فشار تورم ارزی روی دوش ثروتمندان

کالبدشکافی نرخ تورم براساس دهک‌های هزینه‌ای در یک بازه زمانی 14ساله نشان می‌دهد هر زمان قیمت ارز با نوسان شدید مواجه شده، فشار تورمی بر 2دهک ثروتمند جامعه بیشتر شده و نکته مهم‌تر اینکه با کاهش نرخ تورم و رسیدن آن به محدوده تک‌رقمی، فشار تورم بر دهک‌های مختلف جامعه تقریبا یکسان بوده است. یافته‌های همشهری از اثر تورم ارزی بر دهک‌های هزینه‌ای کشور حکایت از آن دارد که در سال‌های پرش قیمت ارز، این اقشار پردرآمد بوده‌اند که فشار ناشی از افزایش متوسط قیمت کالاها و خدمات در یک سال را تحمل کرده و در سال‌های کاهش نرخ تورم، همه دهک‌های هزینه‌ای در یک بازه مشخص و نزدیک به هم فشار تورمی را متحمل شده‌اند. نتیجه اینکه بسته به ریشه‌های تورم، فشار آن بر دهک‌های هزینه‌ای جامعه متفاوت بوده و هرگاه نرخ تورم بر اثر عوامل داخلی ازجمله سیاست‌های پولی و مالی افزایش یافته، اقشار کم‌درآمد بیشتر متضرر شده‌اند و افزایش نرخ تورم ناشی از نوسانات نرخ ارز، هزینه دهک‌های ثروتمند را بیشتر کرده است.
در سال‌های 1384 تا 1390 فشار نرخ تورم بر دهک‌های هزینه‌ای کم‌درآمد و فقیر بیشتر بوده ولی در سال‌های‌90‌و‌92 این روند معکوس شده و دهک هزینه‌ای ثروتمند جامعه بیشترین رشد هزینه‌ها را تجربه کرده‌اند.
 همچنین در فاصله سال‌های 94 تا 96 اختلاف نرخ تورم بین دهک یک تا دهم هزینه‌ای به‌طور محسوس کمتر شده و به محدوده کمتر از 0.3 تا 0.1درصد رسیده اما روند نرخ تورم در آبان‌ماه امسال که دیروز از سوی بانک مرکزی اعلام شده، نشان می‌دهد که شکاف نرخ تورم بین دهک یک به‌عنوان فقیرترین دهک هزینه‌ای با دهک دهم به‌عنوان ثروتمند‌ترین دهک هزینه‌ای به 6.8درصد رسیده و به بیان روشن‌تر، فقیرترین قشر از حیث هزینه‌ها در آبان‌ماه نرخ تورم 26درصد و ثروتمند‌ترین قشر هم نرخ تورم 21.8درصد را تحمل کرده‌است.

تورم‌خوانی به سبک بانک مرکزی
سرعت رشد تورم برای دومین‌ ماه متوالی به روایت بانک مرکزی کمتر شده و در آبان‌ماه متوسط تغییر سبد قیمت کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران نسبت به مهرماه 3.5درصد رشد داشته است.
 بیشترین افزایش قیمت‌ها در یک ‌ماه مربوط به پوشاک و کفش به میزان 7.6درصد بوده و شاخص قیمت دخانیات 5.4درصد و ارتباطات 2.4درصد کاهش یافته که به‌معنای ارزان‌تر شدن خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات و بهای دخانیات است. کندتر شدن آهنگ رشد تورم هرچند امیدوارکننده است، اما رسیدن نرخ تورم نقطه به نقطه به‌عنوان شاخص احساس تورم از سوی مردم به میزان 39.9درصد و شاخص بهای قیمت کالاها به 61.9درصد و همچنین افزایش متوسط قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به میزان 59.9درصد نگران‌کننده است. بانک مرکزی نرخ تورم سالانه در 12 ‌ماه منتهی به آبان‌ماه امسال را 18.4درصد اعلام کرده که نشان می‌دهد در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته، شاخص بهای دخانیات 60.3درصد، تفریح و امور فرهنگی 35.9درصد و اثاث و لوازم خانگی 29.2درصد جهش داشته است.

آیا افسار تورم کشیده می‌شود؟
بررسی آمارهای بانک مرکزی از 3شاخص سرعت رشد ماهانه تورم، تغییرات تورم در هر‌ ماه نسبت به‌ ماه مشابه سال قبل و همچنین میانگین رشد قیمت کالاها و خدمات در 12‌ماه منتهی به هر ‌ماه نسبت به ‌مدت مشابه سال قبل، نشان می‌دهد که همچنان روند صعودی است اما سرعت آن کم شده است. 
آهنگ رشد تورم از 0.8درصد در فروردین امسال به نقطه جوش 6.1درصد در شهریورماه رسیده و کندتر شدن سرعت تورم در 2 ‌ماه پیاپی مهر و آبان نشان می‌دهد که افسار تورم کشیده شده است. البته تا زمان تخلیه سرعت قبلی نرخ تورم بر شاخص تورم نقطه به نقطه به‌عنوان شاخص احساس تورم و محدود شدن نرخ تورم سالانه در کانال مورد نظر سیاستگذار یعنی بانک مرکزی باید منتظر تحولات ماه‌های بعدی در 2 کانال ارزی و پولی ماند. پیش‌بینی می‌شود با ثبات در بازار ارز طی ماه‌های آینده و بهداشت مالی دولت و اتخاذ سیاست‌های پولی درست در بانک مرکزی، روند افزایشی نرخ تورم مهار شود.