بودجه
چالش‌های بودجه‌ای تهران98
از هر 8 ایرانی یکی در پایتخت زندگی می‌کند اما بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد برای رفع چالش‌های اصلی این شهر مشکلات زیادی در قانون بودجه وجود دارد
سیدمحمد فخار/ خبر‌نگار
برای تهران چاره‌ای جز کاهش هزینه و افزایش درآمد نمانده است. بودجه سالانه‌ای که دوسوم آن مبتنی بر فعالیت بخش خصوصی است و در بخش کمک‌ها و الزام‌های سالانه دولتی، همواره با مشکلات فراوان روبه‌رو بوده است. در روی دیگر سکه آلودگی هوا و ترافیک موجب تحمیل هزینه‌های بسیاری به جان و مال پایتخت‌نشینان شده و باید برای یک‌هشتم جمعیت کشور که در تهران ساکن هستند، دستکم با همین مقیاس هزینه شود. از طرفی بخش مهم درآمدهای پایدار شهرداری‌ها مالیات بر ارزش افزوده است، با عددی نزدیک به 3هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای پایدار که 16درصد کل بودجه است و متأسفانه در بودجه98 تخصیص و توزیع آن کاملا در اختیار دولت قرار گرفته است.
برنامه‌ریزی برای شرایط حاد
در محاسبات بودجه سال آینده باید برای شرایط حاد، نقشه و برنامه‌ریزی داشت. پیروز حناچی، شهردار تهران دراین‌باره می‌گوید: در بودجه ۹۸ از درآمدهای حاصل از صدور پروانه‌های ساختمانی برای حل مشکلات مالی شهر استفاده نخواهیم کرد. اتکای شهرداری به درآمدهای حاصل از پروانه‌های ساختمانی مانند اتکای دولت به فروش نفت است. ضروری است تا گزارش‌های حوزه برنامه و بودجه از بودجه سال آینده با مستندات و آمارهای عملیاتی تمامی معاونت‌ها تطبیق داده شود و به شکل دقیق و واقع‌بینانه مورد بررسی قرار بگیرد. باید از تمام ظرفیت‌های مالی قاعده‌مندی که در دسترس داریم برای حل مشکلات موجود استفاده کنیم و در این مسیر چاره‌ای جز کاهش هزینه‌های جاری و افزایش درآمدها نداریم.
مصوبات فراموش شده
قوانینی که بر اساس آن شهرداری‌ها می‌بایست بودجه از دولت دریافت کنند و تاکنون اجرا نشده کم نیستند. مهم‌ترین رقم بدهی‌های دولت به شهرداری‌ها در بخش حمل‌ونقل متمرکز شده و مترو، اصلی‌ترین سهم را در این فهرست دارد. دولت باید مطابق قانون نیمی از هزینه‌های عمرانی مترو را پرداخت کند و در بخش اتوبوسرانی نیز تأمین 82.5درصد قیمت با دولت است. این سهم‌ها طی 15سال اخیر هیچ‌گاه به‌طور کامل پرداخت نشده و هربار دولت توانسته رقمی میان صفر تا 12درصد هزینه‌ها را به تهران اختصاص دهد. یکی از نمونه‌های مصوبات فراموش شده، قوانین کمک یک میلیارد دلاری برای متروی تهران است. تبصره13 قانون بودجه، قانون توسعه حمل ونقل و سوخت و قانون استفاده از تسهیلات ارزی برای مترو هر سه دستکم سهمی حدود یک میلیارد دلار برای مترو درنظر گرفتند اما هیچ‌گاه متروی تهران چنین کمکی را به‌خود ندید. جالب آنکه محل کمک‌ها نیز صندوق ذخیره ارزی بود و منابع آن موجود اما حضور احمدی‌نژاد در پاستور هیچ‌گاه نگذاشت تهران در مترو روز خوش به‌خود ببیند.
