نگهداری پر هزینه راه‌های روستایی

سیدمرتضی احمدپور |  تبریز – خبرنگار:

گلایه از وضعیت جاده‌های اصلی و فرعی در آذربایجان شرقی و میزان تصادفات در جاده‌های پرتردد استان همواره وجود داشته است. البته آمار تصادفات در جاده‌های استان طی 5 سال گذشته روند کاهشی داشته و راهسازی در محورهایی مانند اهر - تبریز یا تبریز - میانه روند خوبی داشته است. 

با این حال منتقدان بر لزوم توجه به افزایش راهسازی در محورهای مواصلاتی استان به عنوان عاملی بازدارنده در تصادفات جاده‌ای تاکید دارند. هر چند که مسئولان راه و شهرسازی اعلام می‌کنند روند راهسازی در این منطقه دارای مسیری منطقی است، اما برخی کارشناسان معتقدند تمرکز بر راهسازی در استان باید مسیری جداگانه را می‌پیمود و تسریع در اجرای این طرح‌ها را رقم می‌زد. 


لزوم توجه به راه‌های روستایی و جاده‌های فرعی 

مهندس راه و شهرسازی و مدرس دانشگاه تبریز با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر راهسازی در استان مسیر درستی را طی نکرده است، اظهار می‌کند:‌ باید به توسعه راه‌های روستایی و فرعی بیش از این توجه می‌شد، چراکه خطرآفرین‌ترین راه‌های استان همین راه‌های فرعی یا روستایی هستند.

«جاهد نصیروند» بیان می‌کند: در جاده‌های اصلی، آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها حضور نیروهای پلیس راه ملموس بوده یا دوربین‌های کنترلی نصب می‌شوند که همین موضوع موجب کاهش سرعت خودروها و توجه بیشتر به اطراف می‌شود. اما در جاده‌های فرعی و روستایی این کنترل‌ها وجود ندارد و در نتیجه سرعت خودروها بیشتر و میزان جراحات هم شدیدتر است.

وی ادامه می‌دهد: نگاهی به آمار اورژانس و پزشکی قانونی نشان می‌دهد که میزان تلفات در تصادف‌های جاده‌ای روستایی و فرعی بیشتر بوده و مصدومان با توجه به دوری جاده‌های روستایی از مراکز درمانی مجهز بیشتر در معرض خطر فوت در مسیر قرار دارند، بنابراین باید به توسعه راه‌های روستایی از یک‌سو، همچنین ایمن‌سازی این راه‌ها توجه بیشتری کرد.

این کارشناس به اظهارات اخیر مسئولان پلیس راه استان مبنی بر کمبود نیرو و خودرو، همچنین کمبود پست‌های بازرسی جاده‌ای در استان اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به این کمبود نیرو که متناسب با طول جاده‌های استان نیست و حتی کمتر از استان‌های همجوار است، نمی‌توان انتظار حضور بیشتر پلیس در راه‌های فرعی و روستایی را داشت و تنها راه کنترلی توسعه این راه‌ها و تامین امنیت بیشتر است.


توسعه راه‌های روستایی در استان 

مدیر کل راه و شهرسازی استان با اشاره به توجه دولت به توسعه راه‌های روستایی در استان بیان می‌کند: در حالی که در سال‌های اول انقلاب حتی یک کیلومتر راه روستایی آسفالته در استان وجود نداشت، اما اکنون بیش از نیمی از راه‌های استان را راه‌های روستایی آسفالته به خود اختصاص داده‌اند، به نحوی که در حال حاضر سهم راه‌های شوسه از کل راه‌های روستایی کمتر از هزار کیلومتر است.

«ابوالقاسم سلطانی» ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌ترین شاخصه‌‌های راه‌های روستایی در استان توجه به امنیت و دوام جاده‌ها در زمان احداث است که پس از احداث اولیه و تامین ملزومات امنیت آن این راه‌ها به اداره کل راهداری استان سپرده می‌شود و مسئولیت نگهداری از راه‌ها نیز برعهده این اداره کل است. وی بیان می‌کند: برخی روستاییان از وضعیت راه‌ها در زمان بارندگی‌ها یا فصل سرما، همچنین عدم رسیدگی و نظارت بر آن انتقاد دارند که این موضوع خارج از اختیارات این اداره کل است.

 سلطانی با اشاره به درخواست برخی روستاها برای اجرای پروژه‌های راه روستایی به‌ویژه در مسیر اهر - خواجه عنوان می‌کند: راه‌های روستایی اعتبارات مشخصی دارد که این اداره کل نیز مجری این راه‌ها در صورت تامین اعتبار است. در صورتی که اعتباری مصوب شود و سپس تخصیص داده نشود، این اداره کل نمی‌تواند به صورت شخصی برای راهسازی این محورهای مواصلاتی اقدام کند.


550 دستگاه فعال راهداری در استان 

مدیرکل راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای استان هم با بیان این‌که آذربایجان‌شرقی دارای ۱۴ هزار راه است، می‌گوید: سهم راه‌های روستایی بیش از 10 هزار کیلومتر بوده و با توجه به تعدد راه‌های روستایی و پراکندگی در استان نگهداری از این محورها نیاز به نیروی انسانی فراوان و دستگاه‌های متعدد راهسازی دارد.«اروجعلی علیزاده» عنوان می‌کند: 8 درصد از راه‌های فرعی کشور در این استان قرار دارد و این در حالی است که از نظر جمعیتی سهم ما کمتر از این میزان است. 

بر همین اساس راه‌های روستایی و فرعی تردد کمتری دارند، اما موضوع نگهداری و ایمن‌سازی و هزینه‌های مربوطه جاده وجود دارد.
وی تاکید می‌کند: به علت کوهستانی و برف‌گیر بودن اکثر راه‌های روستایی هزینه‌های نگهداری از این راه‌ها به‌شدت بالا می‌رود و با وجود این‌که بیش از 550 دستگاه راهسازی و نزدیک به هزار نفر نیرو در زمینه نگهداری از راه‌ها تلاش می‌کنند، اما باز هم با کمبود نیرو و امکانات مواجه هستیم. البته در حال حاضر تلاش مضاعف نیروهای راهسازی این کمبود را جبران می‌کند.

مدیرکل راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای استان با اشاره به کاهش آمار تصادفات راه‌های روستایی در سال‌های اخیر عنوان می‌کند: با وجود این کاهش حتی یک تصادف نیز برای ما قابل قبول نبوده و بر همین اساس با پلیس راه و اورژانس تعامل ویژه‌ای برای تامین امنیت راه‌های فرعی، همچنین سرعت انتقال مصدومان به مراکز درمانی وجود دارد و در مواقع ضروری از پناهگاه‌های موجود در جاده‌ها برای امدادرسانی به مصدومان و درراه‌ماندگان استفاده می‌شود. 


صرفه اقتصادی در بهسازی راه‌های روستایی 

«جاهد نصیروند» مدرس دانشگاه تبریز با بیان این‌که میزان تردد در جاده‌های فرعی و روستایی کم بوده و در نتیجه هزینه‌های نگهداری هم کمتر خواهد بود، بیان می‌کند: در صورتی که راه و شهرسازی در ساخت این جاده‌ها دقت نظر کافی داشته و از مصالح متناسب با آب و هوای سرد استان استفاده کند، عمر مفید زیرسازی‌ در جاده‌ها می‌تواند به 20 سال هم برسد. این در حالی است که در راه‌های اصلی و پرتردد سالانه نیاز به ترمیم و رسیدگی وجود دارد و سرمایه‌گذاری بر راه‌های روستایی و فرعی یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت با بهره‌وری به شمار می‌رود.