ارز
معمای دلار ارزان،کالای‌گران
ریشه‌های مقاومت در برابر کاهش قیمت کالاها پس از افت نرخ دلار چیست؟
کارشناسان می‌گویند نا اطمینانی نسبت به آینده قیمت دلار و تثبیت نشدن دلار در یک نرخ ثابت عامل اصلی کاهش نیافتن قیمت‌ها در بازار کالا و خدمات است.
به گزارش همشهری، قیمت هر دلار آمریکا از چهارم مهر‌ماه تاکنون 50درصد کاهش یافته و از 19هزارو 500تومان به محدوده 10هزار تومان رسیده است، با این حال تغییر چندانی در قیمت کالاها و خدمات رخ نداده است، به همین دلیل مردم می‌پرسند چرا با وجود کاهش قیمت دلار، قیمت محصولات کاهش نیافته است؟
کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگو با همشهری، دلیل این موضوع را مقاومت تولیدکننده‌ها در برابر کاهش قیمت توصیف می‌کنند و معتقدند این مقاومت به این دلیل رخ داده که اغلب فعالان اقتصادی و تولیدکننده‌ها نسبت به روند کاهشی قیمت دلار اطمینان ندارند و تا زمانی که قیمت دلار در یک محدوده ثابت تثبیت نشود نمی‌توان انتظار داشت که این مقاومت‌ها شکسته شود.
مقاومت در برابر کاهش
وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی گفت: هنوز در برابر کاهش قیمت‌ها مقاومت وجود دارد و این مقاومت ناشی از چندین عامل است.
او توضیح داد: نخستین عامل مربوط به ادراک عمومی از آینده قیمت دلار است؛ به این معنا که یک نااطمینانی نسبت به آینده قیمت دلار وجود دارد و بخشی از تولیدکننده‌ها و عرضه‌کننده‌های کالا، درست یا غلط، فکر می‌کنند کاهش قیمت دلار پایدار نخواهد بود و بازگشت قیمت دلار به کانال افزایشی بسیار محتمل است. بر همین اساس بیشتر تولیدکننده‌ها به‌دلیل اینکه تولید خود را با دلار‌های گران‌قیمت انجام داده‌اند در برابر کاهش قیمت مقاومت می‌کنند.
او با تأکید بر اینکه انتظار عمومی بر این است که کاهش قیمت دلار تداوم نخواهد داشت و انتظارات عمومی بر این است که بار دیگر شاهد بازگشت دلار به کانال افزایشی خواهیم بود، ادامه داد: یک ادراک عمومی در مورد اینکه قیمت دلار در ماه‌های آینده روند افزایشی خواهد داشت شکل گرفته و همین موضوع مانع شکست قیمت محصولات شده است.
شقاقی تأکید کرد: دومین عاملی که موجب شده قیمت کالاها کاهش پیدا نکند تهیه مواد اولیه با نرخ‌های 15تا 16هزار تومان است بنابراین تولید‌کننده‌‌هایی که مواد اولیه‌شان را با این نرخ تهیه کرده‌اند با توجه به نااطمینانی که نسبت به آینده قیمت دلار وجود دارد در برابر کاهش قیمت‌ها مقاومت می‌کنند. این کارشناس اقتصادی در توضیح دلیل سوم کاهش نیافتن قیمت محصولات گفت: موضوع دیگری که به بروز مقاومت در برابر کاهش قیمت‌ها منجر شده، بحث پیش‌بینی‌ناپذیر بودن اقتصاد ایران است. با توجه به اینکه هنوز ثبات اقتصادی به‌وجود نیامده و اقتصاد به شرایط پیش‌بینی‌پذیر نرسیده است؛ همچنان در بازار‌ها التهاب وجود دارد و نوسان در بازار‌ها حاکم است. او ادامه داد: نکته دیگر بحث وجود انحصار‌های یکجانبه و چندجانبه در بازار‌هاست.
چون در بازار رقابت وجود ندارد تولیدکننده‌های انحصاری مانع از کاهش قیمت‌ها می‌شوند و حتی مانند خودرو‌سازان برای افزایش قیمت چانه‌زنی می‌کنند. شقاقی توضیح داد: بحث پنجمی که موجب شده کاهش قیمت‌ها در بازار محصولات اتفاق نیفتد ضعف در دستگاه‌های نظارتی و فقدان نظارت مستمر و پایدار هوشمند مبتنی بر دولت الکترونیک است که موجب بروز احتکار و گرانفروشی شده است. این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا باور عمومی در مورد افزایش دوباره قیمت دلار صحیح است یا خیر، گفت: باید توجه داشت اگر وزارتخانه‌های صنعتی و تولیدی نتوانند همراستا با سیاست‌های بانک مرکزی در مورد کاهش قیمت ارز عمل کنند، احتمال افزایش قیمت دوباره ارز وجود دارد. او افزود: اقدامات بانک مرکزی در زمینه کاهش قیمت ارز سازنده بوده و تدابیر مثبتی در این زمینه درنظر گرفته شده است اما اگر وزارتخانه‌های تولیدی نتوانند انتظارات موجود در تجارت خارجی را برآورده کنند یا اینکه بحث‌های مربوط به صادرات- واردات و توزیع کالاها را مدیریت و ساماندهی کنند و در عین حال حمایت لازم از بنگا‌های اقتصادی انجام نشود به‌احتمال زیاد قیمت دلار افزایش خواهد یافت. او افزود: باید توجه داشت همیشه افزایش قیمت‌ها با سرعت انجام می‌شود اما در زمان نزول قیمت‌ها با تأخیر و کندتر نزول خواهند کرد.
