«طبیعت» وارد کتاب‌های درسی می‌شود

نورا عباسی

پدری که چشم‌هایش را ریز کرده است و با دقت بسیار انگشتش را روی سر شیلنگ آب فشار می‌دهد تا چند برگی که در برگریزان پاییز گوشه‌ای از حیاط جا خوش‌کرده‌اند را با فشار آب شهری، راهی چاه فاضلاب کند یا خانمی که به‌خاطر کوچک بودن آشپزخانه‌ تمام زباله‌های خشک و ‌تر را در سطل زباله‌اش جای می‌دهد و کشاورزی که هر روز فکر حفر چاه دیگری برای آبیاری زمینش است؛ این سه برش از لحظات زنان و مردانی است که هنوز مسائل محیط‌زیستی همچون خشکسالی، فرونشست زمین، تولید زباله و... را جدی نگرفته‌اند و هر بار در قامت مرد یا زن دیگری در حال تکرار است.

فرهنگسازی، راه‌حلی است که بسیاری برای عبور از گردنه مسائل محیط‌زیستی به آن متوسل شده‌اند و آموزش کودکان را به‌عنوان راهی برای بهبود آینده محیط‌زیست معرفی می‌کنند. اسدالله عباسی-عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دهم- ازجمله افرادی است که ایجاد نقش همیار محیط‌زیست برای دانش‌آموزان را به‌عنوان راه‌حل معرفی می‌کند: «همانطور که نقش‌هایی همچون همیار پلیس به کودکان سپرده شده تا آنها برای اجرای قوانین رانندگی وارد میدان شوند و از این طریق آموزش ببینند، در مباحث محیط‌زیستی هم باید تلاش کنیم تا مسئولیتی را برعهده دانش‌آموزان قرار دهیم».

او درباره پیگیری‌های کمیسیون آموزش برای فرهنگسازی در حوزه محیط‌زیست هم می‌گوید: «این مباحث در کمیسیون مطرح شده اما تا به حال جلسه ویژه‌ای در رابطه با مباحث محیط‌زیستی نداشته‌ایم. مسائل محیط‌زیستی همچون تفکیک زباله نیاز به فرهنگسازی‌ دارد و چنین آموزش‌هایی در دستورالعمل مدارس هم قرار گرفته است اما باید بگویم تا به حال جلسه‌ای خاص با محوریت فرهنگسازی‌ مسائل محیط‌زیست در کمیسیون آموزش و تحقیقات تشکیل نشده است».

رایزنی کمیسیون آموزش با آموزش‌و پرورش نکته‌ای بود که عباسی در توضیح آن می‌گوید: «توصیه‌هایی به آموزش و پرورش داشته‌ایم اما تا به حال این موضوع محور اصلی جلسه کمیسیون قرارنگرفته است».

فریده اولاد قباد، نماینده دیگری است که علاوه بر حضور در کمیسیون آموزش و تحقیقات، به‌عنوان عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس دهم هم فعالیت می‌کند. او درباره فرهنگسازی در حوزه محیط‌زیست می‌گوید: «یکی از پیشنهادهایی که بنده در شورای‌عالی آموزش‌و‌پرورش مطرح کردم به همین موضوع محیط‌زیست مربوط می‌شد. زمانی که آموزش و پرورش قصد داشت اهداف دوره تحصیلی را تعیین کند، پیشنهاد دادیم تا در بحث آموزش مسائل اساسی، علاوه بر آموزش موضوعات خود‌مراقبتی، مباحثی همچون مراقبت از محیط‌زیست هم به دانش‌آموزان آموزش داده شود؛ به‌عنوان مثال به دانش‌آموزان گفته شود که چگونه به تفکیک زباله بپردازند. این پیشنهاد در همان جلسه 3ماه پیش با مسئولان آموزش و پرورش لحاظ و قرار شد تا این موضوع به مرحله اجرایی برسد».

این عضو فراکسیون محیط‌زیست ادامه داد: هم‌اکنون ما در تولید زباله در میان کشورهای اول جهان جای داریم. اگر مدیریت تولید زباله و پسماند به دانش‌آموزان آموخته شود تا از همان ابتدا دست به تفکیک زباله بزنند، حل این مسائل راحت‌تر خواهد شد.

اولاد قباد همچون عباسی، اجرا شدن همیار محیط‌زیست را به‌عنوان قدمی جدی برای آموزش به کودکان مطرح می‌کند: «همانطور که کودکان در قالب همیار پلیس به والدینشان برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی تذکر می‌دهند، در این موضوع هم می‌توانند والدینشان را برای حفاظت از محیط‌زیست مجاب کنند. الان مباحثی مانند فرونشست زمین به‌دلیل بهره‌برداری از سفره‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز، آینده منابع طبیعی کشور را با واهمه روبه‌رو ساخته است. اگر ما بتوانیم این مباحث را در کتاب‌های درسی بگنجانیم، افراد از کودکی با خطرات از دست رفتن منابع طبیعی آشنا می‌شوند. زمانی که موضوعی برای کودکان درونی شود، راحت‌تر می‌توان راه‌حل‌ها را پیدا کرد».