میانبری به قلب محتوا

سمیرا رحیمی



 دن‌کیشوت دلا مانچا
اثر میگل سروانتس
انتشارات بولچیرو

جلد، نخستین تکه‌ای از کتاب است که در برابر چشم مخاطبان قرار می‌گیرد. اگر با هدف قبلی خرید کتاب نویسنده‌ای خاص به کتابفروشی مراجعه نکرده باشید، از فاصله‌ای که نام نویسنده قابل‌خواندن نیست، نخستین ویژگی کتاب که چشم‌ها را به سمت خود می‌کشاند طراحی جلد است. جلد کتاب، میانبری است که اطلاعاتی خلاصه درباره سبک ادبی، جذابیت کتاب و معتبربودن نویسنده در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. درواقع اطلاعات بسیاری را می‌توان در تصویری که روی جلد کتاب قرار می‌گیرد گنجاند. طراحی جلد کتاب‌ها چندین نکته روانشناسانه دارد که باید مورد توجه قرار گیرد؛ برای مثال قراردادن عکسی جذاب روی جلد می‌تواند توجه مخاطب را بیشتر به‌خود جلب کند، زیرا انسان‌ها تنبل هستند و به‌دنبال میانبری می‌گردند که فرایند انتخاب‌کردن را برایشان کوتاه‌تر کند. البته این موضوع زمانی صدق می‌کند که مخاطب به‌دنبال کتابی جدید باشد، نه کتاب نویسنده ‌محبوب و همیشگی‌اش یا کتابی که دوستش پیشنهاد کرده ‌است و یا قسمت سوم یک مجموعه کتاب.

طراحی حرفه‌ای، تناسب میان سبک ادبی و طراحی جلد، سیال‌بودن طرح، خوانا‌بودن عنوان و استفاده از سبک حروف‌چینی متناسب با نوع محتوا، همگی می‌تواند در جذاب‌بودن طراحی جلد کتاب تأثیرگذار باشد. اما آیا جلد کتاب واقعا باید محتوای کتاب را برای خواننده فاش کند؟ این پرسشی است که نظریه‌ها و پاسخ‌های فراوانی برای آن مطرح شده ‌است. گروهی براین باورند که تصویر شخصیت‌های کتاب روی جلد می‌توانند تصورات خواننده را محدود کند و گروهی دیگر باور دارند طراحی جذاب برای جلد می‌توانند فضایی مناسب برای مطالعه محتوای آن فراهم آورد؛ اما درهر صورت، افرادی که جلد کتاب برایشان جذابیتی ندارد در اقلیت قرار دارند و گروهی از خوانندگان به اندازه‌ای جذب طراحی جلد کتاب‌ها می‌شوند که کلکسیونی از طراحی‌های جذاب نخستین سری چاپ‌شده کتاب‌های مشهور را گرد‌آوری می‌کنند؛ مانند چاپ اول کتاب صد‌سال تنهایی یا موبی‌دیک. ناشران بزرگی مانند پنگوئن یا ایمپدیمنتا از قدرت بالای جذب جلد‌های خوب آگاهند و از این‌رو روزبه‌روز توجه بیشتری به طراحی جلد کتاب‌هایشان نشان می‌دهند. چند مورد از طراحی‌های جذاب‌ به انتخاب وبسایت اسپانیایی انفمنینو (enfemenino) از این قرارند.



1984
اثر جورج اورول انتشارات بن جونز
انتشارات بن جونز



او برگشته
اثر تیمور ورمس
 انتشارات سیکس بارال



سکوت یک‌بار آغاز شد
 اثر جس بال
انتشارات پیتر مندلسوند



کشتن مرغ مقلد
 اثر هارپر لی 
انتشارات ارو



مورد عجیب بنجامین باتن
 اثر اسکات فیتزجرالد
انتشارات پنگوئن



به‌سوی جنگ
اثر ایتالو کالوینو
انتشارات پیتر مندلسوند و اولیور موندی



علیه شادمانی
اثر اریک ویلسون
 انتشارات جنیفر کرو