داغ دارو

شیوه زندگی 91

شبنم سیدمجیدی

«هم داروهای داخلی و هم داروهای خارجی کمیاب شده‌اند که این باعث گرانی دارو‌های بیماران خاص مثل سرطان و ‌ام‌اس شده است. با گران شدن ارز هم سفارشات در مضیقه ماندند و عرضه دارو‌های خارجی در کشور کم شد»؛ اینها را یک پزشک عمومی در سال 1391 می‌گفت. وقتی آن سال برای تهیه گزارش به یک بیمارستان عمومی مراجعه کرده بودم پزشک می‌گفت در این چند روز 100بیمار را ویزیت کرده‌ام. بیشترشان تمکن مالی نداشته‌اند و داروهایشان را مصرف نکرده‌اند و بیماری‌شان عود کرده است. وقتی از مریض می‌پرسم چرا دارویت را مصرف نکردی، می‌گوید: «گران بود نتوانستم تهیه کنم.»

قیمت دلار از 1100تومان در سال 89 به 3800تومان در سال 91 رسید. این زمان مصادف بود با دور جدید تحریم‌ها علیه ایران که از اواخر سال 1390 آغاز شد و نتایج آن در سال 1391 نمود پررنگی یافت. تحریم‌ها و تورم‌های اقتصادی، دارو را به بدترین شکل ممکن در بحران قرار داد. گرانی داروها از یک‌سو و کمبود اقلام ویژه از سوی دیگر بیماران خاص و صعب‌العلاج را با مشکلاتی مضاعف مواجه کرد.

کشور برای تأمین داروی مورد نیاز باید 2میلیارد و 500میلیون دلار ارز تأمین می‌کرد. اما بانک مرکزی برای تأمین ارز مورد نیاز دارو این دست و آن دست می‌کرد. مرضیه وحیددستجردی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این‌باره در جمع خبرنگاران گفته بود: «به هیچ وجه نتوانستیم به میزان ارزی که باید در 6‌ماه اول سال در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گرفت تا بتوانند مواداولیه و داروها را تأمین کنند، دست یابیم. فقط 300میلیون دلار ارز برای دارو تأمین شده است. تا‌کنون از ذخیره دارویی در کشور استفاده کردیم که اگر این ذخایر نبود وضعیت کشور به حالت وخیم درمی‌آمد.»

وحیددستجردی در نیمه دوم سال نیز چندین بار از بانک مرکزی و تأمین نشدن ارز دارو گلایه کرد و افشاگری‌هایی در این زمینه داشت. اما دارو همچنان نبود. حتی شنیده شده در برخی بیمارستان‌ها به‌دلیل نبود داروی بیهوشی و استفاده از داروهای قدیمی،   بیمارانی جان باختند یا شرایط وخیمی پیدا کردند که حواشی زیادی در پی داشت. در همین شرایط ناگوار بود که محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت، تصمیم گرفت مرضیه وحیددستجردی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را برکنار کند و سکان هدایت وزارت بهداشت را به محمدحسن طریقت‌منفرد بسپارد تا مشکل اختصاص نیافتن ارز برای واردات دارو رفع شود. با وجود همه شواهدی که درباره کمبود و گرانی دارو وجود داشت، طریقت‌منفرد بعد از روی کار آمدن در اواخر سال 91 کمبود دارو را انکار کرد و در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها گفت که میزان تولید و واردات دارو نسبت به سال گذشته نه فقط کمتر نیست بلکه افزایش هم دارد.

اینها در حالی بود که در مراجعه حضوری خبرنگاران به داروخانه‌های بزرگ اوضاع دارو حکایت دیگری داشت. خیلی‌ها از گرانی داروها بعد از گران شدن ارز گلایه داشتند و بعضی‌ها هم می‌گفتند‌ ای کاش دارو بود و گران بود! یک نفر گفته بود:« اسپری مینیرین که داروی وارداتی برای کنترل بیماری دیابت بی‌مزه است چندماه است در بازار پیدا نمی‌شود » و یک نفر دیگر هم از بیماری سرطان مادرش گفت: «مادرم سرطان دارد و باید هر ‌ماه یک آمپول به نام ساندوستاتین تزریق کند اما الان 3‌ماه است که این دارو نایاب شده است.»

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گفت پیگیر مشکلات ناشی از محقق نشدن بودجه مورد نیاز برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی هستیم. بسیاری از دیگر مسئولان نیز چنین وعده‌ای دادند اما تا پایان سال 91 و البته بعدتر در نیمه سال 92 نیز مشکل دارو حل نشد و تا پایان عمر دولت نهم فقط اوضاع برخی داروها بهتر شد.