قیمت دلار باید تثبیت شود
بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس اقتصادی هم با تأیید این نکته که در بازار‌ها برای کاهش قیمت‌ها مقاومت وجود دارد، گفت: بازار ارز هنوز به یک تثبیت کامل قیمت نرسیده است و این موضوع هم روی تولیدکننده‌ها و هم بازارگردان‌ها و بازیگران اصلی بازار ارز تأثیر گذاشته است. در واقع در بازار یکسری مقاومت‌هایی برای کاهش قیمت محصولات وجود دارد و این مقاومت‌ها ناشی از تردیدی است که در مورد تثبیت قیمت ارز وجود دارد. او درباره اینکه این نااطمینانی ناشی از چیست، گفت: مسائل مختلفی وجود دارد ازجمله اینکه هنوز در مورد فروش نفت ایران حتی در مورد شرکای اصلی نفتی ایران مانند هند، چین، کره و ژاپن اطمینان 100درصدی وجود ندارد و برخی سفارش‌های این شرکا هم کم شده و این موضوع روی بازارگردان‌های بزرگ بازار تأثیر گذاشته است. او با بیان اینکه معمولا روند بازار خلاف اظهارنظر مقامات دولتی پیش رفته، توضیح داد: برخی تردید‌ها هم ناشی از سوابق گذشته است زیرا هر زمان که مقامات دولتی درباره کاهش یا افزایش قیمت‌ها صحبت کرده‌اند، بازار خلاف آن مسیر حرکت کرده است، بنابراین مردم سابقه‌ای دارند که همیشه این نوسان‌ها خلاف اظهارنظر‌های مقامات دولتی است و نسبت به روند کاهشی قیمت دلار تردید دارند. او با بیان اینکه هم‌اکنون بانک مرکزی سیاست‌های خوبی را به اجرا گذاشته است، تأکید کرد: هم‌اکنون با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی دورنمای امیدوارکننده‌ای برای کاهش قیمت ارز وجود دارد اما این در شرایطی است که اتفاق خاصی رخ ندهد. به بیان بهتر اگر شرایط به‌صورت مساعدی پیش برود و اعتماد‌سازی در اقتصاد ایجاد شود بازار ارز تثبیت شده و مقاومت‌ها شکسته می‌شود.
حسینی هاشمی در تشریح سایر دلایل کاهش نیافتن قیمت‌ها توضیح داد: به‌طور کلی یک تأخیر فاز در مورد تورم و ارزانی وجود دارد. وقتی قیمت دلار افزایش یافت قیمت بسیاری از کالاها بلافاصله افزایش پیدا نکرد و حالا هم که قیمت دلار در حال کاهش است قیمت‌ها بلافاصله کاهش پیدا نمی‌کند یعنی یک تأخیر در کاهش قیمت‌ها وجود دارد. این کارشناس اقتصادی افزود: چون کالاهایی که درحال حاضر در حال توزیع است با ارزهای گران قبلی تولید شده، حتی اگر این کالاها با ارزهای گران هم تولید نشده باشد قیمت کالاها با ارزهای گران سنجیده شده است، یعنی انبار و تولیدات با دلار 15تا 16هزار تومان محاسبه و قیمت‌گذاری می‌شود. او با بیان اینکه هنوز کالاها و خدماتی با ارز جدید تولید نشده که وارد بازار شود، گفت: فعلا کالاها با همان قیمت قبلی توزیع می‌شود و یک فرایند زمانی 3 تا 6 ماهه باید طی شود تا قیمت کاهش یابد. او با بیان اینکه مقاومت در برابر کاهش قیمت‌ها آرام آرام از بین می‌رود، گفت: مقاومت فروشنده‌ها در برایر کاهش قیمت‌ها حدی دارد چون آنها هم تعهداتی در بازار دارند که مجبورند بخشی از تولیدات و منابع خود را نقد کنند که تعهدات و بدهی‌های خود را بپردازند.
