نسخه
کدام داروها به رفع اضطراب کمک می‌کنند؟
آرام‌بخش نداریم!
گپ و گفت با مجید صادقی –روانپزشک- درباره داروهای ضد‌افسردگی
نیلوفر شادان
در کنار راهکارهایی که برای تغییر الگوی زندگی فرد و رساندن او به آرامش وجود دارد یکسری از داروهای اعصاب و روان هم می‌تواند در این راه به او کمک کند. مجید صادقی- روانپزشک و استاد روانپزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران- در این‌باره به درنگ میگوید: داروهای ضد‌افسردگی و ضد‌اضطراب جزو داروهایی هستند که نه‌تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا برای فردی که آرامش‌اش را از دست داده تجویز می‌شوند. این گروه از داروها به‌دلیل تغییراتی که در مواد شیمیایی مغز و بدن ایجاد می‌کنند بیماری افسردگی و اضطراب را که از مهم‌ترین بیماریهای برهم‌زننده آرامش هستند بهبود می‌بخشند.
بیماری جسمی، روانی می‌شود
صــادقی قـدیــمی‌تــرین داروهای ضــد‌افـسردگی را ایمی پرامــین( Imipramine) و آمــیتــریپـتیلــین (Amitriptyline ) می‌داند و میگوید: این داروها فرد را از افسردگی و اضطراب نجات می‌دهد و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد؛ البته داروهای جدیدتری هم تولید شده که از آن جمله می‌توان به سیتالوپرام( Citalopram)، فلوکسیتین ( Fluoxetine) و سرترالین (Sertraline ) اشاره کرد. وقتی بیمار به پزشک مراجعه می‌کند پزشک با توجه به میزان خواب، وضعیت اشتها، گروه سنی، جنسیت و سنجش بیماریهای جسمی او، نوع بیماری روانی فرد را شناسایی کرده و درمان را شروع می‌کند. آدم‌های افسرده، افرادی غمگین، گوشه‌گیر، تنها و بی‌حوصله هستند که توان انجام کاری را ندارند و هیچ‌چیزی در زندگی خوشحالشان نمی‌کند. آنها مدام ناراحت هستند و حالات دلمردگی، اختلال خواب و بی‌اشتهایی در آنها دیده می‌شود. در مواقع شدیدتر افکار خودکشی هم در ذهن فرد ایجاد می‌شود و او برای رسیدن به آرامش به فکر پایان‌دادن به زندگی خود می‌افتد. در افراد مضطرب هم داشتن دلشوره، نگرانی دائمی و اشتغال ذهن به افکار منفی، مشهود است. گاهی بیماریهای روانی منشأ جسمی دارند؛ به‌عنوان مثال مشکلات تیروئید و کم‌خونی زمینه‌ساز ابتلا به بیماری افسردگی و اضطراب هستند و بعد از رفع مشکل جسمی، این بیماری‌ها هم بهبود پیدا می‌کنند. بنابراین لازم است که فرد وقتی احساس کرد که آرامش زندگی‌اش را از دست داده و عملکردش مختل شده است به روانپزشک مراجعه کند تا ابتدا مشکلات جسمی او بررسی و درصورت نیاز دارودرمانی یا روان‌درمانی آغاز شود.
باور اشتباه درباره داروهای ضد‌افسردگی
«ما دارویی با عنوان داروی آرام‌بخش نداریم.»؛ این را صادقی میگوید و ادامه می‌دهد: داروهای ضد‌افسردگی و ضد‌اضطراب در باور عمومی داروی آرام‌بخش نامیده می‌شود اما در جامعه پزشکی دارویی با عنوان داروی آرام‌بخش نداریم. بعضی افراد گلایه می‌کنند که داروهای اعصاب و روان خواب‌آور هستند اما باید گفت که درصورتی که فرد اختلال خواب نداشته باشد داروهایی تجویز می‌شود که نه‌تنها خواب‌آور نیست بلکه فرد را سرحال می‌کند و توان جسمی و فکری او را ارتقا می‌بخشد. اما اگر دچار اختلال خواب هم باشد داروی تجویز‌شده در جهت بهبود کیفیت خواب خواهد بود.
هر دارویی در کنار منافع بسیاری که دارد عوارض و مضراتی هم خواهد داشت. صادقی در این‌باره میگوید: وقتی پزشک دارویی را تجویز می‌کند مضرات آن را هم برای بیمار شرح می‌دهد و راه‌های رفع این عوارض را هم به او گوشزد می‌کند. معمولا داروهای ضد‌افسردگی و ضد‌اضطراب به نسبت بقیه داروها مانند داروهای فشارخون، داروهای بیماران قلبی و... عوارض کمتری دارند و جزو داروهای کم عارضه به‌شمار می‌آیند.
پام‌ها را خودسرانه نخورید
«اگر احساس نگرانی داری یا شب‌ها خوابت نمی‌برد دیازپام بخور، لورازپام و کلونازپام هم خوب است»؛ این جملات را بسیاری از ما در مواقع برهم خوردن آرامش شنیده‌ایم اما اینکه چقدر مصرف خودسرانه این داروها می‌تواند مضر باشد را نمی‌دانیم.
صادقی با اشاره به این موضوع میگوید: داروهایی که در گروه پام‌ها قرار می‌گیرند داروهای ضد‌اضطراب هستند که باید حتما تحت نظر پزشک مصرف شوند. مصرف این داروها دوره زمانی محدودی دارد که توسط پزشک تجویز می‌شود و اگر خودسرانه استفاده شود بیمار را وابسته می‌کند و قطع آن عوارض بی‌شماری برای او خواهد داشت؛ بنابراین افراد را از مصرف خود سرانه این سری از داروها به‌شدت منع می‌کنم.
