شهر
جای‌خالی هنر در شهر حس می‌شود
پیروز حناچی: یک راهکار حل معضلات شهر بالا‌بردن آستانه درخواست زیبایی‌شناسی مردم است
محمد سرابی/خبر‌نگار
بیش از یک دهه پیش، کمبود مجسمه‌های شهری باعث شد که برگزاری دوسالانه‌های مجسمه‌سازی شروع شود و امسال ششمین دوره آن به مرحله پایانی خود رسید.
در فضای تصویری شهرهای امروز مجسمه‌ها سیمای گذشته و حال و هوای کنونی شهر را برای هر مشاهده‌گری بازگو می‌کنند. این نماد‌های تصویری نشان می‌دهند که سهم هنر در ساخت شهر چقدر است و ساکنان آن چه اهمیتی به فضای ظاهری شهر به جز دیوار‌های خانه‌ها و سطح خیابان‌ها می‌دهند. در تهران نزدیک به 2 هزار مجسمه وجود دارد اما شکل ظاهری شهر، فضایی را ساخته است که شهردار درباره آن می‌گوید: «جای خالی هنر در شهر ما حس می‌شود». برای همین برنامه‌های متعدد شهرداری و گروه‌های هنری در پی تولید مجسمه‌های بیشتر هستند تا بتوان در نقاط مختلف شهر از آنها استفاده کرد. فراخوان ششمین دوره دوسالانه مجسمه‌های شهری تهران در اردیبهشت‌ماه اعلام شد و علاقه‌مندان فرصت داشتند تا شهریور سال جاری آثار خود را ارسال کنند. برای حفظ کیفیت آثار شرایطی مانند تحصیلات آکادمیک هنری، حداقل 7 سال فعالیت مستمر هنری در زمینه مجسمه‌سازی، برگزاری نمایشگاه انفرادی یا شرکت در 3 نمایشگاه گروهی، راهیابی به یکی از دوسالانه‌های مجسمه‌سازی، حضور در یک سمپوزیوم بین‌المللی مجسمه‌سازی، نصب مجسمه شهری یا عضویت در انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران یا سایر مجامع هنری مرتبط لازم بود. حدود 900نفر در این فراخوان شرکت کردند و 700 اثر به‌دست برگزار‌کنندگان رسید که 300نفر به مرحله دوم این دوسالانه راه پیدا کردند و از آن 60 اثر انتخاب شد.
جانمایی ۱۵ اثر برگزیده
اما آثار ساخته شده در این جشنواره پس از پایان آن، چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد؟ مدیرعامل سازمان زیبا‌سازی در این‌باره گفت: جمعی از پیشکسوتان، داوری آثار ارسال شده را انجام دادند و نهایتا از میان آثار ارسال شده توسط هیأت داوران ۶۰ اثر به این دوره از جشنواره راه پیدا کردند.
برزین ضرغامی اظهار کرد: مقرر شده بود که از میان ۶۰ اثر راه‌یافته به این دوره از جشنواره ۱۵ اثر در سطح شهر جانمایی شود، اما با توجه به کیفیت آثار قطعا انتخاب این ۱۵ اثر سخت خواهد بود. امیدواریم آثار انتخاب شده را در سطح شهر تهران و در معرض دید شهروندان قرار دهیم. امسال بخش ویژه‌ای هم در جشنواره وجود دارد که یک اثر توسط مخاطبان انتخاب می‌شود.
مجتبی موسوی، دبیر دوسالانه گفت: خدا را شاکرم که پس از گذشت ۱۰ سال از نخستین دوسالانه مجسمه‌های شهری، این رویداد هر سال ارتقا پیدا کرده و توانستیم فرهنگ وجود مجسمه شهری را در عرصه مدیریت شهری جا بیندازیم. هم‌اکنون نکته مهم این است که بتوانیم کیفیت این رویداد را هر سال بالاتر ببریم و در همین راستا در کنار نمایشگاه و بخش‌های مختلف آن، نشست‌های تخصصی متعدد انجام و به نقد و تحلیل مجسمه‌سازی ما پرداخته شد. با وجود این، آرزویی داریم که هنوز محقق نشده است و از شهردار تهران می‌خواهم به احداث باغ‌موزه مجسمه در تهران اقدام کند. این مکان می‌تواند هم جاذبه گردشگری شهر باشد و هم به توسعه هنر شهری کمک کند.
در پایان این مراسم از میان ۱۵ هنرمند انتخاب شده توسط هیأت داوران، 3نفر از آنها شایسته تقدیر و ۱۲ نفر به‌عنوان منتخب نهایی معرفی شدند تا آثار آنها در مدت یک سال ساخته شده و در شهر نصب شوند و پس از داوری مجدد، جایزه برگزیدگان به 3 هنرمند اهدا شود.
آثار شاخص هنری در شهر
شهردار تهران در مراسم اختتامیه این جشنواره با تأکید بر اینکه هنر و رنگ و استفاده از اصول زیبایی‌شناسی می‌تواند شهر را متحول کند، افزود: جای خالی هنر در شهر ما حس می‌شود. پیروز حناچی ضمن تبریک سال جدید میلادی اظهار کرد: به اعتقاد من در شهرهای ما مدعی زیاد است اما زیبایی کم است. به همین دلیل کمتر آثار شاخصی که طی سالیان دراز تغییر نکند و مورد افتخار باشد، دیده‌ایم. کاری که هنرمندان ما در گوشه گوشه شهر انجام می‌دهند تابلوهای زیبای نقاشی هستند که در سطح شهر نقش می‌بندند و این آثار از این هنرمندان باقی می‌ماند.
او افزود: در آموزه‌های دینی ما آمده است که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد پس هر چیزی که زیباست جلوه‌ای از مظاهر الهی است. وظیفه ما در شهرداری تهران این است که به ترویج زیبایی در شهر بپردازیم و قدری حال خسته شهر را با دیدن زیبایی‌ها التیام دهیم. شهری که مردم از ترافیک آن رنج می‌برند حتما راهی وجود دارد که مشکلات آن حل شود و می‌توانیم این راه‌حل را در ادبیات خودمان جست‌وجو کنیم.
شهردار تهران با اشاره به‌وجود فرازونشیب‌ها در طول تاریخ کشورمان گفت: همه این فرازونشیب‌ها در معماری و آثار باقی‌مانده از دوره‌های مختلف نشان‌دهنده اوضاع کشور در این دوره‌ها بوده و در حقیقت تأثیر دوران مختلف را در این آثار می‌توان دید.
او تصریح کرد: یکی از راهکارهای حل معضلات در این شهر، بالا‌بردن آستانه درخواست زیبایی‌شناسی مردم است و ما به‌عنوان مدیریت شهری این وظیفه را برعهده داریم. قطعا با هنر و رنگ و استفاده از اصول زیبایی‌شناسی می‌توان شهر را متحول کرد. هنر می‌تواند زشتی‌ها را به زیبایی‌ها تبدیل کند. آنهایی که توانسته‌اند دل نخبگان را در حوزه‌های مختلف به‌دست آورند کسانی هستند که توانسته‌اند جاذبه‌های هنری را به سمت شهر بیاورند و چنین افرادی همیشه به نیکی از آنها یاد می‌شود.
