صدمه به گوشی با اپلیکیشن‌های غیراستاندارد
ماجرای گارانتی گوشی‌های موبایل بار دیگر بحث تست کیفیت و امنیت اپلیکیشن‌ها در مارکت‌های ایرانی را داغ کرده است. اما مشخص شده که اپلیکیشن‌های غیراستاندارد می‌تواند به سخت‌افزار گوشی‌های اندرویدی آسیب
نصب اپلیکیشن‌های مخرب در سیستم عامل اندروید همیشه یکی از چالش‌برانگیزترین بحث‌ها بوده است. فرصتی که کاربران می‌توانند اپلیکیشن‌ها را از منابع مختلف روی این سیستم عامل موبایل نصب کنند، حالا تبدیل به یک چالش جدی شده است. هرچند در گذشته خیلی‌ها بحث بدافزار و لو‌رفتن اطلاعات کاربران را به‌عنوان خطرات این امکان معرفی می‌کردند، اما کاربران بسیاری در ایران هم بوده‌اند که با مشکل خارج‌شدن گوشی تلفن همراه‌شان از گارانتی مواجه شده‌اند. برخی از شرکت‌های وارد‌کننده برندهای مهم گوشی‌های اندرویدی می‌گویند اپلیکیشن‌های غیراستاندارد که از فروشگاه‌هایی به غیر از گوگل نصب می‌شوند، می‌توانند به سخت‌افزار گوشی آسیب بزنند. ماجرا آنقدر جدی بوده که پای سازمان فناوری اطلاعات را هم به میان کشانده است.
برای پیشگیری از رخ‌دادن این مشکل، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تلفن به کاربرانشان توصیه می‌کنند، نرم‌افزارها را از مارکت‌های خودشان بگیرند. مشکل اما زمانی پیش می‌آید که بخشی از نرم‌افزارهای ایرانی مثل دولت همراه به‌دلیل شرایط فعلی ایران قابل ارائه در مارکت‌های خارجی نیستند. در نتیجه، نصب آنها باعث ایجاد دردسر برای دارنده تلفن همراه می‌شد. با مذاکره سازمان فناوری اطلاعات ایران و بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده تلفن همراه در ایران، دردسر گارانتی برای بخش مهمی از کاربران تلفن همراه کشور حل شده است. اما این ماجرا باعث شده تا بار دیگر، بحث سنجش کیفیت و امنیت اپ‌های ارائه‌شده در مارکت‌های ایرانی داغ شود. آنچه مسلم است اپلیکیشن‌های غیراستاندارد می‌توانند به قطعات سخت‌افزاری گوشی‌های اندرویدی آسیب بزند که می‌تواند طیفی از باتری گرفته تا تاچ گوشی را شامل شود.
رفع مشکل گارانتی
این مشکلات که منجر به مصرف زیاد باتری یا ایجاد مشکل برای تلفن همراه می‌شود، می‌تواند تمام گوشی‌های اندرویدی را درگیر کند اما دست‌کم فعلا تمرکز روی سامسونگ به‌عنوان بازیکن اصلی بازار موبایل‌های اندرویدی در ایران است که طبق گفته محمدجعفر نعناکار، حدود 53درصد از بازار را در اختیار دارد. او می‌گوید: «نگرانی مهم ما این بود که براساس شیوه قبلی، اگر برنامه‌ای مثل دولت همراه که در مارکت‌های خارجی در دسترس نیست، روی تلفن سامسونگ نصب می‌شد، در نهایت گوشی از گارانتی بیرون می‌آمد. اما الان و بعد از توافق سازمان فناوری اطلاعات ایران و سامسونگ این اتفاق نمی‌افتد.» در بند 7گارانتی این شرکت آمده است: «هزینه‌های مرتبط با خرابی‌های ناشی از نصب هرگونه نرم‌افزار یا برنامه که توسط شرکت سامسونگ طراحی و تولید نشده باشد، شامل گارانتی نمی‌شود.»
