درنک
کیوسک‌های پیاده‌روهای تهران چقدر ارزش دارند؟
دکه‌های 300 میلیونی تهران
گفتوگو با حسین فکری، رئیس اتحادیه توزیع‌کنندگان و فروشندگان جراید
لیلا شریف
دکه‌های مطبوعات، سال‌هاست که مهمان پیاده‌روهای تهران هستند. براساس گفته حمیدرضا تحصیلی -مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر- با همشهری، کیوسک‌های تهران به 3گروه درجه یک با اجاره‌بهای ۳۰۰هزارتومان، درجه2 با اجاره‌بهای ۲۰۰هزارتومان و درجه3 با اجاره بهای ۱۰۰هزارتومان طبقه‌بندی می‌شوند. اما این نظام قیمت‌گذاری موقتی بوده و به‌زودی تغییر خواهدکرد. براساس گفته تحصیلی، از سال 93 فروش هرگونه کیوسک مطبوعات و گل ممنوع بوده و صاحبان کیوسک طبق قانون حق هیچ‌گونه خرید و فروشی را ندارند. حسین فکری -رئیس اتحادیه توزیع‌کنندگان و فروشندگان جراید- چهره دیگری است که بر حوزه فعالیت کیوسک‌های تهران اشراف دارد و طبق اطلاعات او، نزدیک به 1400کیوسک در پیاده‌روهای تهران جای گرفته است و از این میزان 1200کیوسک متعلق به مطبوعات است. فکری در گفتوگو با درنگ به سؤالاتی درباره درآمد کیوسک‌ها، نحوه خرید و فروش در این حوزه و... پاسخ داد.
درآمد کیوسک‌ها از چه راهی است؟
درآمد کیوسک‌ها با توجه به اینکه کدام نقطه شهر قرار می‌گیرند متفاوت است. ارائه مطبوعات شامل روزنامه‌ها، هفته‌نامه و ماهنامه می‌شود. در سال‌های اخیر با پر‌رنگ‌شدن فضاهای مجازی از میزان فروش مطبوعات در شکل روزنامه کم شده است. همیشه سود حاصل از فروش مطبوعات سهم کمی در مقابل فروش تنقلات و سیگار داشته و اگر بخواهیم درصد میزان درآمد را مشخص کنیم باید بگویم که کیوسک‌ها 30درصد درآمدشان از فروش جراید و 70درصد دیگر هم مربوط به فروش تنقلات و سیگار است.
البته تمام این موارد به محل استقرار کیوسک‌ها بستگی دارد، مثلا اگر شما جلوی دانشگاه‌ها بروید چون میزان توجه به مطبوعات بالاست، کفه درآمد ناشی از فروش مطبوعات سنگین‌تر می‌شود و هر چه از محل‌های فرهنگی دور شوید، این رقم کمتر می‌شود. ناگفته نماند که درآمد کیوسک‌ها در مناطق بالاشهر بیشتر است چون طبقه مرفه در آن مناطق زندگی می‌کنند و توان خریدشان بیشتر است.
چه داستان‌هایی پشت جا‌به‌جایی کیوسک‌هاست؟
جا‌به‌جایی 50متری برای یک کیوسک می‌تواند نقش مهمی در درآمد آن داشته باشد. به همین دلیل است که جا به جایی کیوسک در تهران خودش داستانی دارد و به سختی انجام می‌شود، حتی گاهی مافیا پشت این جا به جایی‌ها هست. در ایران در هر مقوله‌ای که وارد می‌شوید، پای یک مافیا در میان است. به‌عنوان مثال وقتی ساختمان پلاسکو آتش گرفت، صاحب دکه‌ای که روبه‌روی ساختمان بود، بارها درخواست کرد که کیوسکش را جابه‌جا کند اما هنوز موفق به این کار نشده است. در مقابل شاهد درخواست‌هایی هستیم که با زدوبند در کمتر از یک هفته حل می‌شود. در سال‌های گذشته ما تلاش کردیم که اتحادیه در این جا به جایی سهم داشته باشد اما شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری اجازه چنین کاری را نمی‌دهد و به همین دلیل روزبه‌روز احتمال مافیایی‌شدن این بحث، بیشتر می‌شود.
هزینه‌های کیوسک چقدر است؟
در هر کیوسک باید دو نفر کار کنند، چون از 6صبح تا 12شب این کیوسک‌ها فعال هستند. لایی‌زدن روزنامه، خرید کردن برای دکه و... کارهایی است که باید کیوسک‌دارها انجام دهند. هزینه‌هایی مانند تلفن، برق، اجاره، مالیات، بیمه کارگر و... مواردی هستند که هر کیوسک باید آن را بپردازد و اگر این هزینه‌ها را از درآمد حاصل کم کنید، به درآمد واقعی دست پیدا می‌کنیم.
