ورشوی ناکام

جواد نصرتی ـ روزنامه نگار

هواپیمای زمینگیر‌شده بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در فرودگاه ورشو به‌خاطر نقص فنی، به‌صورت نمادین، تصویری کلی از نشست بی‌حاصل ورشو نشان می‌دهد؛ آمریکا، به امید تشکیل یک اجماع جهانی علیه ایران، کنفرانسی بزرگ با همکاری لهستان در ورشو ترتیب داد اما برونداد آن، به جز لفاظی‌های همیشگی مقامات آمریکایی و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی علیه ایران، چیزی نبود. چند دلیل که نشان می‌دهد آمریکا و متحدان نزدیکش در ورشو به اهداف خود نرسیدند، اینها هستند:

در اروپا، بدون اتحادیه اروپا
نشست ورشو، از سوی کشورهای بزرگ اتحادیه اروپا تحریم شد؛ وزیر امورخارجه انگلیس فقط در افتتاحیه شرکت کرد و آلمان و فرانسه هم به جای وزیر امور خارجه، مقامات سطح پایینی را به ورشو فرستادند. این برخورد سرد، در شرایطی که اروپا جدا از آمریکا به فکر زنده نگه‌داشتن برجام و حفظ رابطه تجاری با ایران است، نشان‌دهنده اختلاف‌نظر این اتحادیه با واشنگتن است. درخواست مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا از اروپایی‌ها برای خروج از برجام و ‌انتقاد از آنها به‌خاطر راه‌اندازی کانال ارتباط مالی با ایران در ورشو، حتی با واکنش‌های انتقادی در آمریکا مواجه شده است. به گزارش بی‌بی‌سی، در ‌کنفرانس خبری پایانی این نشست هم، یاسک چاپوتوویتز، وزیر امور خارجه لهستان، در کنار مایک پمپئو، همتای آمریکایی خود صراحتا اعلام کرد که در حفظ برجام، با دیگر کشورهای اروپایی هم‌نظر است. این صحبت‌ها نشان می‌دهد حتی لهستان هم با آمریکا در مورد ایران اختلاف نظر دارد.

بیانیه پایانی، بدون اشاره به ایران
از همان زمان که مایک پمپئو لهستانی‌ها را هم غافلگیر کرد و گفت که ورشو میزبان چنین نشستی خواهد بود، مشخص بود که ایران موضوع اصلی آن است. با این حال، کمی بعد از اعلام پمپئو، ‌برگزارکننده‌ها مجبور شدند توضیح بدهند که این نشست، مربوط به خاورمیانه است. با این حال، گزارش‌های منتشرشده رسانه‌ای و صحبت‌های برخی مهمانان نشان می‌دهد که ایران یکی از اصلی‌ترین موضوع‌های این نشست بوده است. طبیعی است که در این شرایط، نام ایران باید در بیانیه پایانی مشترک آمریکا و لهستان دیده شود اما حتی در این بیانیه هم اشاره‌ای به نام ایران نشده است. این در حالی است که وزرای امور خارجه آمریکا و لهستان، در نشست پایانی بارها از ایران به عنوان یک «تهدید امنیتی» نام بردند.

اسرائیل، میهمان دردسرساز
بنیامین نتانیاهو، احتمالا هرگز هیچ سفر رسمی‌ای بدتر از این در زندگی‌اش نداشته است؛ او چنان فاجعه‌بار بود که دفترش 3 بار مجبور شد صحبت‌ها‌ و اقداماتش را به‌صورت رسمی اصلاح کند. بدترین آنها که یک بحران سیاسی با لهستان به راه انداخت، صحبت‌های جنجالی‌اش درباره همکاری لهستانی‌ها با نازی‌ها در جنگ جهانی دوم بود. بعد از این صحبت‌ها، لهستان، ‌سفیر اسرائیل را فراخواند و رئیس‌جمهور این کشور گفت که نباید نشست گروه ویشگراد (لهستان، مجارستان، اسلواکی و جمهوری چک) در بیت‌المقدس برگزار شود. دولت لهستان البته بعدا اعلام کرد که توضیح نخست‌وزیری اسرائیل را در این مورد پذیرفته است.

حاشیه، بی‌آبروتر از متن
رسانه‌های بزرگ دنیا، در گزارش‌های متعددی به بی‌نتیجه‌بودن این نشست پرداخته‌اند. فراتر از آن، این رسانه‌ها از برخی حقه‌های حاشیه‌ای این نشست هم گزارش داده‌اند. در یکی از این موارد، بی‌بی‌سی در یک گزارش مفصل‌، از فعالیت روبات‌هایی که در فضای مجازی با حساب‌های جعلی در حمایت از این نشست می‌نوشتند، خبر داد. شرمساری بزرگ‌تر مربوط به حضور منافقین در حاشیه نشست بود. خبرنگار اکونومیست در ورشو خبر داد که حدود نیمی از افرادی که این سازمان برای راهپیمایی خیابانی سازماندهی کرده، غیرایرانیانی بودند که در ازای دریافت حقوق، از اسلواکی به ورشو آمده بودند. سخنرانی رودی جولیانی، وکیل دونالد ترامپ در همایش منافقین هم با انتقادهای زیادی، حتی در خود واشنگتن، مواجه شد.