شهرهای بلاتکلیف

بسیاری از شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و استانداری‌ها در استان‌های مختلف با سرپرست اداره می‌شوند.به گزارش همشهری، با این وجود  بلاتکلیفی‌ مراکز استان‌ها در انتخاب شهردار حساسیت‌های زیادی ایجاد کرد. 

اردبیل؛ کوچ شهردار از این شهر به آن شهر 
3 شهر پارس‌آباد، مشگین‌شهر و کوراییم بدون شهردار اداره می‌شوند. ماجرا از این قرار است که شهردار پارس‌آباد قرار است شهردار مشگین‌شهر شود. به همین دلیل با کوچ او، پارس‌آباد در روزهای گذشته شهردار ندارد و از سوی دیگر هنوز حکم رحمت انوری‌آذر برای شهرداری مشگین‌شهر صادر نشده است و وی با عنوان سرپرست در این شهر حضور دارد. مشگین‌شهر پیش از انوری‌آذر شهردار خود (فتحی)‌ را استیضاح کرده بود. انوری‌آذر از شهریور سال گذشته به عنوان شهردار در پارس‌آباد حضور داشت.  کوراییم از توابع شهرستان نیر هم با سرپرست اداره می‌شود و هنوز مسئول رسمی ندارد. 

 سیستان‌ و بلوچستان‎؛ 3 شهرستان بدون فرماندار
مرکز استان سیستان ‌و بلوچستان یعنی شهرستان زاهدان با 3 بخش مرکزی، نصرت‌آباد و کورین یک کلان‌شهر محسوب می‌شود. فرمانداری این کلان‌شهر بیش از یک سال است که با سرپرست اداره می‌شود. آخرین فرماندار شهرستان زاهدان مجتبی خانجانی بود که شهریور سال گذشته به دلیل مسائل خانوادگی و شخصی استعفا داد. مدتی پس از این استعفا، عبدالرحمان شهنوازی، سرپرست فرمانداری زاهدان شده بود. شهنوازی هم تابستان امسال به عنوان مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان‌ و بلوچستان معرفی شد و از این تاریخ سرپرستی فرمانداری زاهدان به مهدی نخعی سپرده شده است. 
در شهرستان چابهار استان سیستان ‌و بلوچستان هم روال به همین شکل است. آبان امسال رحمدل بامری با حکم استاندار به عنوان سرپرست فرمانداری ویژه شهرستان چابهار معرفی شد. غلامرضا مجیدی‌نژاد یزدی اردیبهشت امسال به عنوان معاون استاندار سیستان ‌و بلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه چابهار منصوب و معرفی شده بود که مدتی بعد به دلیل بیماری استعفا داد. 
ابابکر بلوچ هم از خرداد امسال سرپرستی فرمانداری شهرستان کنارک را بر عهده دارد. پیش از او بیژن بختیار فرمانداری این شهرستان را بر عهده داشت. 

  همه سرپرستی‌های خطه خراسان 
فرمانداری شهرستان فاروج در استان خراسان ‌شمالی با سرپرست اداره می‌شود. فرماندار فاروج مهر امسال به‌عنوان فرماندار قوچان در خراسان ‌رضوی منصوب شد و حالا مسعود صادق، سرپرستی این فرمانداری را بر عهده دارد. در خراسان ‌جنوبی هم 2 شهرستان فرماندار ندارند. زیرکوه چندماه است بدون فرماندار و با سرپرستی محمد کریمی اداره می‌شود. ماه پیش محمدصادق معتمدیان، استاندار خراسان ‌جنوبی، از بررسی‌ها برای معرفی فرماندار این شهرستان خبر داده بود، اما هنوز اتفاقی در این حوزه رخ نداده است. شهرستان سرایان در این استان هم سرپرست دارد. ابراهیم رسولی‌مقدم، سرپرست فرمانداری این شهرستان است.
در خراسان ‌رضوی وضع کمی پیچیده‌تر است. 8 فرمانداری شهرستان‌های صالح‌آباد (شهرستان جدید)، مشهد، جغتای، چناران، خواف، داورزن، سرخس، فیروزه و بردسکن با سرپرست و شهرداری رشت‌خوار نیز به همین شیوه اداره می‌شوند. 3 شهر نیل‌شهر، باج‌گیران و داورزن هم به تازگی شهردار خود را شناخته‌اند. استانداری این استان هم در کنار 8 شهرستان و یک شهر خراسان‌ رضوی با سرپرستی اداره می‌شود. علیرضا رشیدیان مدتی پیش به دلیل بازنشستگی از سمت استانداری این استان کنار رفت و استاندار جدید خراسان ‌رضوی هنوز معرفی نشده است. 

