واکنش لیر ترکیه به تهدید اقتصادی ترامپ
هارمونی روابط واشنگتن و آنکارا بار دیگر رو به تیره شدن پیش میرود؛ آن هم درحالیکه هنوز یکماه از پایان مجادله دو کشور بر سر سرنوشت کشیش آمریکایی و تحریم دو وزیر ترکیه از سوی دولت ترامپ نگذشته است. ترامپ که پیشتر در تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان از خروج نیروهای این کشور از سوریه خبر داده بود در بامداد روز دوشنبه ناگهان در توییتر خود نوشت: درصورتی که ترکیه بخواهد به مواضع کردها در شمال سوریه حمله کند اقتصاد این کشور را نابود خواهم کرد. این توییت واکنش مقامات ترکیه، ازجمله ابراهیم کالن، سخنگوی ریاستجمهوری را بهدنبال داشت: آمریکا باید به شراکت استراتژیک میان دو کشور احترام بگذارد. کالین همچنین با حمله به حزب کارگران کردستان و شاخه سوری آن (حزب دمکرات سوریه) تأکید کرد: آمریکا نباید تروریستها را از متحدین خود بخواند. از سوی دیگر، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در واکنش به توییت ترامپ گفت: هیچ هدفی از راه تهدید اقتصادی ترکیه محقق نخواهد شد. او همچنین در واکنش به روش بیان مواضع ترامپ افزود: متحدان استراتژیک از طریق شبکههای اجتماعی با هم سخن نمیگویند.
پیش از این نیز مایک پمپئو و جان بولتون، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی رئیسجمهور آمریکا در جریان سفرهای منطقهای خود مواضع تندی را علیه سیاستهای ترکیه در سوریه، بهویژه در پرونده کردها اعلام کرده بودند. این مواضع به اندازهای تند بود که رجب طیب اردوغان حاضر به ملاقات با مشاور امنیت ملی رئیسجمهور آمریکا که به ترکیه سفر کرده بود نشد و بولتون در نهایت بعد از نشستی 2ساعته با سخنگوی اردوغان، آنکارا را به مقصد واشنگتن ترک کرد.
بعد از اعلام تصمیم خروج آمریکا از سوریه توسط ترامپ در مکالمه تلفنی با اردوغان، ارتش ترکیه اعلام کرد ممکن است عملیاتی محدود در شمال سوریه برای بازپسگیری شرق فرات از نیروهای کردی انجام دهد. این وضعیت واکنش تند کردها، کشورهای عربی، اسرائیل و حتی برخی چهرههای مطرح در آمریکا، ازجمله ژنرال متیس، وزیر سابق دفاع این کشور را بهدنبال داشت که گفت: با چنین تصمیمهایی اعتماد متحدان آمریکا را بهخود از دست خواهیم داد. واشنگتنپست در گزارشی که روز گذشته در اینباره منتشر کرد، نوشت: ترامپ بعد از اعلام تصمیم خروج از سوریه دو مکامه تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل داشته؛ مکالماتی که در تعدیل تصمیم وی مؤثر بوده است. اگرچه در این گزارش تأکید شده تصمیم نهایی ترامپ، مبتنی بر وعدههای انتخاباتی او، خروج از سوریه است. از سوی دیگر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که روز گذشته به ریاض سفر کرده بود نیز گفت: توییت اخیر دونالد ترامپ بهمعنای تغییر در تصمیم رئیسجمهور مبنی بر خروج از سوریه نیست بلکه تنها ضمانتی برای حفظ امنیت متحدان واشنگتن در شمال سوریه (کردها) بوده است.
پیام جبههالنصره برای ترکیه
روز گذشته ابومحمد جولانی، فرمانده هیأت تحریرالشام (جبههالنصره) بعد از پیروزیهای گسترده این گروه طی روزهای اخیر در مناطق شمالی و غربی ادلب و حلب در مصاحبهای با اشاره بهاحتمال حمله ارتش ترکیه به شرق فرات گفت: ما از ابتدا حزب کارگران کردستان و تمامی شاخههای آن را دشمن انقلاب سوریه میدانستیم و بر این اساس حاضریم برای نابودی این گروه و آزادی مناطق عربی- سنی در شرق فرات همکاری کنیم. این در حالی است که سایر گروههای مسلح مخالف دولت بشار اسد، ترکیه را به حمایت از جبههالنصره در جریان درگیریهای اخیر ادلب متهم کردهاند. به این ترتیب و در شرایطی که اسرائیل و کشورهای عرب خلیجفارس (به استثنای قطر) مخالف پیشروی ترکیه در شمال سوریه هستند، بهنظر میرسد بازیگری جدید حاضر به حمایت از ترکیه و یا حتی اجرای برنامههای این کشور در خاک سوریه است.
کاهش مجدد ارزش لیر
به فاصله کمتر از چند ساعت بعد از تهدید توییتری ترامپ برای نابودی اقتصاد ترکیه درصورت حمله نظامی ارتش این کشور به کردها و درحالیکه هنوز معاملات بازار ارز این کشور بهطور رسمی آغاز نشده بود، ارزش لیر برای چندمین بار طی ماههای گذشته در مقابل دلار کاهش اندکی داشته و از 5.30 به 5.51 رسید. اگرچه بعد از پایان بحران سیاسی واشنگتن و آنکارا در پی آزادی کشیش آمریکایی و لغو تحریمهای دو وزیر دولت ترکیه ثبات به بازار ارز این کشور برگشته بود، اما لیر ترکیه در سال 2018، 30درصد از ارزش خود در مقابل دلار را از دست داده است؛ فرایندی که صرفا مربوط به ماههای پایانی سال میلادی گذشته و افزایش بیسابقه تنشهای ترکیه و آمریکا میشود. روزنامه العربیالجدید در این زمینه نوشته است: بازار ترکیه تا حدودی به این وضعیت عادت کرده است، هر از گاهی تنشهای کلامی میان رهبران آمریکا و ترکیه تشدید میشود و در پی آن قیمت دلار افزایش مییابد. از این بابت میتوان گفت چنین چیزی در بازار ارز ترکیه از مرحله غافلگیری عبور کرده است.