بن بست بوروکراسی
لایحه بودجه ۹۸ کشور که در مجلس بررسی می‌شود به اعتقاد رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران، تیر خلاص به ستون فقرات شهرداری‌هاست. مجید فراهانی می‌گوید: به‌رغم حمایت‌های لفظی دولت از مدیریت شهری، در عمل شاهد ایجاد حصر حقوق شهرداری‌ها در بن‌بست بوروکراسی دولتی هستیم. شهرداری‌های سراسر کشور در سال 1398با چالش کسری بودجه مواجه خواهند بود، این کسری بودجه در تهران حداقل 5هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و درصورت تصویب پیشنهاد دولت در تبصره‌های بودجه سال آینده شهرداری تهران و کلانشهرها دچار چالش جدی خواهند شد و شهرداری‌های شهرهای کوچک عملا به مرز ورشکستگی خواهند رسید.
دولتی کردن شهرداری‌ها
موکول کردن توزیع عوارض ارزش افزوده که نوعی مالیات مشترک میان دولت و شهرداری‌هاست، به تشخیص و تصمیم شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها ازجمله نقطه ضعف این برنامه است. این‌کار حرکت به سمت دولتی کردن شهرداری‌هاست. همچنین وضع عوارض، اختیار قانونی شوراها بوده است و مالیات بر ارزش افزوده نتیجه حذف بخشی از عوارض محلی است که شوراها مجاز به وضع آن بودند و دولت در قانون مالیات بر ارزش افزوده آنها را حذف کرد و در نتیجه با تعیین این مالیات مشترک میان دولت و شهرداری‌ها، قانونگذار برای شهرداری‌ها از این مالیات سهم قائل شد و اکنون توزیع و تخصیص آن را به بخشی از دولت موکول کردند که منطقی نیست.
2میلیارد دلار جدید
2میلیارد دلار برای توسعه متروی شهری اختصاص می‌یابد. سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۸ دیروز خبر داد که 2میلیارد دلار برای توسعه متروی شهری اختصاص می‌یابد که بی‌شک باتوجه به وسعت جمعیتی و اهمیت تهران باید بخش بزرگی از این عدد برای تهران هزینه شود. محمدمهدی مفتح گفت: در تبصره ۳قانون به دولت اجازه دادیم که ۳میلیارد دلار فاینانس کند. در این راه مقرر شده 2میلیارد دلار از این منبع برای توسعه متروی شهری در اختیار شهرداری‌ها قرار گیرد.
مکث
طراحی 3سناریو برای بودجه 98پایتخت
بررسی بودجه سال آینده پایتخت مدتی دیگر در شورای شهر تهران کلید می‌خورد و در این میان گمانه‌زنی‌های فراوانی در رابطه با میزان بودجه و محل تامین درآمدها بیان می‌شود؛ به‌طوری که برخی از اعضای شورای شهر تهران از رشد 20درصدی رقم بودجه نسبت به سال گذشته گفته‌اند و برخی دیگر هم با پیش‌بینی عدم‌تحقق بخشی از درآمدهای سال 97اعلام کرده‌اند که سقف درآمدی در سال آینده کاهش پیدا می‌کند.
در این بین معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران از طراحی 3سناریو در تدوین بودجه سال 98پایتخت خبر داده است. سکینه اشرفی به اسکان‌نیوز گفت: «تلاش می‌شود سقف بودجه کمتر از بودجه سال 97 (17هزار میلیارد و 450میلیارد تومان) نباشد. موضوع بودجه 98را در شورای معاونان مورد بررسی قرار می‌دهیم و نتیجه این بررسی را اعلام خواهیم کرد.» به گفته او، یکی از سناریوهای مهم تامین افزایش حقوق با کاهش مصرف هزینه‌ای در شهرداری است.
همچنین اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام شهر، توجه به پروژه‌هایی که پیشرفت فیزیکی بالایی دارند، جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری و کاهش بهای تمام‌شده خدمات از اولویت‌های اصلی بودجه ۹۸ شهر تهران است. به گفته مسئولان شهری در بخش سازمان و شرکت‌های وابسته به شهرداری نیز تلاش شده تا علاوه بر کاهش وابستگی مالی به شهرداری تهران، درآمدهای سازمان‌ها و شرکت‌ها افزایش یابد. کاهش هزینه‌های غیرضرور و اصلاح ساختار تشکیلات براساس ماموریت‌های سازمانی از دیگر اولویت‌های بودجه سال آینده شهر عنوان شده است.
در همینه زمینه :