  11 شهرستان بدون فرماندار خوزستان 
شهرستان‌های اهواز، باوی، شوشتر، دزفول، رامهرمز، آبادان، شادگان، حمیدیه و رامشیر از مهم‌ترین شهرهای بدون فرماندار خوزستان هستند که همگی با سرپرست اداره می‌شوند. جمال عالمی نیسی تیر امسال به عنوان سرپرست جدید فرمانداری شهرستان اهواز منصوب شد. پیش از او، نبی‌الله خون‌میرزایی، مدیر کل شیلات خوزستان، با حفظ سمت به مدت 14 ماه به عنوان سرپرست فرمانداری اهواز فعالیت می‌کرد. 

  بدون استانداران
استان‌های فارس، قم و یزد هم در کنار خراسان ‌رضوی استان‌های بدون استاندار هستند. هرچند خبرهای جدید نشان می‌دهد تکلیف استانداری برخی از این استان‌ها در همین هفته روشن می‌‌شود. در استان فارس علاوه بر استانداری، فرمانداری شیراز و اقلید و در یزد نیز شهرداری و فرمانداری شهرستان و شهر یزد با سرپرست اداره می‌شوند. 

سرپرستی‌های بدون تکلیف 
شهرداری صاحب و فرمانداری مریوان در کردستان، شهرداری بروجرد در لرستان، شهرداری اراک در مرکزی، بخشداری بخش احمدی و هرمز، فرمانداری بستک و دفتر  روستایی استانداری هرمزگان، فرمانداری‌های رضوانشهر، لاهیجان و لنگرود، شهرداری‌های رشت، رودسر، کومله و تالش در گیلان هم از دیگر بخش‌هایی هستند که با سرپرستی و بدون شهردار اداره می‌شوند. 


بعد از تهران، شهرهای بزرگی چون کرمانشاه، رشت و کرج بیشترین حاشیه را در انتخاب شهردار تجربه کردند. قانون جدید منع به‌کارگیری بازنشستگان، استعفای شهرداران، ‌دعواهای سیاسی و دودستگی بین اعضای شوراهای شهر و در نهایت تایید نشدن احکام از سوی وزارت کشور مهم‌ترین دلایل بلاتکلیفی این شهرداری‌ها محسوب می‌شود. حالا هرچند همه این شهرها، به جز رشت،‌ شهرداران خود را شناخته‌اند،‌ اما کارشناسان معتقدند شوراهای پنجم شهر، با ایجاد استمرار بلاتکلیفی در شهرداری‌ها، به بی‌اعتمادی شهروندان دامن‌ زده‌اند. 

کرمانشاه 
تیر امسال کرمانشاه با استعفای آرش رضایی بدون شهردار شد. شورای شهر با وجود گذشت مهلت قانونی شهردار جدید معرفی نکرد و با غیبت‌های مکرر برخی از اعضا روند این انتخاب به حاشیه کشیده شد تا جایی که پرونده شورای شهری‌ها به هیات رسیدگی به حل اختلاف‌های شوراهای استان رفته است. بالاخره بعد از چند ماه سعید طلوعی این هفته به عنوان شهردار کرمانشاه حکم گرفت. 

