بشقاب پرنده صورتی

لیلا دلارستاقی:

«ساندرو پنا» شاعر مشهور قرن بیستم ایتالیا است که شعرهایش دارای مضمون‌هایی همچون عشق و تنهایی به‌ویژه کودکان است. خود پنا در جایی گفته: «این درست است که اغلب اشعارم در مورد کودکان است‌ ولی در واقع نمی‌خواهم در مورد آنها شعر بگویم. با این حال به‌نظرم هر موضوع دیگری به غیراز کودکان خسته‌کننده است.» اشعار او چنان غنی هستند که حتی بر فیلمساز و شاعر سرشناس ایتالیایی، «پیر پائولو پازولینی» نیز تأثیر گذاشته بودند. از آنجایی که این شاعر بزرگ در شهر «پروجا»ی ایتالیا متولد شده بود، زمانی که مسئولان شهر تصمیم گرفتند یک کتابخانه عمومی با محوریت کودکان در شهر خود بسازند تنها اسمی که برای آن به ذهن‌شان رسید، ساندرو پنا است.

کتابخانه ساندرو پنا در‌ماه مه سال 2004به‌طور رسمی بازگشایی شد. طراحی این کتابخانه آنچنان خاص است که حتی بعد از گذشت 14 سال از افتتاح آن همچنان جزو 10 کتابخانه عجیب دنیا قرار دارد. معمار مشهور ساختمان یعنی «ایتالو روتا» کتابخانه را شبیه یک بشقاب پرنده صورتی رنگ طراحی کرده است. تضاد رنگ صورتی بنا با چمن سبز اطراف آن و به‌ویژه اینکه طبقه همکف ساختمان کمی در داخل زمین فرو رفته این تصور را ایجاد می‌کند که کتابخانه سفینه‌ای است فضایی که روی زمین فرود آمده است. در حقیقت معمار بنا می‌خواسته کتابخانه را به‌صورت مکانی شگفت‌انگیز برای کودکان طراحی کند و خواندن را به مانند یک بازی لذتبخش جلوه دهد.

کتابخانه ساندرو پنا دارای سه طبقه ‌ و نمایی بیرونی آن کاملا شیشه‌ای است. این کتابخانه جزو کتابخانه‌های مخزن باز است؛ یعنی مراجعه‌ کننده به آسانی هر کتاب یا محصول فرهنگی دیگری را که بخواهد، می‌تواند آزادانه انتخاب و در همان جا استفاده کند یا با خود به خانه ببرد. طبقه همکف این کتابخانه چند رسانه‌ای است و به غیر از کتاب در آن تعداد‌ زیادی صفحات قدیمی موسیقی، سی‌دی، دی‌وی‌دی فیلم، مجله، تعدادی رایانه با اینترنت رایگان، کلاس‌های آموزش موسیقی برای علاقه‌مندان و همچنین یک سالن تئاتر با ظرفیت 250 نفر در این طبقه وجود دارد. دیوارهای خارجی طبقه همکف با پنل‌های شفافی که اشعار ساندرو پنا بر آنها نقش بسته آراسته‌ شده‌اند. این نوشته‌ها و اشعار ثابت نیستند و هر روز تغییر می‌کنند.

طبقه دوم یک فضای دایره‌ای بزرگ با شیشه‌های صورتی رنگ است که با فریم‌های فلزی منحنی شکلی مستحکم شده ‌. نوری که از میان شیشه‌های رنگی به این مکان وارد می‌شود، به ایجاد یک فضای آرامش بخش دامن زده‌ است. این محل در واقع سالن اصلی کتابخانه یا به‌عبارتی دیگر عرشه سفینه فضایی است که دیدی وسیع از محیط اطراف را در اختیار بازدید کنند‌گان قرار می‌دهد. تمام صندلی‌ها‌ و وسایل این طبقه شاد و رنگی هستند.

طبقه سوم مانند یک مرکز کنترل طراحی شده و فضای آن مانند طبقه دوم رنگی نیست؛ بلکه بسیار شفاف و روشن است. در این طبقه نیز قفسه‌های کتاب قرار دارد. این طبقه به‌طور اختصاصی برای کودکان است و در آن کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شود. این کتابخانه دارای 19.800 جلد کتاب است که همه آنها کتاب‌های ویژه کودکان نیستند؛ بلکه کتابخانه به بزرگسالان نیز خدمات می‌دهد. حتی یک مجموعه فوق‌العاده از صفحات موسیقی قدیمی ایتالیایی شامل اپرا، جاز، کلاسیک و... نیز در آن نگهداری می‌شود. کتابخانه «ساندرو پنا» شب‌ها می‌درخشد و تضاد این ساختمان مدرن با بناهای قرون وسطایی شهر پروجا باعث شده که این کتابخانه کوچک خود به یک جاذبه گردشگری ممتاز برای این شهر تبدیل شود.