هجوم شبانه بلدوزرها به محوطه باستانی شوش

محمد باریکانی/خبر‌نگار

شهرداری شوش از ساعت 8شب پنجشنبه تا 3بامداد جمعه گذشته 300متر از عرصه درجه یک محوطه باستانی ثبت جهانی شده شوش را بدون استعلام از سازمان میراث‌فرهنگی، به عمق 2متر شکافت تا بدین‌ترتیب شرایط احداث یک زیرگذر در عرصه شوش هموار شود.
طرح ایجاد زیرگذر در حریم و عرصه درجه یک محوطه باستانی شوش از سال‌ها پیش مورد تأکید مدیران شهری شوش در استان خوزستان قرار داشت که با مخالفت وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به‌دلیل رعایت ضوابط میراث‌فرهنگی و حفاظت از آثار تاریخی زیر سطحی شوش مسکوت ماند.
بیل‌های مکانیکی و خودروهای سنگین شهرداری شوش درست زمانی که باران شدید در شوش شروع به بارش کرده و آسمان تاریک‌تر از همیشه بود به عرصه درجه یک شهر باستانی شوش رفتند و اقدام به شکافتن زمین کردند.
سیـدحـکمت‌الله مـوسوی،مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان در تشریح این اتفاق به همشهری گفته است که شهرداری شوش علاوه بر آنکه بخش زیادی از خاک محوطه شکافته شده را در کنار گودال ریخته است، سه کامیون از خاک برداشت شده از عرصه درجه یک محوطه باستانی شوش را نیز از این محوطه خارج کرده است.
مسئولان میراث فرهنگی استان خوزستان بلافاصله پس از اطلاع از اقدام شهرداری شوش برای احداث عجولانه زیرگذر این شهر در عرصه درجه یک محوطه ثبت جهانی شده شوش در محل حاضر شدند و به مجریان این پروژه تذکر دادند که نباید چنین رفتاری با محوطه‌های تاریخی کشور داشته باشند. اما آنطور که مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی استان خوزستان به همشهری گفته است، مجریان پروژه بدون اعتنا به تذکرهای پی در پی مسئولین میراث فرهنگی ادعا کردند که اقدام آنها با مجوز شورای تأمین شهرستان شوش به ریاست فرماندار آن شهر صورت گرفته و فعالیت خود را در این محوطه تاریخی ادامه دادند تا آنکه در ساعت 3بامداد استاندار خوزستان دستور توقف عملیات احداث زیرگذر شوش را صادر کرد.

