشقانی - رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی - متولیان امر نیز صرفا به آخرین موقعیتی که گوشی همراه در آن روشن شده دسترسی دارند که البته این اطلاعات برای ردیابی کفایت نمی‌کند؛ ضمن اینکه درصورت اوراق‌کردن گوشی‌های همراه و فروش قطعاتی چون ال‌سی‌دی، عملاً قابل پیگیری نخواهند بود و همه‌‌چیز تمام می‌شود.

تغییر شکل سرقت‌ها

در گذشته، بیشترین سرقت تلفن‌های همراه از نوع موبایل‌قاپی بوده است. اما با توجه به رشد چند برابر قیمت تلفن‌های همراه هوشمند، شکل سرقت‌ها نیز تغییر کرده است. حالا بخشی از سارقان، ابتدا اقدام به شناسایی افرادی که تلفن‌های همراه گران‌قیمت همچون اپل دارند، می‌کنند، سپس اقدام به تعقیب این افراد می‌کنند تا در زمان و مکان مناسب، سرقت را انجام دهند. همچنین سرقت موبایل در قالب زورگیری و خشونت رشد بالایی داشته است. مهم‌ترین نکته هم در این زمینه، بی‌مبالاتی گوشی‌داران است؛ خاصه از نوع گران‌قیمتش. یا گوشی‌های همراه خودتان را نشان ندهید و با هندزفری صحبت کنید، یا در زمان خلوت و در مکان‌های خلوت تردد نداشته باشید و یا سریع عبور کنید. یا اگر برایتان مقدور است، یک تلفن همراه ارزان‌قیمت داشته باشید برای استفاده روزمره و استفاده در خیابان و اتوبوس و... . راستی، موقع استفاده از اتوبوس‌ها و متروهای شلوغ هم دقت بالایی داشته باشید. هوشیاری، گام اول و آخر است؛ لاجرم.