گزارش
جان باغ‌ها هویت می‌خواهد
باغ‌های تهران بعد از لغو مصوبه برج‌باغ‌ها در مرحله جدیدی برای ماندگاری قرار گرفته‌اند و باید شناسنامه‌دار شوند
محمود مولایی/خبر‌نگار
«باغ‌های تهران» در مدیریت شهری دوره پنجم اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند. شورای شهر تهران در سال نخست فعالیت خود مصوبه برج‌باغ‌ها را لغو کرد تا از نابودی بیشتر باغ‌ها جلوگیری کند. اتفاقی که یکی از مهم‌ترین تصمیمات شورای پنجم در سال نخست قلمداد شد و در آخرین جلسه شورا نیز قرار شد تک‌‌باغات و اراضی مشجر شناسنامه‌دار شوند. لایحه شناسنامه‌دار‌شدن این باغات و اراضی درختکاری شده توسط شهرداری در صحن شورا مطرح شد و اکنون قرار است مطالعه و بررسی‌های لازم برای شناسایی بیشتر باغات و اراضی مشجر صورت بگیرد.در دوره قبلی مدیریت شهری بعد از آنکه نزدیک به 70درصد از باغات تهران از بین رفت، در این دوره سعی شده در حفظ باغات باقیمانده نهایت تلاش صورت بگیرد. البته در شهری که بعضی از درختان آن قدمتی چندهزارساله دارند، شناسایی باغات به 2دسته تقسیم شده‌اند. باغ‌هایی مانند فرحزاد، کن، کوهسار و... بنا به این قدمت و به هم پیوسته بودن بی‌نیاز از شناسایی هستند و خود بخشی از هویت تهران به‌حساب می‌آیند. با این حال، برای این باغ‌ها طرح‌های موضعی باید تدوین شود؛ طرحی که پیش از این برای فرحزاد و کن تهیه شده است. دسته دوم تک‌باغ‌ها هستند؛ باغ‌هایی که شخصی بوده و از اراضی مزروعی به‌حساب می‌آیند. این باغ‌ها برخلاف باغ‌های دسته نخست به‌طور کامل شناسایی نشده و طبق مصوبه تشخیص مصلحت نظام شناسایی این باغ‌ها به‌عهده شورای شهر است. به این ترتیب که اعضای شورای شهر تشخیص خواهند داد که این باغ‌های شخصی باغ است یا غیرباغ.
انتقاد از تخریب باغ‌ها
تخریب باغ‌های تهران در سال‌های گذشته انتقادهای بسیاری را برانگیخته است. از مسئولان محیط‌زیست گرفته تا نمایندگان مجلس. چندی پیش عضو کمیسیون کشاورزی درباره وضعیت نامناسب باغ‌ها از شهرداری و شورای شهر تهران خواسته بود که در مقابل توسعه بی‌رویه و تخریب باغ‌ها ایستادگی کنند. علی ابراهیمی به خانه ملت گفته بود: «تهران به سبب داشتن باغات و آب و هوای مطلوب در زمان قاجار به‌عنوان پایتخت کشور انتخاب شد، اما متأسفانه هم‌اکنون حال خوبی ندارد و به‌دلیل گسترش بی‌رویه و بدون مطالعه آن آسیب جدی به محیط‌زیست و شرایط زندگی اجتماعی وارد شده است. درختان و باغات تهران ریه‌های تنفسی پایتخت هستند و باید حفظ شوند. عواملی مانند تراکم‌فروشی، حاشیه‌نشینی، افزایش جمعیت و تعداد اتومبیل‌ها تخریب باغات را به‌دنبال داشت و به تبع آن آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز افزایش یافت؛ البته قیمت بالای زمین در پایتخت نیز مزید بر علت شده است.»
این نماینده مجلس معتقد است که مافیای باغ‌خواری در نابودی و تخریب باغات تهران نقش اساسی داشته است. اتفاقی که به‌نظر می‌رسد بعد از لغو مصوبه برج‌باغ‌ها در مواردی ادامه پیدا کرد. چنان‌که ماجرای نابود کردن درختان باغ موسوم به باغ برره پیش آمد یا تخریب باغ فرشته و...
شناسایی با عکس ماهواره‌ای
حالا اما شورای شهر تهران بار دیگر به موضوع باغ‌ها وارد شده است. سازمان بوستان‌ها و معاونت خدمات شهری با عکس‌های ماهواره‌ای و بررسی پرونده‌ها به نتایجی دست یافته‌اند؛ اینکه کلیه قطعات و پارسل‌های بالای ۵۰۰مترمربع موضوع تشخیص باغ و غیرباغ است. البته برای صیانت از باغ‌ها پیش‌تر 3هزار و 428قطعه شناسنامه‌دار شده‌اند. علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران معتقد است: «ضمن شناسایی تمام اراضی مشجر شهر تهران، برای
هر یک از آنها شناسنامه شهرسازی مشتمل بر وضعیت موجود آن در طرح تفضیلی و شناسنامه اکولوژیکی، مشتمل بر تعداد درختان، نوع گونه، محیط، سن هر یک از گونه‌ها و وضعیت آبیاری ذکر می‌شود.»
عکس‌های ماهواره‌ای در پرونده باغ‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. چنان‌که باغ یا اراضی مزروعی که عکس نداشته باشند، احتمالا در بررسی اعضای شورای شهر مورد توجه قرار نخواهد گرفت. آرش حسینی‌میلانی، رئیس کمیته محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر از هیأت‌رئیسه شورا درخواست کرده که پرونده پلاک‌های ثبتی و باغ‌هایی که فاقد عکس هوایی هستند، در دستور کار صحن علنی شورای شهر قرار نگیرند.
