ماجرای افزایش تعداد اتومبیل‌های سازگار با طبیعت در ایران به کجا ختم شد؟
خودروهای برقی در بن‌بست
تعرفه بالای واردات خودرو و بی‌برنامگی شرکت‌های خودروساز ایرانی، عملا پروژه توسعه خودروهای برقی و هیبریدی را متوقف کرده است
شبنم سیدمجیدی
می‌گویند خودروهای برقی، دنیای آینده را تسخیر می‌کنند و بالاخره روزی می‌آید که هیچ‌کس دیگر از خودروی دیزلی و بنزینی استفاده نمی‌کند. شاید در آن روز، شهرهای ما هم از آلودگی خالی شود؛ چرا که دلیل 70درصد آلودگی شهرهای بزرگ همین سوخت خودروهاست . البته در حالت ایده‌آل دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، کم‌هزینه‌ترین و مناسب ترین روش سازگاری با محیط زیست محسوب می‌شوند، با این حال شاید در درجه بعدی، خودروهای برقی بتوانند شهرهای مدرن امروز را از زیر بار دریای دود و سم برهانند. اما بعضی کارشناسان می‌گویند با توجه به شرایط موجود، عملا توسعه این نوع خودروها در ایران به بن‌بست خورده است.
تفاوت خودروهای هیبریدی و برقی
برای حمل‌ونقل پاک ما 2نوع خودرو داریم؛ یکی خودروهای هیبریدی و دیگری خودروهای تمام برقی. چند سال پیش واردات خودروهای هیبریدی به بازار ایران آغاز شد. این خودروها از یک موتور بنزینی به‌عنوان منبع اولیه انرژی استفاده می‌کنند. همچنین این موتور بنزینی در بعضی مواقع از یک موتور الکتریکی که به آن مجهز شده است کمک می‌گیرد. موتور الکتریکی دارای یک باتری خود شارژ‌شونده است که هنگام ترمزگیری یا کاهش سرعت، قدرت مورد نیاز خود را تأمین می‌کند.
خودروهای تمام‌برقی، هیچ‌گونه بنزینی مصرف نمی‌کنند اما از آن طرف بازه عملکرد این نوع خودروها محدود است و خودرو باید توسط یک پریز در خانه یا یک ایستگاه شارژ مخصوص خودروهای الکتریکی شارژ شود تا بتواند به حرکت خود ادامه دهد و زمانی که باتری خودرو تمام شود، ماشین نیز عملا از کار می‌افتد. این امر مسافرت‌های طولانی با این نوع خودروها را منتفی می‌کند، مگر اینکه مسیر انتخابی شما مجهز به ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی باشد. بیشتر خودروهای برقی در حالتی که باتری آنها کاملا شارژ شده باشد می‌توانند مسیری به طول ۱۶۰ تا ۲۰۰کیلومتر را طی کنند. البته شرکت تسلا خودرویی تولید کرده که می‌تواند با یک‌بار شارژ 539کیلومتر را طی کند.
محمد اسکویی، رئیس مرکز توسعه فناوری خودروی برقی در پژوهشگاه نیرو راجع به عملکرد اینگونه خودروها می‌گوید: خودروی هیبریدی نصف خودروی بنزینی، مصرف سوخت دارد. در دنده‌های پایین و سرعت کم عملا خودرو فقط با برق حرکت می‌کند و فقط در سرعت‌های بالا یا سربالایی، ممکن است اتومبیل از هر دو سوخت یا فقط سوخت بنزین بهره‌ببرد. در خودروهای برقی نیز که دیگر اصلا مصرف بنزینی وجود ندارد.