گزارش از اپ‌های خراب
شرکت کره‌ای پیش‌تر گزارشی مفصل و 40صفحه‌ای را از اپلیکیشن‌هایی که مخرب هستند، ارائه کرده است. در این گزارش فهرستی از اپ‌هایی که برای دارندگان این گوشی مشکل ایجاد کرده‌اند و نیز راه‌حل‌های مربوط به رفع آن در اختیار سازمان فناوری اطلاعات قرار داده شده است. این گزارش به‌دلیل احتمال سوءاستفاده از داده‌ها در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است اما امین امیرشریفی، مدیرعامل کافه‌بازار به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مارکت‌های اپلیکیشن‌های اندورید در ایران دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «ما هیچ گزارشی در این‌باره دریافت نکرده‌ایم اما اگر آن را ببینیم، موضوع را بررسی خواهیم کرد. بنا بوده سامسونگ با بررسی فنی‌تر گزارشی از مشکلات کاربران خود را تا انتهای سال میلادی گذشته در اختیار کافه بازار قرار دهد تا توسط تیم‌های فنی ما بررسی شود. با وجود پیگیری کافه‌بازار هنوز گزارشی نرسیده است.»
روش بررسی اپ در مارکت‌های ایرانی و خارجی
هرچند تجربه نشان داده، حتی در مورد نرم‌افزارهای ارائه‌شده در مارکت‌های اندرویدی خارجی – به‌خاطر اوپن‌سورس‌بودن این سیستم عامل- برنامه‌های دارای ایراد وجود دارند، اما بررسی ویژگی‌های امنیتی به شیوه‌های استانداردی روی این مارکت‌ها صورت می‌گیرد. بررسی دسترسی‌ها یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که پیش از ارائه هر نرم‌افزار روی مارکت‌های اندرویدی انجام می‌شود. در این بررسی، اپلیکیشن از نظر دسترسی‌های غیرعادی و غیرضروری که از مشترک می‌گیرد، بازرسی می‌شود. بر همین اساس، یک نرم‌افزار تقویم به دسترسی به لیست شماره تلفن‌ها نیازی نخواهد داشت پس اگر بخواهد چنین دسترسی بگیرد، روی مارکت خارجی حضور نخواهد داشت. بررسی فنی دوم مربوط به تأثیری است که یک اپلیکیشن می‌تواند روی سخت‌افزارهای دستگاه بگذارد. در این مرحله، اگر اپلیکیشن باعث مصرف زیاد باتری، مشکل برای نمایشگر یا بقیه سخت‌افزارها شود یا از منابع گوشی استفاده غیرمعمول داشته باشد، از حضور در مارکت منع می‌شود. امین امیرشریفی، مدیرعامل کافه‌بازار دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «هیچ مارکت ایرانی یا خارجی نمی‌تواند تضمین بدهد که تمام نرم‌افزارهایش بدون مشکل هستند. هرچند ما از نظر فنی همه اپ‌ها را پیش از ورود به مارکت‌مان بررسی می‌کنیم اما چون بخشی از سیستم‌ها آنلاین هستند و در لحظه ممکن است تغییر کنند، امکان رخ دادن مشکل همیشه وجود دارد. با وجود این، با کمک گزارش‌های بقیه توسعه‌دهنده‌ها، کارشناسان فنی و... اپ‌های غیرعادی را شناسایی و مسدود می‌کنیم. این اپ‌ها از نظر نقض قوانین مالکیت فکری، ایجاد جذابیت کاذب برای برنامه‌ها، مشکلات فنی، نقض حریم شخصی کاربران، محتوای کم‌ارزش، رابط کاربری نامناسب و... بررسی می‌شوند.» او می‌گوید: «در آینده با شناسایی توسعه‌دهندگان نرم‌افزار که سابقه خوبی در تولید اپ نداشته باشند، می‌توان به باقی‌ماندن افراد حرفه‌ای در این بازار امیدوارتر بود.»
مشتری باید جدی گرفته شود
محمدجعفر نعناکار، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران می‌گوید: «مارکت‌های پرطرفدار به‌خاطر اینکه اعتماد کاربران را جلب کرده‌اند، در نهایت باید راهی برای بررسی دقیق نرم‌افزارهایشان پیدا کنند. فرقی میان مارکت‌هایی که در بازار هستند، ندارد. همه آنها باید مسئولیت صحت عملکرد خودشان را بپذیرند. برهمین اساس، اینکه یک سیستم بگوید، نمی‌توانم این خواسته‌ها را برآورده کنم، حرف درستی نیست و باید در روند توسعه خودشان به این نیازها پاسخ بدهند.» او تأکید می‌کند: «شاید مارکت‌های ایرانی به هردلیلی نتوانند نرم‌افزارها را با sign مشخص کنند یا زیرساخت‌هایشان چندان قوی نیست که اپلیکیشن‌ها را دقیقا چک کنند. واقعیت این است که به‌هرحال باید راهی برای حل این مشکل پیدا کنند. »
