سیب‌زمینی قاچاق یا صادرات؟

خبر: مأموران گمرک یک محموله قاچاق سیب‌زمینی را کشف و ضبط کردند. به گزارش گمرک ایران، مأموران گمرک سومار در استان کرمانشاه محموله سیب‌زمینی قاچاق را در بسته‌بندی پیاز کشف کردند. ظاهرا قاچاقچیان سیب‌زمینی را در کیسه‌های پیاز جاسازی کرده بودند.

نقد: افزایش قیمت دلار به افزایش توان رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی به‌ویژه در میان کشور‌های همسایه منجرشده است. با در نظر گرفتن نرخ برابری ریال در برابر سایر ارز‌ها، کالاها و محصولات ایرانی در سایر کشور‌ها ارزان‌تر از کالاهای مشابه سایر کشور‌ها قیمت‌گذاری می‌شود و این امر می‌تواند به جای تهدید، فرصتی برای اقتصاد ایران و افزایش توان صادراتی آن باشد. با این حال طبق یک قانون نانوشته و تفکر تعزیراتی جلوی صادرات برخی محصولات با عنوان قاچاق گرفته می‌شود و مسئولان بیش از آنکه به کاهش نرخ برابری ریال در برابر دلار به دید یک فرصت بزرگ صادراتی نگاه کنند، آن را به شکل تهدید و قاچاق نگاه می‌کنند.

به‌عبارت دیگر در شرایطی که اقتصاد ملی با کاهش تقاضای داخلی مواجه است و نیاز دارد تا برای جلوگیری از کاهش نرخ رشد اقتصادی، صادرات را توسعه دهد، ادامه سیاست‌های مربوط به قاچاق مانع از افزایش توان صادراتی ایران می‌شود. به زعم بسیاری از اقتصاددانان، شرایط اقتصادی کشور به‌گونه‌ای است که باید به تقاضای خارجی برای اقتصاد ایران اندیشید؛ زیرا نمی‌توان روی تقاضای داخلی حساب کرد. طبق این تحلیل، تحریک تقاضا برای تولیدات داخلی، مسئله‌ای است که دولت برای جلوگیری از کاهش نرخ رشد اقتصادی باید مورد توجه قرار دهد. با توجه به افت درآمدهای دولت و همچنین کاهش مستمر درآمد حقیقی خانوارها در سال‌های اخیر، نمی‌توان برای جلوگیری از کاهش نرخ رشد اقتصادی به تقاضای داخلی امیدوار بود؛ به این ترتیب توسعه صادرات برای جبران تقاضای داخلی، تنها راه‌حل موجود است. شرط لازم برای افزایش صادرات تولیدات داخلی، توان رقابت آن با کالاهای خارجی است و افزایش قیمت ارز هم یکی از شروط برای افزایش توان رقابتی محصولات ایرانی در برابر محصولات سایر کشور‌هاست. اما وقتی قیمت ارز خلاف جهت تورم تثبیت می‌شود، بالاترین و مؤثرترین کمک به تولید‌کنندگان خارجی انجام می‌شود و بیشترین صدمه به تولید‌کنندگان داخلی می‌خورد. باثابت نگاه داشتن قیمت ارز، قیمت کالای خارجی تقریبا ثابت باقی می‌ماند؛ بنابراین با اعمال این سیاست، بیشترین خدمت و بزرگ‌ترین کمک به بازاریابی محصولات خارجی انجام می‌شود و گروه‌هایی که امکان استفاده از این شرایط را دارند به مدافعان پروپاقرص سیاست تثبیت نرخ ارز تبدیل می‌شوند و این چنین است که فساد مبتنی بر بهره‌مندی از رانت واردات بدون تعرفه برای گروه‌های خاص شکل می‌گیرد.