ترمز قطارهای تندرو کشیده شد

قطارهای تندرو در سربالایی هزینه‌ها کم آوردند؛ این کل مطلبی است که درباره توقف فروش بلیت قطارهای پرسرعت رجا می‌توان نوشت؛ اتفاقی که از چند‌ماه پیش نسبت به وقوع آن هشدار داده شده بود و همشهری نیز در گزارش «خوف‌ و رجا در حمل‌ونقل ریلی» به‌تفصیل به آن پرداخته بود. اما تنگنای مالی، تحریم، بی‌توجهی، رفتارهای مغرضانه یا هر عامل دیگری باعث شد چشم‌ها بر بحران شکل گرفته در حوزه حمل‌ونقل ریلی بسته شود تا قطارهای پرسرعت از خطوط تهران به یزد و مشهد از خط خارج شوند و دوباره دور به‌دست دیزل‌های قدیمی بیفتد. البته این پایان کار نیست؛ هرلحظه ممکن است ریل‌باس‌ها یا همان قطارهای حومه‌ای نیز با این مشکل مواجه شوند و تمام رشته‌های دولت در حوزه شهر ریل‌پایه را پنبه کنند.

چرا ترمز قطارها کشیده شد؟

شاید اشتباه از همان دهه80 شروع شده باشد که مسئولان وقت تصمیم گرفتند پای قطارهای مدرن و پرسرعت را به حمل‌ونقل ریلی ایران باز کنند و با خرید واگن‌های خودکشش ساخت زیمنس آلمان، حمل مسافر با سرعت ۱۶۰کیلومتر بر ساعت را در دستور کار قرار دادند؛ زیرا در ادامه باوجود مناسب‌سازی مسیرهای ریلی برای این قطارها، با اتخاذ تصمیم‌های غیرکارشناسی در حوزه راه‌آهن عملا سرعت این قطارها به زیر 100کیلومتر در ساعت رسانده شد و همین مسئله مزید بر افزایش هزینه این قطارها شد؛ چراکه طراحی آنها به‌گونه‌ای است که باید مسیرهای بلند را با سرعت بالای 120کیلومتر طی کنند اما در ایران قطارها مجبور شده‌اند مسیرهای کوتاه را با توقف در ایستگاهای متوالی طی کنند که باعث شده کارایی گیربکس آنها به‌شدت افت کند. به گفته کارشناسان رجا، گیربکس ترن‌ست‌ها باید پس از طی مسافت 1.2میلیون کیلومتری اورهال شود اما شرایط بد بهره‌برداری در خطوط ایران باعث شده که برخی از گیربکس‌ها در 200هزار کیلومتر نیازمند اورهال باشند که هزینه‌ای ۱۰۰هزار یورویی در بر خواهد داشت. گفت‌وگوی خبرنگار ما با کارشناسان واحد تعمیرات رجا و اظهارات مدیرعامل این شرکت حاکی از این است که در سال‌های اخیر شرکت‌های تعمیراتی ایران فرصتی برای ساخت قطعات گیربکس ترن‌ست‌ها داشته‌اند تا آن را بومی‌سازی کنند اما موفقیتی حاصل نشده و همچنان این تعمیرات جز توسط شرکت سازنده رفع‌ورجوع نمی‌شود. از سوی دیگر، آخرین اظهارات مقامات رجا حاکی از این است که هزینه نگهداری ترن‌ست‌ها در سال‌جاری 200درصد رشد داشته و عملا سرویس‌دهی قطارها حتی با تخصیص دلار 4200تومانی نیز بدون توجیه شده است. علیرضا محمودی، رئیس هیأت‌مدیره رجا پیش ‌از این به همشهری گفته بود: هزینه تمام‌شده بلیت قطارهای تندروی دنیا به ازای هر نفر در 100کیلومتر حدود 14یورو و در ایران با احتساب هزینه ریالی و دستمزد پایین نیروی کار به 8 تا 10یورو می‌رسد اما فعلا هزینه بلیت قطار در ایران یک‌دهم میانگین قیمت جهانی آن است.

   قطارها 30میلیون یورو خرج دارند

فعلا قیمت دستوری بلیت، سفرهای تکلیفی، گرانی ارز و تحریم مزید بر علت شده‌اند تا دخل‌وخرج شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی با هم نخواند و قطارها به‌دلیل افزایش هزینه نگهداری از خط خارج شده و به‌اصطلاح سرد شوند. محمد رجبی، مدیرعامل شرکت رجا می‌گوید: آغاز به‌کار دوباره ترن‌ست‌ها (قطارهای سریع‌السیر رجا) به 30میلیون یورو اعتبار نیاز دارد وگرنه امکان فعالیت این قطارها با توجه به هزینه‌های بسیار بالای تعمیر، نگهداری و نبود بودجه کافی و لازم امکان‌پذیر نیست. به گزارش همشهری، در این وضعیت انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی با ارسال نامه‌ای به سعید محمدزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن اعلام کرده‌ به‌دنبال جهش 3برابری نرخ ارز و رشد نرخ تورم، ادامه فعالیتشان دشوار شده و چه‌بسا با تداوم شرایط موجود غیرممکن خواهد شد. شرکت‌های ریلی در این نامه 2خواسته مهم را برای برگشت به وضعیت عادی مطرح کرده‌اند که یکی تخصیص ارز ترجیحی بر مبنای دلار 4200تومانی به فعالان ریلی است و دیگری افزایش حداقل 25درصدی قیمت بلیت قطارهای مسافری. این 2 خواسته، شروط حداقلی فعالان حمل‌ونقل ریلی برای عادی‌سازی وضعیت است.