رؤیای ویلانشینی ایرانیان

شبنم سیدمجیدی

ماجرای ساخت باغ‌شهرها در ایران به دولت نهم بازمی‌گردد؛ طرحی که بعضی‌ها از آن با عنوان «شگفت‌انگیز» و بعضی‌ها با عنوان طرحی «ناممکن» نام می‌بردند. در سال 1386 زمزمه‌های مربوط به این طرح از جلسات دولت در شورای‌عالی مسکن به گوش می‌رسید. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت نیز به‌صورت ضمنی به تدوین طرح ویژه‌ای برای خروج بازار مسکن از بحران اشاره کرد. کم‌کم زمزمه‌ها علنی و نتایج و جمع‌بندی‌های دولت درباره پروژه باغ‌شهرها در اوایل سال 1387 اعلام شد. برنامه دولت، ساخت باغ شهر یا باغ‌مسکونی در اطراف شهرهای 30استان کشور بود. دولت قصد داشت در خارج از کلانشهرها، باغ و بوستان به متقاضیان واگذار کند تا هم در این باغ‌ها برای خودشان خانه‌ای ویلایی بنا و هم از باغ تحت‌تملکشان نگهداری و باغبانی کنند. معاون عمرانی وزیر کشور نیز در همان سال 1387 اعلام کرد که به‌زودی ثبت‌نام از متقاضیان ایجاد باغ‌شهرها آغاز می‌شود. به گفته او،« بیش از یک‌میلیون و 500هزار هکتار از مرغوب‌ترین منابع طبیعی کشور برای خانه‌سازی‌ درنظر گرفته شده و در مرحله نخست 24هزار هکتار که حدود 3هزار هکتار آن مربوط به تهران است، واگذار می‌شود».

براساس این طرح متقاضیان در ازای دریافت هر قطعه زمین و کاشت درخت در آن، مجاز بودند بین 150-100متر ساختمان در آن احداث کنند.« البته زمین مربوط قابل انتقال نیست و خانوارها فقط بر ساختمان آن مالکیت دارند».

کارشناسان محیط‌زیست می‌گفتند این طرح درصورت اجرا تیر خلاص به محیط‌زیست ایران است. طرح ایجاد باغ‌شهرها مدتی بر سر زبان‌ها بود، حتی مناطقی در دماوند و لواسان برای اجرای آن درنظر گرفته شد تا زمین‌ها به مزایده گذاشته شود اما مخالفت‌هایی که با این طرح شد و افزایش قیمت مسکن و زمین باعث شد طرح باغ‌شهرها 2سال در شورای‌عالی مسکن و شهرسازی کشور خاک بخورد و تقریباً به فراموشی سپرده شود. اما در دولت دهم و در زمستان سال 1389 محمود احمدی‌نژاد دوباره طرح ساخت باغ‌شهرها را در جلسه شورای‌عالی مسکن مطرح کرد و مقرر شد بنیاد مسکن با جدیت پروژه باغ‌شهر را پیگیری کند. مسئولان بنیاد مسکن هم وعده دادند فاز اجرایی طرح در سال 90 آغاز شود اما باز  هم این اتفاق نیفتاد و پروژه باغ‌شهر دوباره مسکوت ماند. ماه‌ها گذشت تا اینکه در تیرماه سال 1390 محمود احمدی‌نژاد در یک سخنرانی از نهایی‌شدن طرح باغ‌شهرها خبر و وعده داد که هزار متر زمین به‌صورت رایگان به هر خانوار ایرانی برای ساخت باغ ویلا اختصاص می‌یابد. او گفت که تا پایان سال، طرح آماده و در 15منطقه به‌طور آزمایشی به اجرا در می‌آید.

بحث‌ها درباره این طرح دوباره بالا گرفت. کارشناسان شهری می‌گفتند رؤیای ویلانشین‌کردن ایرانی‌ها یک رؤیای غیرممکن است؛ چرا که به ازای همه این باغ‌ویلاها باید فضای شهری ساخته شود که مساحت زیاد و البته هزینه‌های بسیار زیادی نیز در پی دارد. خیلی‌ها هم موضوع آب و برق‌نداشتن این باغ‌شهرهای جدید را مطرح می‌کردند و اینکه اصلاً این باغ‌ها قرار است چطور در کشوری خشک و بی‌آب، آبیاری شوند؟ همچنین اینکه اصولاً فقط خانواده‌های متمول می‌توانند از پس هزینه‌های نگهداری از یک باغ برآیند.

محمود احمدی‌نژاد در جواب منتقدان می‌گفت احداث یک خانه در باغ‌های اهدایی 40میلیون تومان تمام و 20میلیون تومان هم برای حصارکشی و شبکه آبیاری و ساخت باغ هزینه می‌شود که در نتیجه ساخت یک باغ‌ویلا به‌طور کلی 60میلیون تومان تمام می‌شود. مجید نامجو، وزیر نیروی وقت نیز درباره چگونگی تأمین آب باغ ویلاها می‌گفت: باید هماهنگ شود باغ‌ویلاها در نزدیکی مزارع کشاورزی احداث و این مزارع با آبیاری تحت فشار تأمین آب شوند که بهره‌وری را بالا ببرند و آب این باغ‌ویلاها را تأمین کنند.

اینها تقریباً آخرین صحبت‌هایی بود که درباره باغ‌ویلاها مطرح شد و دیگر درباره آن سخنی به‌میان نیامد و این پروژه جنجالی برای همیشه مسکوت ماند.