بچه‌دارشدن به قیمت گزاف

نیلوفر جلالی

هنوز هم صحبت از آن به نوعی تابو محسوب می‌شود. هنوز هم زنان و مردان زیادی نیستند که مایل باشند راجع به ناباروری و مشکلاتشان در این زمینه صحبت کنند و فقط ترجیح می‌دهند بی‌سر و صدا مراحل درمان را طی کنند و حرف‌ها و بعضا گوشه‌کنایه‌ها یا پرسش‌ها را نشنیده بگیرند اما اگر زیاد درباره تجربه این زنان نشنیده باشیم، دلیل بر کم‌بودن تعداد آنها یا کم بودن مشکلاتشان نیست. اثرات روانی و اجتماعی ناباروری آن‌قدر بر فرد و خانواده تأثیرگذار است که باعث افت کیفیت زندگی افراد می‌شود. بنا بر پژوهشی که از سوی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده، بین وقایع استرس‌زا، ناباروری جایگاه چهارم را پس از مرگ مادر، مرگ پدر و خیانت همسر دارد.

میزان شیوع ناباروری

طبق آمار دفتر جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، حدود 3میلیون زوج ایرانی، سابقه ناباروری اولیه و ثانویه دارند و سالانه حدود 88هزار زوج نابارور به این تعداد اضافه می‌شوند. طبق آمار ورزات بهداشت در سال1397، شیوع ناباروری در کشور 15تا 20درصد است.‌ماه گذشته بود که نایب‌رئیس هیأت مدیره انجمن ناباروری ایران اعلام کرد  از هر 5 زوج ایرانی یک زوج با مشکل ناباروری درگیر است؛ یعنی یک‌پنجم از 24میلیون زوج ایرانی با مشکل ناباروری مواجه هستند. بررسی‌ها نشان داده زمانی که درمان‌های ناباروری در سال دوم برای زوج‌ها انجام می‌شود، میزان ناباروری از 20درصد به 12درصد کاهش می‌یابد که این آمار در سال سوم و چهارم نیز کاهش می‌یابد و به کمتر از یک درصد می‌رسد.

دلایل شیوع

در زمینه شیوع ناباروری دلایل زیادی وجود دارد؛ از عوامل ژنتیک و مادرزادی گرفته تا عوامل محیطی و اجتماعی. در تحقیقی که دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت منتشر کرده است، مشخص شده بالا رفتن سن نقش عمده‌ای در ناباروری دارد. به علاوه افزایش سن، خطر سقط جنین را هم افزایش می‌دهد. با افزایش سن احتمال افزایش بعضی بیماری‌ها که سبب ناباروری می‌شوند هم بیشتر می‌شود. براساس این گزارش، نیمی از نازایی‌ها به‌دلیل اختلال تخمک‌گذاری و بیماری سندروم تخمدان پلی‌کیستیک که میان زنان بسیار شایع است، اتفاق می‌افتد. مشکلات ساختمانی و تغییرات رحم نیز از دیگر دلایل مؤثر بر نازایی است. در مردان نیز برخی اختلالات در هورمون‌های مردانه و اسپرم می‌تواند منجر به ناباروری شود. اما عوامل محیطی مؤثر بر ناباروری شامل استفاده از مواد شیمایی مثل مواد آرایشی نامرغوب، آلاینده‌های هوای تنفسی که حاوی سرب است، امواج تلفن همراه و رادیو، امواج مایکروویو و مواد رادیواکتیو می‌شود. بنابراین هر کس قصد دارد شانس باروری خود را افزایش دهد باید از این موارد تا حد امکان دوری کند. سبک زندگی ناسالم نیز می‌تواند منجر به نازایی شود. اضافه وزن و کمبود وزن که می‌تواند باعث اختلالات هورمونی شود، یکی از دلایل شیوع نازایی در دنیای به‌اصطلاح فست‌فودی امروز است. همچنین سیگار یکی از عواملی است که شانس باروری را هم در مردان و هم زنان به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. تحرک کافی و ورزش هم در درمان ناباروری بسیار مؤثر شناخته شده است.

هزینه‌های درمان ناباروری

هزینه‌های درمان ناباروری گاهی آن‌قدر بالاست که بعضی از زوج‌ها در میانه‌های راه از درمان انصراف می‌دهند. وقتی به هزینه درمان‌ها نگاه می‌کنید، به آنها حق می‌دهید که منصرف شوند. محمدرضا صادقی، رئیس پژوهشگاه فناوری نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی می‌گوید در ایران هزینه درمان هر زوج نابارور 2هزار دلار است؛ یعنی اگر با قیمت هر دلار 10هزار تومان حساب کنیم، هر زوج باید به‌طور متوسط 20میلیون تومان هزینه درمان ناباروری کند. هزینه هر دوره درمان ناباروری اعم از دارو، خدمات پاراکلینیکی و اتاق عمل بسته به میزان مشکلات زوج‌ها متفاوت است و هر زوج برای درمان باید ۳ تا ۴ دوره درمانی را پشت سر بگذارد که بخشی از این هزینه‌ها مربوط به بخش تشخیص دلایل نازایی است. اگر کار به جراحی تشخیصی بکشد که تا ۵۰۰هزار تومان هزینه دارد. بقیه هزینه‌ها در بخش درمان مربوط به داروهایی است که باید توسط زوج مصرف شود؛ مثل نسخه‌ها و داروهایی که گاهی باید 3 تا 4 بار برای درمان قطعی تجویز شود. اگر زوجین به درمان‌های اولیه جواب ندهند، معمولا روش آی‌وی‌اف(لقاح آزمایشگاهی) برای آنها پیشنهاد می‌شود که هزینه هر دوره انجام آن بین 8 تا 10میلیون تومان است. اگر کار به رحم اجاره‌ای بکشد که هزینه آن بین 25تا 45میلیون تومان می‌شود.