نجات تپه باستانی

 سحر وحدت|‌  خراسان رضوی – خبرنگار:


تپه باستانی سبزوار با نام «تپه دامغانی» با قدمتی بیش از 5 هزار سال در معرض تخریب قرار داشت. بخشی از این تپه چندی پیش توسط مالک آن شخم زده شده بود و محصولات کشاورزی در آن کشت می‌شد که این اتفاق اعتراض میراث‌یاران، قشر دانشگاهی و برخی از مسئولان شهری سبزوار را به همراه داشت. 

از سویی کارشناسان میراث فرهنگی اعلام کرده‌اند که به احتمال زیاد اشیای تاریخی در این تپه تاریخی وجود دارد و مسئولان شهرستان سبزوار باید با حفاظت و حراست از آن از سوء‌استفاده سودجویان از میراث چندین ساله این شهرستان جلوگیری کنند. به تازگی میراث فرهنگی سبزوار با همکاری دانشگاه حکیم نیشابوری یک طرح راهبردی با ضوابط جدید تهیه کرده است تا از این اثر تاریخی به بهترین شکل ممکن نگهداری و حفاظت شود. 


آغاز تعیین حریم

عملیات تقطیع عرصه، تعیین حریم و ارائه و تعیین ضوابط تپه دامغانی‌ سبزوار در حال انجام است. سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری سبزوار با اعلام این‌که عملیات‌ ذکرشده آغاز شده است، می‌گوید: این یک عمل حفاظتی است که به منظور حفاظت از تپه باستانی دامغانی‌ انجام می‌شود. 

سید رضا حسینی با بیان این‌که ضوابط جدیدی برای تپه تعریف خواهد شد، می‌افزاید: تهیه طرح راهبردی برای ایجاد سایت‌موزه به سفارش اداره‌کل میراث فرهنگی استان خراسان رضوی توسط دانشگاه حکیم سبزواری در حال انجام است. 
به گفته وی، همزمان با انجام این عملیات، تملک تپه دامغانی‌ نیز در حال پیگیری است. 

این مسئول با بیان این‌که تعداد انگشت‌شماری از آثار تاریخی در استان در حال تعیین حریم هستند که یکی از آنها تپه دامغانی‌ است، ادامه می‌دهد: کاری که مشاور در حال انجام آن است زیاد زمان نمی‌برد. پس از تهیه طرح و ضوابط توسط مشاور، طرح به شورای فنی اداره‌کل سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری خراسان رضوی ارسال می‌شود که پس از مصوب شدن به تهران فرستاده و به شهرستان ابلاغ می‌شود. حسینی معتقد است اصل کار درخصوص تپه دامغانی‌ انجام شده است و ادامه آن نیز طی زمان انجام می‌شود. 


طرح راهبردی در حال تهیه

دانشگاه حکیم سبزواری در حال تهیه طرح راهبردی تپه باستانی دامغانی سبزوار است. مدیر پروژه محوطه دامغانی در دانشگاه حکیم با بیان این‌که این طرح به سفارش اداره‌کل میراث فرهنگی استان خراسان رضوی در حال تهیه است، اظهار می‌کند: در مورد نوع حفاظت و پوشش تپه نیز در حال مطالعه هستیم و طراحی آغاز شده است. محمودرضا سلیمانی با بیان این‌که مطالعات با هماهنگی ناظر طرح از 2 ماه پیش آغاز شده است، می‌افزاید: زمان اتمام مطالعات و ارائه طرح نهایی به این بستگی دارد که اداره‌کل میراث فرهنگی آن را تایید کند. 

وی با اشاره به اهمیت این اثر تاریخی می‌گوید: تپه دامغانی‌ یکی از ذخایر ارزشمند ایران است که در حوزه استان خراسان رضوی در یک منطقه استراتژیک و منحصر به فرد در کنار اتوبان غرب به شرق ایران و در محور جاده ابریشم واقع شده است. هیچ تپه‌ای در ایران در چنین موقعیت جاده‌ای قرار نگرفته است. 
به گفته وی، طبق نظر باستان‌شناسان مختلف، آثاری که در این تپه یافت شده است بقایای تمدن و فرهنگی در هزاره‌های دوم و سوم پیش از میلاد است. سلیمانی ادامه می‌دهد: آثار قابل توجه و سازه‌های معماری در این تپه مشاهده شده است که به وجود معبد یا معابدی در این محل اشاره مستقیم دارد. 

وی معتقد است اهمیت این اثر تاریخی بر هیچ‌کس پوشیده نیست و تپه دامغانی‌ محوطه خارق‌العاده‌ای است که کنار شهر قرار دارد و کار روی آن جزو باستان‌شناسی شهری تلقی می‌شود. 
این باستان‌شناس می‌گوید: اهمیت و خاص بودن این اثر در این است که کنار شهر واقع شده و هر اتفاق باستان‌شناسی که در آن رخ دهد روی شهر اثر می‌گذارد و برعکس. این همگرایی تمدن چند هزار ساله که امروز وارد زندگی مردم شده است، باید حفظ شود. 

سلیمانی با بیان این‌که اکثر محوطه‌های تاریخی در بیرون شهرها قرار دارند و به همین دلیل مردم نمی‌توانند با آنها رابطه اجتماعی، انسانی و تاریخی برقرار کنند، می‌افزاید: اما مردم در کنار این محوطه زندگی می‌کنند و ما باید نگهبان و نگهدار چنین وحدتی باشیم که مردم خودشان بتوانند تپه باستانی دامغانی را حفظ کنند.