یادداشت
کمک‌گرفتن از نماز
ناصر نقویان| استاد حوزه و دانشگاه:
قرآن می‌فرماید: «استعینوا بالصبر و الصلاه؛ از صبر و نماز کمک بگیرید»(بقره/ 45). منظور قرآن این است که نماز به‌خودی خود، اصل نیست بلکه وسیله‌ای‌است برای نیل به هدفی بزرگ‌تر که همانا اخلاق و کمالات انسانی‌است؛ یعنی آنکه ما را آفریده خوب می‌داند که مسیر رشد و تربیت و اخلاق، مسیر سخت و دشوار و صعب‌العبوری‌است، طی این مسیر به‌راحتی ممکن نیست و تا انسان در این راه پرپیچ‌و‌خم و سربالا و پرخطر، کمک‌کار و همراهان راه‌بلد و لوازم کافی نداشته باشد نه‌تنها به مقصد نخواهد رسید بلکه با نخستین خطر به دره هلاکت سقوط خواهد کرد. خواجه شیراز هم از سختی راه و خطرناک‌بودن مسیر ناله می‌کرد و می‌گفت: همتم بدرقه راه کن ای طایر قدس که دراز است ره مقصد و من نوسفرم طریق عشق طریقی عجب خطرناک است نعوذ‌بالله اگر ره به مقصدی نبری
حال، خدای مهربان و دستگیر، برای آنکه ما را در این مسیر دشوار و راه پرآشوب و شر، تنها نگذارد، کمک‌ها و کمک‌کارهایی فرستاده است تا با هدایت و کمک آنها بتوانیم ره به جایی برده و به مقصدی نایل آییم. و نماز یکی از آن کمک‌هاست؛ یعنی فلسفه نمازخواندن این است که از نماز به‌عنوان یک وسیله کمکی استفاده کنیم، نه اینکه نماز به‌خودی خود موضوع و هدف باشد. باید نماز خواند تا آنجا که حرص و هوس بخواهد رهزنی کند و ما را به راه کج و انحراف بکشاند، نماز دستگیرمان شود و نگذارد؛ یعنی نماز بخوانید تا دروغ نگویید، نماز بخوانید تا کمکتان کند برای جلوگیری از فساد و فحشا. «ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر» یعنی همین! نماز بخوانید تا در بروز حرص و حسد و کینه و کدورت و تکبر و کبریایی و... جلوگیرتان باشد، نه اینکه نماز بخوانید تا تکلیفی را انجام داده باشید و هر که بیشتر بخواند به خدا نزدیک‌تر می‌شود؛ هرگز چنین نیست. مثل این است که کسی طناب و حلقه و سیخ و میخ و چوبدستی و لباس گرم و کفش کوه در کوله‌پشتی داشته باشد اما اصلا کوه‌پیمایی نرود یا اگر رفت اصلا به این وسایل دست نزند و اینجاست که با نخستین لغزشگاه و خطر، سقوطش حتمی خواهد بود.
پس انسان عاقل و دانا باید همیشه با نماز همراه شود و نماز را همیشه به همراه داشته باشد؛ به هدف استعانت‌جستن و کمک‌گرفتن از آن. و آنکه خطرهای راه را بهتر می‌داند و از کمینگاه‌های نفس و شیطان، بیشتر باخبر است، قدر نماز را بهتر می‌داند و به پناهگاه نماز، بیشتر پناه می‌برد اما خامان ره‌نرفته و بی‌خبران و جاهلان، البته قدر این اکسیر را نخواهند دانست. و اگر چنین نباشد، مردمی که بیشتر نماز می‌خوانند تا نماز را صرفا به خاطر انجام یک تکلیف و پز بهتربودن انجام داده باشند، باید ملت بهتر و پاک‌تر و سالم‌تری باشند؛ درحالی‌که می‌بینیم چنین نیست!
