نه به سیگار

زهرا هادیلو|   زنجان - خبرنگار :

ایران بین ١٨١ کشور دنیا، ارزان‌ترین قیمت فروش سیگار را دارد. برآورد شده سالانه حدود 65 میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف می‌شود که اگر این رقم را بر 20 تقسیم کنیم، معادل 3 میلیارد و 250 میلیون پاکت سیگار می‌شود. همچنین براساس آمارهای منتشر شده از سوی مرکز ملی آمار روزانه بیش از 5 میلیارد تومان هزینه مصرف سیگار و بیش از 3 برابر آن هزینه درمان بیماری‌های مرتبط با دخانیات در کشور می‌شود.

موضوع دیگری که چند سالی است بین ایرانیان افزایش یافته، استعمال دخانیات در سنین پایین است. با این‌که قانون جامع کنترل دخانیات در سال ۸۵ در کشور تصویب شده و مساله ممنوعیت فروش آن به نوجوانان هم یکی از بند‌های همین قانون بوده اما این قانون هنوز به‌درستی اجرا نشده است.


 مهارت نه گفتن

رئیس اداره مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش استان زنجان در خصوص مصرف سیگار بین نوجوانان می‌گوید: مسائل محیطی و شرایط اقتصادی بر روح و روان کودکان و نوجوانان بیشترین تاثیر را دارد و باید به آنها مهارت نه گفتن را آموخت.

عباس غیاثی با اشاره به این‌که بخشی از وقت نوجوانان در خانواده و بخش زیادی نیز در مدرسه گذرانده می‌شود، ادامه می‌دهد: افراد در این سنین بیشترین تاثیر را در بین همسالان دارند و از سر کنجکاوی به سمت استعمال دخانیات گرایش پیدا می‌کنند، بهترین روش برای این‌که نوجوانان کمتر آسیب ببینند یادگیری مهارت لازم برای مواجه شدن با چنین شرایطی است.


آموزش غیرمستقیم

وی سپس به نقش آموزش در 3 طیف معلمان، خانواده و دانش‌آموزان اشاره می‌کند و می‌گوید: معلمان باید بتوانند آموزش لازم را به دانش‌آموزان در این خصوص بدهند که یکی از روش‌ها به صورت مستقیم و روش بعدی به صورت غیرمستقیم است. آموزش و پرورش نیز از روش دوم در این راه بهره می‌برد. 
غیاثی به آموزش 
محله‌محور در مدارس اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: با توجه به آسیب‌پذیری مناطق مختلف زنجان و غربالگری‌های صورت گرفته برنامه‌ریزی‌هایی برای توانمندسازی برخی مناطق در این خصوص انجام شده است.

رئیس اداره مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش استان با اعلام این‌که آموزش‌ها در 3 سطح ارائه می‌شود، ادامه می‌دهد: در سطح یک آموزش به صورت همگانی است و در سطح 2 دانش‌آموزان در معرض خطر که بیشتر شامل حاشیه‌نشین‌ها و مناطق جرم‌خیز است و خانواده‌ها آموزش می‌بینند. در سطح 3 که بر مبنای پیشگیری و درمان و غربالگری است، دانش‌آموزان درگیر با این موضوع شناسایی و درمان می‌شوند که این کار کاملا محرمانه انجام می‌شود. 


هزینه 3 میلیارد تومانی

وی ادامه می‌دهد: از 195 هزار دانش‌آموز جامعه هدف ما 55 درصد آموزش لازم را برای مهارت زندگی دیده‌اند. برای این‌که این طرح به طور کامل اجرا شود به نیروی بیشتر، زمان و اعتبار نیاز داریم. امسال 3 میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های مذکور هزینه شد. 
غیاثی می‌افزاید: مصرف دخانیات در نوجوانان نگران‌کننده است اما آن‌قدر مساله بزرگی نیست که خانواده‌ها را بیش از این نگران کند؛ چراکه والدین به آموزش و پرورش اعتماد می‌کنند و فرزندانشان را به ما می‌سپارند.


عوامل فرهنگی

یک جامعه‌شناس نیز درباره روی آوردن افراد به مصرف سیگار می‌گوید: عوامل زیادی در این مورد دخیل هستند، متاسفانه شناخت و آگاهی اعضای جامعه در مورد مدیریت رفتار و هیجانات و چالش‌های فردی و اجتماعی ضعیف است. برخی افراد از روی ناآگاهی اقدام به مصرف سیگار می‌کنند و این باور غلط که سیگار باعث آرام‌بخشی می‌شود، به لحاظ روان‌شناختی تلقینی بیش نیست.

یوسف بیانلو می‌افزاید: از نظر اجتماعی نیز وقتی باورها و آداب و رسوم غلط اجتماعی ترویج شود می‌تواند در مصرف سیگار تاثیرگذار باشد. از عوامل مهم دیگر در بین جوانان خودنمایی و نشان دادن استقلال شخصیتی به همسالان است. همچنین همنشینی با افرادی که سیگار مصرف می‌کنند به مرور زمان به روی آوردن فرد به مصرف کمک می‌کند. 

وی ادامه می‌دهد: در صورتی که فرد سیگاری تصمیم به ترک بگیرد تا 30درصد موفق به ترک می‌شود. علت این‌که خیلی از افراد سیگاری نمی‌توانند ترک کنند غیر ممکن بودن آن نیست. کسانی که تصمیم می‌گیرند ترک کنند کم هستند، چون قبح و عوارضی که در مورد سایر مواد مخدر وجود دارد در مورد سیگار نیست. ما در جامعه سیگار را به راحتی می‌پذیریم و از طرفی چون قبح و زشتی آن کم است سیگار کشیدن را کنار نمی‌گذاریم. 


سیگار الکترونیکی

بیانلو در مورد مصرف سیگار الکترونیکی در جامعه می‌گوید: گروهی برای این‌که به مقاصد سودجویانه خود برسند، از فضاهای ایجاد شده تبلیغاتی سوءاستفاده می‌کنند. این‌که سیگار الکترونیکی عوارض کمی دارد به لحاظ علمی درست و تایید شده نیست و این نوع سیگار هم دارای عوارض و مضراتی است.  این جامعه‌شناس در بررسی رابطه بین فقر و سیگار می‌گوید: از نظر روان‌شناسی، فقر فرهنگی باعث گرایش افراد به سیگار می‌شود، نه فقر مادی. افراد در صورت داشتن آگاهی اگر دچار فقر اقتصادی هم باشند به این سمت نمی‌روند. 


تصویر ناخوشایند 

مصرف سیگار بین برخی نوجوانان و دانش‌آموزان بعد از تعطیلی از مدرسه در پارک‌ها و کوچه‌های خلوت تصویری است که شاید شما نیز بارها آن را مشاهده کرده‌اید.
شبنم سعیدی یکی از شهروندان زنجانی است. وی در گفت‌و‌گو با همشهری در این خصوص می‌گوید: دیدن چنین تصاویری در خیابان و نوجوانانی که گرایش به مصرف سیگار دارند بسیار ناراحت‌کننده است. چرا باید سن مصرف دخانیات در کشور تا این حد پایین باشد؟ خطرات ناشی از استعمال سیگار و مواد دخانی دیگر از جمله نگرانی‌هایی است که باید آموزش و پرورش و خانواده‌ها بیشتر به آنها اهمیت بدهند.