«شهروند» یا «شهرنشین»؟

حجت‌الله فرهنگی جانشین معاون فرهنگی شهرداری منطقه 8

در کلانشهر تهران ما با 2 نوع از افراد سر و کار داریم. یکی «شهروند» و دیگری «شهرنشین». این 2 واژه که به ظاهر شبیه یکدیگرند تفاوت‌های بنیادین با یکدیگر دارند. «شهرنشین» در شهر زندگی می‌کند، نسبت به موضوعات شهری بی‌تفاوت و بی‌اطلاع است و حتی حقوق خودش را هم نمی‌شناسد. در سوی دیگر معادله «شهروند» حقوق خود را می‌شناسد و نسبت به مسائل شهری بی‌تفاوت و بی‌اطلاع نیست. در گام نخست ما برای اینکه بتوانیم شهروندان مشارکت‌پذیر یا بهتر بگوییم «شهروندان مشارکت‌جو» داشته باشیم باید به مردم آموزش دهیم. آنها را با حقوقشان آشنا کنیم. هنگامی که شهروند با حقوقش آشنا شد در گام بعدی به مسئولان شهری و به شهر اعتماد می‌کند. در همین زمینه، آموزش دادن، رفاه نسبی و آسایش و آرامش بیشتری را در پی خواهد داشت. برخی شهروندان در گام‌های بعد، پس از اعتماد کردن، به شهروند مشارکت‌جو تبدیل می‌شوند و دغدغه شهر و محله خود را دارند. درست مثل شهروند خیابان «صبوری» در محله «دردشت». پس از اعتمادسازی باید در گام‌های بعد این‌گونه شهروندان و اهالی را در تصمیم‌گیری‌های مسائل شهری دخیل کرد. امروز به قدری موضوعات شهری پیچیده است که شهرداری به‌عنوان تنها نهاد متولی پیشبرد امور شهری و رسیدگی به آن، به تنهایی نمی‌تواند از عهده کارها برآید. به همین دلیل باید ابتکاری به خرج داد. با پشت سر نهادن این گام‌ها، می‌توان از سرمایه‌های اجتماعی بهتر و به نحو احسن بهره‌ برد. اگر از این منظر و با این زاویه دید به شهر تهران نگاه کنیم می‌توان شهروند مشارکت جو داشت و شهر را راحت‌تر و بهتر اداره کرد.