ولیعهد عربستان زیر چتر اطلاعاتی سیا

روز گذشته روزنامه وال‌استریت ژورنال اطلاعات جدیدی از گزارش سازمان سیا درباره قتل جمال خاشقجی را منتشر کرد که تردیدها درباره نقش محمد بن‌سلمان در قتل این روزنامه‌نگار منتقد سعودی را دو چندان کرده است. براساس گزارش این روزنامه، ولیعهد عربستان سعودی در بازه زمانی مرتبط با اجرای عملیات قتل خاشقجی، 11پیام تلفنی به سعود القحطانی ارسال کرده است؛ شخصی که براساس روایت دادستانی عربستان، عملیات قتل خاشقجی در داخل کنسولگری سعودی در استانبول را از دور مدیریت کرده است.

وال استریت ژورنال بر همین اساس نتیجه‌گیری کرده که در حقیقت، این محمد بن‌سلمان بوده که عملیات قتل را مدیریت کرده است. این گزارش از پرونده خاشقجی هم فراتر رفته و به رفتار ولیعهد عربستان در قبال مخالفان خود از سال 2015تا به امروز پرداخته است. براساس این گزارش، محمد بن‌سلمان از سال 2015از مشاوران نزدیک خود، ازجمله شخص سعود القحطانی خواسته مخالفان وی را دستگیر کرده و یا درصورت عدم‌امکان دستگیری، به قتل برسانند.  اگرچه در این گزارش اشاره مستقیمی به اهداف هیچ‌یک از این عملیات‌ها نشده، اما براساس اطلاعات سیا گفته شده سعود القحطانی در تمام موارد سابق، درباره جزئیات و روند اجرای عملیات با شخص ولیعهد هماهنگی داشته است.

نکته قابل توجه در این زمینه آن است که محمد بن‌سلمان، پیش از ولیعهدی روند حذف مخالفان را آغاز کرده است؛ در زمانی که به‌عنوان ولیعهد از سوی پدر خود منصوب شده بود.


حواشی حضور ولیعهد  در نشست سران
حواشی نشست گروه 20در آرژانتین تا حد زیادی برای بسیاری از رسانه‌ها غیرمنتظره بود، درحالی‌که انتظار می‌رفت ولیعهد عربستان سعودی تا حد زیادی در انزوا قرار گرفته و از سوی رهبران جامعه جهانی یا دست‌کم رهبران کشورهای غربی مورد استقبال قرار نگیرد، ملاقات‌های صورت گرفته نشان داد شرایط محمد بن‌سلمان در مناسبات بین‌المللی آنطور که گفته می‌شود بحرانی نیست! براین‌اساس، مرکل تنها رهبر جهانی بود که به‌دلیل اطلاعات منتشر شده درباره نقش محمد بن‎سلمان در قتل جمال خاشقجی و همچنین جنایت‌های وی در جنگ یمن، حاضر به دیدار با او نشد. از سوی دیگر، دونالد ترامپ هم تحت‌تأثیر فشارهای کنگره در روزهای منتهی به برگزاری نشست بوینس آیرس اعلام کرد که با ولیعهد سعودی ملاقاتی نخواهد داشت و حتی به گفته واشنگتن پست، فرصت یک عکس یادگاری را هم به وی نداده است، اگرچه در ساعات گذشته اخباری مربوط به ملاقات غیرعلنی ترامپ با محمد بن‌سلمان منتشر شده است. درهرحال برآورد دیدارهای ولیعهد در حاشیه نشست گروه 20به نفع او بود تا جایی‌ که رسانه‌های دولتی عربستان طی 24ساعت گذشته مرتبا تصاویر دیدارهای او با رهبران جهان را به‌عنوان نشانه‌ای از پایان بحران بین‌المللی محمد بن‌سلمان منتشر می‌کنند، اگرچه همه تحلیلگران اینطور فکر نمی‌کنند.