توافق میراث و شهرداری
غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان نیز در گفت‌وگو با همشهری با تأیید این موضوع که او صبح روز جمعه دستور توقف عملیات احداث زیرگذر شوش را صادر کرده است به همشهری گفت: ظاهرا فعالیت شهرداری شوش در 100متر از محوطه باستانی شوش انجام شده که البته این نقطه ثبت ملی است نه ثبت جهانی!
غلامرضا شریعتی تأکید کرد: پیش‌تر در این نقطه یک پل هوایی خاکی قرار داشت که چهره شهر شوش را مخدوش کرده بود و این پل برداشته شد تا جای آن یک زیرگذر احداث شود. خواست مردم شوش هم احداث این زیرگذر است.
استاندار خوزستان با اشاره به مذاکراتی که پیش‌تر با علی اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث‌فرهنگی درخصوص زیرگذر شوش انجام داده بود افزود: رئیس سازمان میراث‌فرهنگی هم قول همکاری داده بود و بنا شد دوستان میراث فرهنگی با بررسی منطقه مشخص کنند که اگر آثاری در این نقطه وجود دارد پروژه احداث زیرگذر در آن نقطه متوقف شود و اگر هم اثری وجود ندارد اجازه بدهند زیرگذر احداث شود تا سلامت مردم هم آسیب نبیند. استاندار خوزستان در پاسخ به این سؤال همشهری که پیش‌تر وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث‌فرهنگی با احداث زیرگذر در عرصه درجه یک شوش مخالفت کرده و پیشنهاد احداث کمربندی را مناسب دانسته بودند، با وجود این، چرا هنوز کمربندی شوش احداث نشده و اصرار شهرداری شوش بر ایجاد زیرگذر است؟ گفت: در مورد احداث کمربندی به جای زیرگذر بحث شده بود، اما همه حتی وزارت راه و شهرسازی هم اعلام کردند که احداث این پروژه امکان‌پذیر نیست، چون هم هزینه سنگین دارد و هم زمین‌های حاصلخیز کشاورزی را از بین می‌برد و موضوع تملک زمین‌ها و معارضین و... پیش می‌آید. غلامرضا شریعتی در پاسخ به این سؤال که معنای این جمله آن است که احداث کمربندی برای شوش به جای زیرگذر منتفی است؟ گفت: بله، این طرح منتفی است و فقط روی کاغذ نوشته شده و در مورد آن حرف زده شده است. بنابراین باید راهی انتخاب شود که عملی باشد و مردم نیز فایده آن طرح را مشاهده کنند.او درخصوص وجود راه جایگزین به جای زیرگذر افزود: راه جایگزین واقعا وجود ندارد.
او درخصوص اقدام شهرداری شوش در تخریب عرصه درجه یک محوطه باستانی شوش برای ایجاد زیرگذر که بدون اطلاع سازمان میراث فرهنگی و حتی استعلام از این سازمان انجام شده است تأکید کرد: هم‌اکنون هم میراث فرهنگی و هم شهرداری با یکدیگر به توافق رسیده‌اند و روشی منطقی انتخاب کردند. هر دو طرف پذیرفتند که کارشناسان میراث فرهنگی برای کاوش و بررسی باستان‌شناسی در محل احداث زیرگذر حضور یابند تا اگر آثاری در این منطقه یافت شد پروژه احداث زیرگذر متوقف شود و شهرداری شوش هم اعلام کرد که به هیچ وجه موافق از بین رفتن آثار تاریخی شوش نیست. مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان اما به همشهری گفته است که مجریان طرح احداث زیرگذر هنگام حضور مسئولین میراث فرهنگی برای توقف تخریب عرصه درجه یک محوطه جهانی شوش مدعی شده‌اند که فعالیت‌شان با مجوز شورای تأمین شوش که زیرنظر فرماندار آن شهر است انجام شده است. همشهری در همین رابطه با عدنان غزی، فرماندار شوش تماس گرفت تا مشخص شود آیا اقدام غیرقانونی شهرداری شوش برای تخریب عرصه درجه یک محوطه باستانی شوش با مجوز او و شورای تامین شوش صورت گرفته است؟  فرماندار شوش از گفت‌وگو در این خصوص با روزنامه همشهری امتناع کرد و گفت: تنها با نماینده همشهری در خوزستان در این خصوص سخن خواهد گفت. با این حال او در پاسخ به اصرار همشهری که آیا تخریب شبانه عرصه درجه یک شوش برای احداث زیرگذر آنطور که مجریان شهرداری مدعی شده‌اند، با دستور او و شورای تامین شوش به ریاست او صورت گرفته است یا خیر؟ گفت: هیچ‌کس این موضوع را به نام بنده تمام نمی‌کند. موضوع زیرگذر شوش یک بحث کاملا فنی است که باید با حضور دکتر طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور بررسی شود.


   سفر معاون میراث برای یافتن راه حل

سیدحکمت الله موسوی، مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان به همشهری گفته است که «وقتی با دوستان در شهرداری صحبت می‌کردیم به ما گفته شد که اقدام پنجشنبه شب شهرداری در گودبرداری عرصه درجه یک شوش به دستور شهردار و با مجوز شورای تامین شهرستان شوش انجام شده است، درحالی‌که تاکنون امکان نداشته که شورای تامین یک شهر برخلاف قانون نظر بدهد و هیچ موردی در کشور نبوده که شورای تامین تصمیم بگیرد یک اثر تاریخی را از بین ببرد. به همین دلیل ما هم بعید می‌دانیم شورای تامین چنین کاری کرده باشد. عصر دیروز اما محمد حسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی به همراه رحمت‌الله رئوف، رئیس بازرسی و شکایات سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور و سیدهادی احمدی، مدیر دفتر بافت‌ها و بناهای تاریخی کشور در پرواز خوزستان نشستند تا برای بررسی آنچه بر سر شوش رفته است به خوزستان سفر کنند تا شاید راه‌حلی برای برداشتن سایه تهدید از سر شوش جهانی پیدا شود.