کرج 
دودستگی شورای شهر کرج موضوع انتخاب این شهردار را به یکی از جنجالی‌ترین اخبار رسانه‌ای البرز تبدیل کرده بود. غیبت‌های مکرر برخی از اعضا حتی برای انتخاب هیات رئیسه جدید هم موجب شد جلسه‌های شورا بارها منحل شود. بعد از استعفای اصغر نصیری از ابتدای امسال محمدرضا احمدی‌نژاد، مجید غلام سریزدی و سیروس شفقی برای تصدی شهرداری انتخاب شدند اما هیچ کدام حکم خود را از وزارت کشور نگرفتند. آبان امسال علی‌اصغر کمالی‌زاده، حکم شهرداری کرج را دریافت کرد. 

رشت 
با وجود سامان گرفتن شهرداری‌های برخی از شهرهای بزرگ، رشت اما همچنان نتوانسته تکلیف خود را روشن کند. ماه‌ها از استعفای مسعود نصرتی می‌گذرد، اما اعضای شورای شهر رشت به اعتقاد شهروندان درگیر دعواهای سیاسی خود هستند و به همین دلیل هنوز نتوانسته‌اند برای تعیین شهردار جدید به اجماع برسند. 

نقش شهروندان در تعیین شهردار 
به نظر می‌رسد اگر تجربه، نگرش و دانش شهرسازی در انتخاب شهردار و مدیران شهری مورد توجه قرار می‌گرفت، بسیاری از مشکلاتی که امروز در شهرداری‌های مختلف کشور پیش روی ماست، وجود نداشت. یک کارشناس مسائل شهری هم این موضوع را تایید می‌کند و به همشهری می‌گوید: بی‌نظمی موجود در انتخاب شهرداران و مشکلاتی چون ماندگار نبودن افراد انتخابی یا اداره شدن شهرداری‌ها به صورت سرپرستی ریشه در نبود نگرش درست به کار تخصصی شهرداری در گروه‌های مختلف اعم از مردم، اعضای شورا و حتی افرادی که به عنوان شهردار انتخاب می‌شوند، دارد.
سیامک دربیکی ایجاد این نگرش را ابتدا در مردم حائز اهمیت می‌داند و می‌افزاید: مردم اعضای شوراها را برمی‌گزینند و اگر با فکر و هدف اصولی مبتنی بر نگرش صحیح به شهر و فعالیت‌های شهری اعضا را انتخاب کنند، قاعدتا این رویکرد به انتخاب شهردار تسری می‌یابد.

بی‌توجهی شوراهای پنجم به تجربه و سابقه
سیامک دربیکی، کارشناس مسائل شهری، لازم می‌داند در انتخاب شهرداران، تجربه و سابقه فعالیت در شهرداری و داشتن علم شهرسازی مورد توجه باشد؛ ضرورتی که در شوراهای فعلی شهر مورد توجه نیست. به عنوان مثال فردی به عنوان شهردار گرگان انتخاب شده است که حتی سابقه یک روز کار در شهرداری را ندارند حال آن‌که قوانین شهرداری، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و درک و تسلط بر اجرای آن زمان می‌برد.
دربیکی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح می‌کند: باید برنامه‌ای راهبردی برای هر شهر فرای آنچه امروز در طرح‌های جامع و تفصیلی، که دیگر در شهرهای پیشرفته دنیا کنار گذاشته شده‌اند، نوشته شود. طرحی که با مطالعه و برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند شهر را چون موجودی زنده ببیند که نیاز به افراد متخصص برای اداره و ارتقا دارد. در این صورت اعضای شورا هم نوعی دستورالعمل برای انتخاب افراد شایسته دارند و دیگر این طور عمل نمی‌شود که فردی را مطابق سلیقه خود وارد میدان تخصصی شهرداری کنند.