معدن
نقش کمرنگ معادن طلا در توسعه استان
واحدهای فراوری معادن طلای استان مسئول فنی ندارند و استخراج طلا به نحو احسن صورت نمی‌گیرد
سعید آقاسی | ارومیه – خبرنگار:
آذربایجان غربی جزو ۳ استان غنی معدنی کشور به‌ویژه معادن طلا است به‌طوری که بیش از ۳۰ درصد طلای ایران در این استان تولید می‌شود، اما این ظرفیت استان آنگونه که باید در توسعه این منطقه نقش نداشته است. نبود صنایع فراوری باعث شده است تا خام‌فروشی تنها عایدی استان از این نعمت خدادادی باشد.
31 درصد ذخیره طلای کشور در استان
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با بیان این‌که در حال حاضر معادن طلای زره‌شوران و آغ‌دره در تکاب و معدن طلای ربط در سردشت در حال فعالیت و بهره‌برداری هستند، اظهار می‌کند: آذربایجان غربی 31 درصد کل ذخیره طلای شناسایی‌شده در کشور را داراست.
«پریسا عابدپور» درباره توان فعالیت معادن طلای استان آذربایجان غربی بیان می‌کند: معادن آغ‌دره و ربط با صددرصد توان خود در حال بهره‌برداری هستند و معدن طلای زره‌شوران به خاطر توسعه و افزایش فاز فعلا با توان کمتری به فعالیت مشغول است. این معدن به‌زودی با تکمیل فازهای در حال توسعه با صددرصد توان به کار خود ادامه خواهد داد. در این معادن فلزات دیگری مانند نقره و جیوه هم استخراج می‌شود که توان بهره‌برداری را از آنها به شکل بسزایی افزایش می‌دهد. این مسئول با اشاره به این‌که معادن طلای دیگری نیز در سطح استان به‌ویژه در شهرستان تکاب کشف شده است که با تلاش مسئولان استانی و شهرستانی وارد مرحله بهره‌برداری خواهند شد، بیان می‌کند: در معادن طلای شهرستان تکاب 80 درصد پرسنل بومی مشغول کارند و سعی داریم این معادن تا حد امکان نیازهای اشتغال منطقه را برطرف کند.
عابدپور درباره سایر مواد معدنی اکتشافی در آذربایجان غربی بیان می‌کند: معادن دیگری از جمله سنگ‌های تزئینی در انواع رنگ‌ها، مرمر، مرمرت، تراورتن، گرانیت، ماده معدنی نیکا، سرب و روی، سلیس، کائولن، کرومیت، تیتان و.... وجود دارد که جزو معادن باارزش دیگر منطقه به شمار می‌رود. بعضی از این موارد در حال بهره‌برداری بوده و برخی دیگر، واحد فراوری نداشته و به‌زودی قابل بهره‌برداری می‌شوند.
این مسئول تاکید می‌کند: اشخاص حقیقی و حقوقی که معادنی را کشف و ثبت می‌کنند، به‌خوبی مورد حمایت قرار می‌گیرند و بعد از اخذ پروانه بهره‌برداری، بنا به نوع سنگ معدن و ظرفیت احتسابی، وام بهره‌برداری و وام اکتشاف دریافت و از تسهیلات مورد نظر استفاده می‌کنند.
معادن استان، گرفتار ضعف مدیریتی
رئیس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ارومیه هم با اشاره به اهمیت معادن آذربایجان غربی می‌گوید: معادن استان به‌ویژه معادن طلا، علاوه بر این‌که در داخل کشور دارای اهمیت بسزایی هستند، در سطح خاورمیانه نیز شناخته‌شده و ارزشمند هستند.
«رضا جمشیدی» با اعلام نارضایتی از وضعیت مدیریت معادن طلای استان آذربایجان غربی اظهار می‌کند: اگر این معادن به‌درستی مدیریت شوند، مزایای بسیاری برای استان در پی خواهند داشت، ولی مدیریت بسیار ضعیف، حضور نداشتن برخی مدیران در استان و استفاده از مدیران غیربومی، باعث شده معادن استان آذربایجان غربی و به‌خصوص معادن طلای این استان به‌جز ایجاد اشتغال جزئی برای منطقه، امکانات و مزایای دیگری را برای استان نداشته باشند. وی با اشاره به این‌که گلوگاه‌های ورودی و خروجی خاک طلا به بخش فراوری کنترل نمی‌شوند، عنوان می‌کند: واحدهای فراوری معادن طلای استان فاقد مسئول فنی هستند و با نبود نظارت کافی بر خاک وروردی و خروجی، استخراج طلا به نحو احسن صورت نمی‌گیرد. این مساله امکان فرصت‌طلبی و سودجویی را برای برخی افراد فراهم کرده است.