کیوسک‌ها چقدر درآمد دارند؟
معدل درآمد کیوسک‌ها بعد از کسر هزینه‌هایی که ذکر شد، ماهانه بین 2تا 3میلیون تومان است. پردرآمدترین کیوسک‌های تهران که به آنها کیوسک‌های طلایی می‌گویند، 15کیوسک هستند. این کیوسک‌ها در نزدیکی میادین اصلی شهر و چهارراه‌های مهم، بازار و سایر محل‌های پر رفت‌وآمد قرار دارند و درآمدشان 2 برابر آن معدلی است که ذکر کردم. کیوسک‌هایی که از میدان راه‌آهن به پایین قرار دارند، چندان فروش ندارند، درآمدشان حداقلی است و درآمدی نزدیک به یک میلیون و 200هزار تومانی دارند. البته باید بگویم که هنگام محاسبه درآمد کیوسک‌دارها، این کیوسک‌های طلایی ملاک قرار نمی‌گیرند و بلکه با نگاه کلی تمام نقاط شهر این معدل درآمد حساب می‌شود.
ارزش مالی کیوسک‌ها چطور محاسبه می‌شود؟
کیوسک‌ها تا قبل از سال 89قیمت چندانی نداشتند. از زمانی که حق کسب و پیشه را از شورای اسلامی گرفتیم، پایه و اساس حقوقی به‌دست آمد و کم‌کم این کیوسک‌ها دارای ارزش مالی شدند و قیمت یافتند. در دهه90 کیوسک‌ها پایه و اساس حقوقی پیدا کردند و حق نقل و انتقال فروش را گرفتیم. تا قبل از این، نقل و انتقال غیرقانونی بود اما با مذاکراتی که اتحادیه جراید با شهرداری داشت، امکان فروش کیوسک‌ها مهیا شد. البته برای نقل و انتقال کیوسک‌ها شروطی درنظر گرفته شده مانند اینکه صاحب کیوسک پیر و از کار افتاده باشد یا قصد مهاجرت به شهر دیگری داشته باشد. کیوسک‌های طلایی بین 200تا 300میلیون خرید و فروش می‌شوند اما نکته مهم این است که صاحبان این کیوسک‌ها دست به فروش نمی‌زنند، چون 2یا 3 خانواده از این راه امرار معاش می‌کنند و معمولا 6دانگ کیوسک‌های خوب در تهران در دست یک نفر نیست. کیوسک‌های پایین‌تر از میدان راه‌آهن که در جای خوبی قرار ندارند با قیمت 60تا 70میلیونی خرید و فروش می‌شوند. ناگفته نماند که اجاره کیوسک‌ها هم وابسته به درآمد آنهاست.
چه کسانی می‌توانند دکه‌دار شوند؟
هم‌اکنون از هیچ کانالی کیوسک جدید واگذار نمی‌شود جز حواله‌هایی که در اختیار بعضی از خانواده‌های شهدا و جانبازان قرار دارد. در اوایل انقلاب، سهمیه‌ای برای خانواده‌های شهدا و جانبازان درنظر گرفتند و حواله‌هایی صادر شد. بر این اساس، کیوسک‌های جدید تنها در اختیار خانواده شهدا و جانبازان قرار می‌گیرد. خارج از این کانال، راه دیگری نمی‌شناسم که از این طریق بتوان کیوسک جدید گرفت، مگر اینکه با پارتی‌بازی و کانال‌‌های قدرتمند کسی بتواند کیوسک بگیرد که این روش‌ها در ایران غیرممکن نیست. بنابراین صاحبان کیوسک در تهران کسانی هستند که یا از قدیم وارد این کار شده‌اند یا جزو دسته خانواده شهدا و جانبازان هستند و به واسطه حواله‌ای که در دست دارند، می‌توانند کیوسک‌دار شوند.
راه برخورد با کیوسک‌دارهای متخلف چیست؟
اگر مردم با کیوسک مطبوعاتی‌ای روبه‌رو شدند که مطبوعات تاریخ‌گذشته را در ویترین خود جای می‌دهد و تنها هدفش فروش تنقلات و سیگار است، می‌توانند با شماره9- ۶۶۷۴۷۱۷۶ با اتحادیه توزیع‌کنندگان و فروشندگان جراید تماس بگیرند و ما بازرس‌ها را به محل می‌فرستیم. در نخستین قدم به آن کیوسک تذکر داده می‌شود و اگر کیوسک‌دار توجه نکرد، جواز کسبش باطل می‌شود.
