ققنوس پلاسکو

حامد فوقانی- مجید جباری | خبر‌نگار

ساختمانی با همان هیبت قرار است جای نخستین بلندمرتبه ایران را بگیرد؛ ساختمان پلاسکویی که 30دی‌ماه 2سال پیش، ناباورانه در یک‌حادثه آتش‌سوزی، کمر خم کرد تا یکی از اصلی‌ترین نمادهای کسب و پیشه تهران پس از ۳ساعت و نیم سوختن آوار شود. آتش‌سوزی پلاسکو با شهادت 16آتش‌نشان، داغ بزرگی بر دل جامعه گذاشت. حالا قرار است بنایی جدید جا پای آن بگذارد و خیلی‌ها امیدوارند دست‌کم در شکل و شمایل آن، اثری باشد با خاطره‌ جانفشانی آتش‌نشانان.
طرح جدید ساختمان پلاسکوی امروز در ساختمان بنیاد مستضعفان و در حضور برخی از مدیران شهری و شورای مربوط به این بنا (بنای شمالی که در حال مقاوم‌سازی است و بنایی که فرو ریخت) رونمایی شود. درصورتی که پیش از این نیز تصویری از یک ‌طرح منتشر شده بود اما گویا مورد موافقت قرار نگرفت و حالا طرح دیگری ارائه شده و پس از داوری قرار است امروز در دفتر بنیاد رونمایی شود. به هرترتیب باید منتظر ماند و دید که چه روندی در احداث پلاسکوی نو طی می‌شود. والبته سوال اصلی اینکه، الزامات  این کار چیست؟ به همین منظور با چند نفر از مدیران شهری و کارشناسان برای این منظور گفت‌وگو کرده‌ایم که خلاصه آنچه بیان شده است را در ادامه می‌خوانید.

توجه به یادمان شهدا


  عبدالرضا گلپایگانی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری

در ابتدای امر نظر شهرداری بر این بود که محل ساختمان پلاسکو با برگزاری مسابقه معماری، محلی شود برای تجلیل از شهدای آتش‌نشان و یادمانی برای حادثه پلاسکو باشد؛ به همین سبب قرار شده در چارچوب‌های مسابقه طراحی و علاوه بر تأمین خواسته مالکان به بحث یادمان شهدا هم توجه شود.
پلاسکوی جدید آسیبی ندارد

پلاسکوی جدید آسیبی ندارد

  علیرضا تهرانی، رئیس شورای متحد پلاسکو

مصوبه کمیسیون ماده 5 در اواخر شهریور گره مهمی را از کار احداث پلاسکوی جدید باز کرد واز سوی دیگر بحث مسابقه طراحی هم سبب شده به نتیجه نهایی نزدیک‌تر ‌شویم. امروز طرح نهایی رونمایی خواهد شد. طبق برنامه زمانبندی‌شده، ساخت اسکلت ساختمان جدید پلاسکو تا پایان امسال به اتمام می‌رسد و در سال98 سایر عملیات احداث دنبال می‌شود و امیدواریم تا مهرماه سال99 شاهد بهره‌برداری از پلاسکوی جدید باشیم. نکته مهم دیگر اتحادی است که میان بنیاد، شهرداری و کسبه شکل گرفته و تفاهم شده تا برج جدید تا حد امکان با همان کاربری‌های پیشین بنا شود. من این اطمینان را می‌دهم که پلاسکوی جدید هیچ آسیبی برای میراث فرهنگی اطراف مثل مدرسه کلیسای ژاندارک ندارد. از سوی دیگر مقاوم‌سازی بنای شمالی هم سرعت مناسبی به‌خود گرفته و به‌نظر می‌رسد تا پیش از پایان سال، کار سازه‌ای و بار ثقلی به انجام می‌رسد. بعد از آن هم موضوعات تجهیزات ایمنی و تأسیسات دنبال خواهد شد.

ابعاد پیدا و پنهان ساخت پلاسکوی جدید


  علی اعطا ، سخنگوی شورای شهر تهران

به گمان من، تصمیم‌گیری در رابطه با چگونگی احداث ساختمان پلاسکوی جدید مصداق کاملی از جدال منافع متعارض بود. ما با ساختمانی مواجه بودیم که در دورانی که ساخته شده است، نسبت به بافت پیرامون سطح اشغال، تراکم و تعداد طبقات خیلی بیشتری داشته و از امتیازات بالاتری برخوردار شده است. از طرفی دیگر وقتی این ساختمان آتش گرفت و آوار شد، کسبه و بهره‌برداران این ساختمان هم به لحاظ شغلی و مسئله گذران زندگی و امرار معاش، دچار چالش شدند. عمدتا این افراد، خواستار این بودند که درست در همین نقطه، ساختمانی با همان میزان زیربنا احداث شود و مجددا در همان محل استقرار پیدا کنند. اما اگر بنا بر رعایت چارچوب‌ها و ضوابط مقررات جاری شهری بود، این مسئله به آسانی امکان‌پذیر نبود.