جمشیدی ادامه می‌دهد: گاهی شاهد گزارش‌هایی هستیم که افرادی اقدام به فروش خاک طلا با درصد طلای 4 تا 5 ppm یا خاک‌هایی حاوی ماده معدنی جیوه می‌کنند که این قبیل گزارش‌ها به دلیل ضعف در مدیریت و مخصوصا نبود کنترل کیفی در بخش فراوری است. این مسئول در مورد حمایت‌های دولتی از معادن استان آذربایجان غربی بیان کرد: دولت تا به حال با مساعدت‌های خود، پشتیبان همیشگی صنایع و معادن استان بوده و هست. حتی با وجود بدهی‌های برخی معادن به دولت، این پشتیبانی هنوز وجود دارد. به طور مثال معدن آغ‌دره تکاب طی گزارش‌های اخیر حدود 23 میلیارد تومان بدهی دولتی دارد، ولی با این وجود حمایت دولتی از این معدن باز به چشم می‌خورد. وی با بیان این‌که در بخش طلا ذخیره استانی خوبی داریم، اظهار می‌کند: معادن استان آذربایجان غربی با این حجم تولید برای ادامه فعالیت خود تضمین دارد، زیرا برای مثال وضعیت معادن استان هم از نظر عیار نقره و ذخیره مواد معدنی دیگر بالاست. البته مواردی هم وجود دارد که هنوز کشف نشده است. همچنین معادن دیگری هم وجود دارند که هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند و نیاز به سرمایه‌گذاری دارند. این معادن با حمایت‌های دولتی و واحدهای خصوصی آماده به کار خواهند شد.
تحریم‌ها بر عملکرد معادن تاثیر ندارد
رئیس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ارومیه با اشاره به تحریم‌های موجود تاکید می‌کند: تحریم‌های صورت‌گرفته به هیچ عنوان بر روند عملکرد معادن استان آذربایجان غربی تاثیر منفی نداشته است. حتی در این برهه، اقتصادی‌ترین مورد استحصال طلاست، چراکه در این معادن از ماشین‌آلات داخلی استفاده می‌شود، سوخت با قیمت قبلی خریداری می‌شود و مواد مصرفی مانند اسید و سیانور هزینه پایینی دارند
.
جمشیدی درباره وضعیت سرمایه‌گذاری‌های خارجی در معادن استان اظهار می‌کند: سرمایه‌گذاران خارجی معمولا به کار سرمایه‌گذاری راغب هستند، ولی ضمانت می‌خواهند. باید در این باره برنامه‌ریزی‌های مفیدی در سازمان صنعت، معدن و تجارت انجام شود، چراکه این سرمایه‌گذاری‌ها چه در موارد کوچک‌مقیاس و چه بزرگ‌مقیاس، برای هر 2 طرف مفید بوده و نیازهای استان را تا حدودی برآورده خواهد کرد.
وی درباره مشکلات کارگران معادن استان هم اظهار می‌کند: تا جایی که امکان دارد از وضعیت کارگران شاغل در معادن استان آگاهیم و به‌جز در مواردی، حقوق و مزایای آنها به‌موقع پرداخت می‌شود. خوشحالیم که تا حدودی زمینه درآمدزایی برای هم‌استانی‌های شریفمان به وجود آمده است و تلاش می‌کنیم این فعالیت ادامه داشته باشد.
فرصت طلایی تکاب برای توسعه
آذربایجان غربی قطب نخست طلا با داشتن نیمی از کل ذخیره طلای شناسایی‌شده در کشور است. به گفته مسئولان، این استان با دارا بودن ۲ معدن طلا با ۳۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن ذخیره قطعی رتبه نخست ذخایر طلایی کشور را داراست و بخش عمده‌ای از این ذخایر طلا در شهرستان تکاب قرار دارد. شهرستانی که در زمره محروم‌ترین نقاط کشور است و شاخص‌‌های پایین بهره‌مندی از گاز، آب، راه، سواد و پول گرفته تا بهداشت در آن دیده نمی‌شود. قابل تامل است که سهم استان از ذخایر ارزشمند طلا تنها همین اخبار باشد، آن هم در شهرستانی که می‌توان فقر و بیکاری را با بهره‌مندی از همین ظرفیت ریشه‌کن کرد. بهره‌مندی از چنین ظرفیتی بی‌شک نیازمند توجه مسئولان است تا توسعه تکاب و سایر شهرهای محروم استان را شاهد باشیم.