   چند دیدار پرحاشیه
محمد بن‌سلمان در حاشیه نشست 20با روسای جمهور چین، فرانسه، روسیه، آفریقای جنوبی، کره‌جنوبی و همچنین نخست‌وزیر انگلیس ملاقات کرد. در این میان اما چند دیدار یا حتی مواجهه ولیعهد سعودی با رهبران بین‌المللی توجه رسانه‌ها را تا حد زیادی به‌خود جلب کرده است.


ملاقات کوتاه و عجیب مکرون با بن‌سلمان در صدر توجه رسانه‌ها قرار گرفت. او در این گفت‌وگو که جملاتی کوتاه از آن شنیده شده به ولیعهد عربستان گفت: من نگرانم... تو هیچ‌وقت به حرف من گوش نمی‌کنی، این برای تو یک فرصت بود... در مقابل محمد بن‌سلمان نیز مرتبا با خنده می‌گوید: می‌دانم، نگران نباش، حتما.


استقبال گرم پوتین از ولیعهد عربستان سوژه عکاسان اجلاس جی20بود. آن هم درحالی‌که محمد بن سلمان به طرز بی‌سابقه‌ای از سوی رهبران غربی در معرض انتقاد است. پوتین به محض مشاهده بن سلمان با خنده به سوی او رفت و دست محکمی هم به او داد؛ حرکتی که از سوی تحلیلگران به‌عنوان پیامی مهم برای کشورهای غربی ارزیابی‌شده است!

شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین نیز ازجمله رهبرانی بود که به گرمی با ولیعهد عربستان دیدار کرد. او در جریان این دیدار کوتاه تأکید کرد استقرار و ثبات در عربستان سعودی برای چین از اهمیت بالایی برخوردار است.



اما جالب‌ترین بخش از حواشی مربوط به ولیعهد عربستان در اجلاس جی20مربوط به لحظاتی بود که ترامپ و اردوغان از مقابل وی برای گرفتن عکس پایان نشست رد شدند. عکاس رویترز به خوبی واکنش‌های محمد بن‌سلمان به این دو رهبر را شکار کرده است.


2فرصت و 2تهدید برای محمد بن‌سلمان

محمد المسعری، از تحلیلگران سعودی مخالف محمد بن‌سلمان در تحلیل سفر محمد بن‌سلمان به آرژانتین نوشته: این سفر 2دستاورد برای ولیعهد داشته است؛

   1-   او بدون نگرانی از کودتا یا حادثه‌ای از این دست ریاض را ترک کرد، آن هم درحالی‌که هرروز اخبار جدیدی از قدرت گرفتن مخالفان وی در داخل عربستان منتشر می‌شود. بن‌سلمان با این سفر پیام مهمی مبنی بر استقرار وضعیت داخلی عربستان به جهان ارسال کرد.

   2-  ملاقات‌های ولیعهد با رهبران قدرت‌های شرقی و غربی به‌معنای به رسمیت شناختن وی به‌عنوان رهبر عربستان سعودی از سوی جامعه جهانی است. در این مورد، محتوای پر از عتاب و یا توصیه این ملاقات‌ها در مقابل نفس برگزاری ملاقات اهمیتی ندارد و بن‌سلمان مشروعیت لازم را کسب کرده است.

   1-   اما به گفته المسعری، همچنان 2 تهدید مهم پیش روی محمد بن‌سلمان قرار دارد که می‌تواند برای او دردسرساز شود؛
همچنان اطلاعات مهمی درباره نقش ولیعهد در قتل خاشقجی در اختیار سازمان اطلاعات ترکیه و همچنین CIA قرار دارد که ممکن است به انتشار تدریجی آن از طریق رسانه‌های قدرتمندی همچون واشنگتن پست ادامه دهند. در این صورت، ولیعهد نمی‌تواند صرفا با تکیه به دستاوردهایی ازجمله بوینس آیرس به عبور از بحران دل خوش کند.

   2-  اراده جدی در کنگره آمریکا بین نمایندگان هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه برای مقابله با محمد بن‌سلمان شکل گرفته است. در این صورت دولت ترامپ همچون گذشته قادر به حمایت مطلق از وی نیست و ممکن است تحریم‌هایی علیه عربستان اعمال شود که اوضاع اقتصادی این کشور را از آنچه هست بحرانی‌تر کند.