اولین پیامک‌ها فرستاده شدند

مائده امینی 

اولین پیامک ایرانی در سال 81 ارسال شد؛ 9سال بعد از اینکه پای تلفن‌های همراه به کشور باز شده بود. سرویس ارسال پیام کوتاه که در آن سال‌ها هنوز معادل فارسی نداشت و SMS نامیده می‌شد، به سرعت جای خود را در جامعه باز‌کرد و فراگیر شد تا جایی که در همان سال‌های ابتدای شروع استفاده از این سرویس، بیش از 8میلیارد پیام کوتاه در ایران مبادله شد. در سال‌های81 تا 85، به‌طور میانگین روزانه حدود 20میلیون پیام کوتاه فرستاده و این رقم حتی در برخی روزهای خاص و اعیاد مختلف بیشتر می‌شد.
نرخ هزینه ارسال هر پیغام در آن سال‌ها 30درصد ارتباط هر دقیقه تلفن همراه منظور شده بود که البته بعدها از این وابستگی خارج شد و نرخ مستقل خود را پیدا کرد. در آن سال‌ها مردم ایران راهی پیدا کرده‌ بودند که با صرف هزینه مالی و زمانی کمتر، به همدیگر تبریک و تسلیت بگویند. واقعیت این است که اضافه شدن امکان ارسال پیام کوتاه به تلفن‌های همراه، آنها را روزبه‌روز محبوب‌تر از روز گذشته کرد و کار را در کمتر از 10سال به جایی رساند که همه ما زندگی پیش از این سال‌ها را به سختی به یاد بیاوریم.  6سال بعد فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تاریخ 27تیر ماه سال 86، واژه «پیامک» را به‌عنوان جایگزین SMS معرفی کرد.

روزهای آموزش SMS فرستادن!

رسانه‌ها با روی باز از این پدیده استقبال می‌کردند. هر بار که وزارت ارتباطات یا مخابرات کشور فراخوان تازه‌ای در این‌باره می‌داد خبر آن دست به‌دست می‌چرخید و به خوبی دیده می‌شد. فرهنگسازی و آموزش چگونگی استفاده از سرویس پیام کوتاه آغاز شده بود؛ «از مشخصه‌های متمایز سیستم SMS این است که با یک گوشی معمولی تلفن‌همراه، مشترک قادر است در هر لحظه پیامی را بگیرد و یا بفرستد و در واقع حتی اگر مشترک در حال صحبت کردن با گوشی خود باشد، همزمان حین مکالمه می‌تواند به مقصدی دیگر پیام بفرستد. در این حالت اگر گوشی مشترک در مقصد روشن باشد، پیام را فوری دریافت می‌کند و اگر به هر دلیلی، نظیر خاموش بودن گوشی یا دور از دسترس بودن، امکان دریافت فوری پیام را نداشته باشد، سیستم SMS با پهنای باند کم و با استفاده از تحویل بسته خارج از باند، نسبت به ارسال آن اقدام می‌کند.» یکی دیگر از مواردی که مدام از طریق صدا و سیما و رسانه‌های رسمی وقت کشور اعلام می‌شد، چگونگی قیمت‌گذاری SMS در آن سال‌ها بود. مسئولین وقت تأکید داشتند که مشترکانی که پیام‌ از کسی دریافت می‌کنند مستلزم پرداخت هیچ مبلغی نیستند و تنها فردی که ارسال‌کننده پیام است هزینه پیام را پرداخت می‌کند.

ثبت‌نام کنید، SMS‌ بدهید!

امکان ارسال پیامک در آن سال‌ها به این سادگی‌ها نبود. مشترکان و متقاضیان برای استفاده از این سرویس باید با مراجعه به دفاتر خصوصی تلفن همراه، پس از تکمیل فرم SMS و ارائه آن به مسئولان این دفاتر، درخواست خود را ثبت می‌کردند. هزینه ابتدایی راه‌اندازی سرویس پیام کوتاه، 2هزار تومان اعلام شده بود. فرایند راه‌اندازی SMS در سال81، حداقل 48ساعت زمان می‌برد و نیازمند ایجاد تنظیماتی در گوشی درخواست‌دهنده بود.

محدودیت تعداد کاراکتر 

در آن سال‌ها یکی از ضعف‌ها پاس نداشتن زبان فارسی بود که البته ریشه در گوشی‌های نوکیای ساده‌ای داشت که به ایران می‌رسیدند و صفحه کلید فارسی نداشتند. در سال 81 تا اواسط دهه80 کمتر کسی می‌توانست به زبان فارسی برای کسی پیام کوتاه بفرستد. تعداد کاراکترها هم محدود بود؛ حداکثر طول هر پیام تنها می‌توانست 153کاراکتر باشد. بعدها برای تشویق مردم به استفاده از زبان فارسی هزینه پیام‌های کوتاه فارسی تا حدود یک دوم کاهش پیدا کرد و کم‌کم «فینگیلیش» نوشتن از رسوم پیامک نویسی خارج شد.