بازداشت کلاهبرداران ارزش افزوده

وزیر ارتباطات برای نخستین بار در مبارزه با تخلفات پیامک‌های ارزش افزوده خبر از بازداشت برخی از کلاهبرداران در این حوزه داده است. هر چند محمدجواد آذری‌جهرمی از چندی پیش نبرد با آنچه «اختاپوس تخلفات ارزش افزوده» خوانده را شروع کرده اما حجم کلاهبرداری‌های خرد از مشترکان آن قدر زیاد است که نیاز به تلاش وسیع‌تری را می‌طلبد. وزیر ارتباطات در توییتر خود اعلام کرده که در بررسی پرونده ۵۰۰ اپلیکیشن موبایل که با کلاهبرداری در پوشش ادعیه تا عناوین غیراخلاقی جیب مردم را با استفاده از سیستم ارزش افزوده خالی می‌کردند، برخی افراد بازداشت شده‌اند. این نرم‌افزارها به اجبار و فریب، مردم را عضو برخی سرویس‌های «ارزش افزوده» می‌کردند و طبق گزارش پلیس فتا افراد بازداشت شده تاکنون به یک فقره درآمد نامشروع ۵.۸میلیارد تومانی اقرار کرده‌اند. سرویس‌های ارزش افزوده به پیامک‌های محتوایی گفته می‌شود که براساس خدمات آن از مشترک به‌صورت روزانه پول کسر می‌شود. در موارد بسیاری افراد به‌صورت ناخواسته و بدون اطلاع‌رسانی درست عضو این سرویس‌ها می‌شوند و بدون آنکه بدانند روزانه مبالغی به هزینه قبض‌ موبایل‌شان اضافه می‌شود. این مشکل در سیم‌کارت‌های اعتباری هم وجود دارد و برخی کاربران شاهد کاهش سریع اعتبارشان بدون مکالمه یا استفاده از اینترنت می‌شوند.

ضربه کوچک به غول بزرگ
بازار ارزش افزوده گردش هنگفت مالی دارد. به همین‌خاطر مثلا پرونده ۵.۸ میلیارد تومانی و اعلام بازگشت آن به کاربران در میان شرکت‌های ارزش افزوده چیزی شبیه شوخی است.
یک منبع آگاه در این رابطه چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری گردش مالی کل این حوزه را سالانه بیشتر از 10هزار میلیارد تومان تخمین زده‌ بود.
پیامک‌های ارزش افزوده با این انگیزه به‌وجود آمدند که ارائه سرویس‌های مختلف تلفن همراه برای مشترکان و دریافت هزینه از آنها ساده‌تر شود. هرچند در نگاه اول قضیه، ساده به‌نظر می‌رسد و روش‌هایی برای تأیید ماجرا هم درنظر گرفته شده اما به‌خاطر سود زیاد تخلفات بسیاری در این رابطه صورت می‌گیرد. محمدجعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران دراین‌باره به همشهری می‌گوید: « یک چرخه مالی خیلی بزرگ وجود دارد که صاحب محتوا، ‌صاحب خدمات و تجمیع‌کننده و ارائه‌کننده و اپراتور، همه سود می‌برند. تنها کسی که ضرر می‌کند، کاربر صاحب سیم‌کارت است.» هرچند سرویس
 *800 # برای استعلام و لغو سرویس‌های ارزش افزوده به‌وجود آمده است اما خیلی از کاربران به‌ویژه افراد سالخورده از این ماجرا بی‌خبر هستند. یکی از پیشنهادهای همیشگی در این رابطه که هنوز به آن توجهی نشده است گزارش ماهانه سرویس‌های ارزش افزوده هر فرد به وسیله پیامک به شماره تلفن او در کنار جزئیات سرویس ازجمله هزینه روزانه آن است تا فرد نسبت به تصمیم‌گیری درباره آن اقدام کند.

نیاز مسئولیت پذیری بیشتر اپراتورها
اپراتورهای موبایل سود هنگفتی از درآمد سرویس‌های ارزش افزوده دارند. به همین‌خاطر به‌نظر می‌رسد که اپراتورهای موبایل باید مسئولیت‌پذیری بیشتری در مقابل تخلفاتی که در بستر آنها صورت می‌گیرد داشته باشند. از میزان درآمد اپراتورهای موبایل از ارزش افزوده گزارش دقیقی وجود ندارد. اما مثلا سال ۹۵ مرتضی براری که در آن زمان معاونت امور دولت و استان‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات (دولت یازدهم) را بر عهده داشت، گفته بود که در سال ۹۴ همراه اول ۱۲۰۰ میلیارد تومان و اپراتورهای ایرانسل و رایتل هر کدام هزار میلیارد تومان از محل خدمات ارزش‌افزوده درآمد کسب کرده‌اند. این رقم‌ها تنها سهم درآمدی اپراتورها از ارزش افزوده است و در سوی دیگر سهم شرکت‌های تجمیع‌کننده‌ و تولیدکننده‌های محتوا قرار دارد که نشان می‌دهد حجم گردش مالی این بازار چقدر زیاد است.