در نقطه‌ای که پلاسکو در آن واقع است، طرح تفصیلی اجازه ساخت‌وساز محدودی می‌دهد. امادر مسابقه ارائه ایده برای پلاسکوی جدید که بنیاد مستضعفان برگزار کرد‌ و من هم عضو هیأت داوری آن بودم، صورت مسئله به‌گونه‌ای طرح شد که امکان بهره‌برداری از 2 زمین مجاور فراهم شود؛ یکی زمین شرقی موسوم به پارکینگ اکبر‌ و دیگری زمینی که در شمال برج قرار دارد و بخشی از بنای مستقر در آن، در اثر آتش‌سوزی آسیب دیده است. قرار این بود که این سه قطعه زمین، یعنی قطعه زیر برج، قطعه شرقی موسوم به پارکینگ اکبر و قطعه شمالی، زمین پیوسته‌ای را تشکیل بدهند که ساختمان جدید در آنها گسترده شود. به این منظور که از یک‌سو، همان میزان زیربنا فراهم شود و از دیگر‌سو، در هیچ‌کدام از قطعات زمین، از چارچوب ارتفاعی و تراکمی طرح تفصیلی تجاوز نشود‌ یا لااقل میزان این مغایرت اندک باشد. همچنین نظر سازمان میراث این بود که پارکینگ مستقر در شرق ساختمان پلاسکو در محدوده عرصه تاریخی و واجد ارزش (سردار معتمد) و حریم ساختمان واجد ارزش (خاندان اکبر) است و ساخت‌وساز در آن مجاز نیست.

 به‌هر حال این چارچوب، به نتیجه نرسید. در حدی که من اطلاع دارم، درنهایت ساخت پلاسکوی جدید به همان زمین 1000متری برج محدود شده است. حالا اینکه آیا این تصمیم به لحاظ کارشناسی، تصمیم خوبی هست یا خیر، من قصد ورود ندارم. اما بالاخره، وقتی جناب آقای مقیمی، استاندار سابق تهران در جایگاه رئیس شورای تامین استان، موضوع را با جدیت دنبال می‌کرد و تأکید جدی داشت که مسیر قانونی طی شود، اما دستگاه‌ها متعهد شوند سرعت کار به‌گونه‌ای باشد که در یک زمانبندی مشخص به نتیجه برسیم. تصمیمی که گرفته شد، اینکه در همان نقطه مجددا ساختمانی بلندمرتبه ساخته شود.  اگرچه در حالت عادی، احتمالا کسی چنین تصمیمی نمی‌گرفت. هرچند نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا این تصمیم، بهترین تصمیم بوده است یا خیر.

موانع را رفع می کنیم


  رضایی کوچی ، رئیس کمیسیون عمران مجلس

شورای عالی شهرسازی درباره مصوبه کمیسیون ماده 5 نظراتی را اعمال کرده که ما درخواست کردیم مبنا همان کمیسیون ماده ۵ باشد و بنیاد مستضعفان براساس مصوبه ماده ۵ نقشه پلاسکو را کامل و حداکثر تا 2سال آینده ساختمان را تکمیل کند و در اختیار مردم قرار دهد. کمیسیون عمران مجلس نیز به عنوان دستگاه ناظر از بنیاد خواسته هرموانعی که در مسیر اجرای پروژه وجود دارد را اعلام کند تا کمیسیون موانع موجود را رفع کند.

 تداعی هویت‌بخش شهر


  علی‌محمد سعادتی، شهــردار منطقه12

کلیاتی که در دستور نقشه به تأیید کمیسیون ماده‌5 و شورای‌عالی رسید، مبنای کار در بازسازی پلاسکو خواهد بود. با توجه به حقوقی که از کسبه این ساختمان تأمین می‌شد، 15طبقه روسطحی و 5طبقه هم زیر سطحی ساخته خواهد شد که یک طبقه از این 5طبقه‌ای که قرار است زیرسطحی ساخته شود، باید جانفشانی‌ها و فداکاری‌های آتش‌نشان‌هایی را که در این حادثه جان خود را از دست دادند روایت کند. این موضوع، مبنای طراحی جدید پلاسکو خواهد بود. به عقیده من باید در ساخت و طراحی ساختمان جدید سازندگان منتخب مکلف شوند پارکینگ پروانه را به‌عنوان یک مجموعه پارکینگ عمومی در روبه‌روی مجموعه پلاسکو مکانیزه کنند و آن هوشمندسازی‌ شود که به لحاظ بهره‌برداری وضعیت ایمن‌تری به‌خود بگیرد؛ البته ما هم پیگیر این موضوع هستیم.

اما نکته اول که درخصوص الزامات ساخت طرح جدید باید مورد توجه قرار بگیرد بحث ایمنی و ساز و کارهای مربوط به ایمنی پلاسکوی جدید است. نکته دوم که برای سرقفلی‌داران و مستأجرانی که در آنجا ساکن بودند باید رعایت شود، میزان جذب سفر، حجم ترافیک و حضوری است که برای مراجعان و عرضه‌کنندگان محصولاتی که عمدتا پوشاک است باید در فضای طراحی جدید مورد تأکید قرار بگیرد چرا که این حجم از ورودی و خروجی کالا نباید به لحاظ ترافیکی مشکلاتی را در این منطقه از شهر ایجاد کند. همچنین امیدوارم طراحی جدید ساختمان پلاسکو به لحاظ معماری و فنی مهندسی کشور الگو و سمبلی بومی در کشور باشد که شکل و محتوای آن تداعی‌کننده معماری ایرانی و معماری تهران باشد. معماری جدید ساختمان پلاسکو در واقع باید منعکس‌کننده عناصر هویت‌بخش تهران باشد.