خودروهای گران وارداتی
محمود سلطانی، کارشناس محیط‌زیست درباره این نوع خودروها به همشهری می‌گوید: انرژی برق، بعد از انرژی خورشید جزو پاک‌ترین انرژی‌هاست و فاقد آلودگی است. بنابراین برای آنکه شهرهای ما از آلودگی پاک شوند، باید خودروهای هیبریدی را جدی بگیریم. در نگاه این فعال محیط‌زیستی، جنبه‌های اقتصادی، بیشترین تأثیر را در استقبال نکردن مردم از این نوع خودروها دارند؛ چرا که این خودروهای وارداتی بسیار گران هستند. سلطانی ادامه می‌دهد: در این زمینه از دست شرکت‌های دانش بنیان و پژوهشگاه‌ها کاری برنمی‌آید. این نوع خودروها وارداتی و بسیار گران هستند. بنابراین فقط با سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه می‌توان به استفاده بیشتر مردم از آنها امیدوار شد. مردم متوجه آلودگی هوا هستند و خودشان به استفاده از سوخت پاک علاقه‌مندند، اما توان اقتصادیشان اجازه نمی‌دهد در این زمینه کاری عملی انجام دهند.
ساخت چند نمونه خودروی پاک ایرانی
قیمت یک هیوندا سوناتای هیبریدی مدل 2018 در بازار ایران 530 میلیون تومان است و مدل تویوتا کمری هیبریدی 550میلیون تومان. از آن طرف لکسوس مدل 2017 و کار کرده، 910 میلیون تومان قیمت دارد. طبیعی است که افراد اندکی توانایی خرید چنین اتومبیل‌هایی را داشته باشند و شاید این خودروسازهای ایرانی هستند که باید در این زمینه کاری انجام دهند.
اواخر سال گذشته بود که هر دو کارخانه بزرگ خودروسازی ایران، نمونه‌هایی از خودروهای برقی ساختند و یک مدل را رونمایی کردند اما این فقط یک مدل خودرو بود و با وجود آنکه گفته شد برنامه‌ای برای تولید انبوه آن وجود دارد، دیگر هیچ خبری در این‌باره نرسیده است.
رئیس مرکز توسعه فناوری خودروی برقی در پژوهشگاه نیرو در این‌باره می‌گوید: شرکت سایپا فقط یک مدل خودروی برقی ساخت و از آن طرف ایران‌خودرو نیز 3دستگاه خودرو با هزینه نهاد ریاست‌جمهوری تولید کرد اما هرگز این خودروها تولید انبوه نشد؛ چراکه بیشتر قطعات آنها، از موتور گرفته تا باتری و... وارداتی است.
محمد اسکویی، با بیان اینکه به‌طور کلی شاید حدود 3هزار خودروی هیبریدی وارداتی در کشور وجود داشته باشد، می‌گوید: خودتان حساب کنید که این تعداد چه درصد پایینی از خودروهای کشور را شامل می‌شود.
تغییر ناگهانی قوانین واردات خودرو
اسکویی ادامه می‌دهد: تلاش همه در وزارت نیرو این است که کاری در این زمینه و برای افزایش تعداد این خودروها انجام دهند. حتی وزارت نیرو سند توسعه فناوری ایستگاه‌های شارژ خودروی برقی را تدوین کرده و یک برنامه 10ساله در این زمینه چیده است اما وزارتخانه‌های دیگر مثل وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه تولید اینگونه خودروها هیچ برنامه‌ای ندارند. یکی از دلایلش این است که برای انجام این کار، منابع مالی وجود ندارد.
اسکویی می‌گوید: تغییر ناگهانی قوانین هم در جای خود به این مشکلات دامن زده و مانع توسعه خودروهای برقی یا هیبریدی شده است. ابتدا تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبریدی 4درصد بود بعد شد 65درصد، بعد شد 45درصد و مدتی نیز به‌طور کلی واردات این نوع خودروها ممنوع شد.
رئیس مرکز توسعه فناوری خودروی برقی ادامه می‌دهد: توسعه خودروهای برقی عملا با قوانین گمرکی و عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت به بن بست خورده است.
برخی نمایندگان مجلس از تلاش برای تغییر قوانین واردات خودروهای هیبریدی و برقی می‌گویند؛ چرا که تنها راه رهایی پایتخت از آلودگی را افزایش این نوع خودروها می‌دانند. اما به‌نظر می‌رسد، حتی اگر همه شرایط برای واردات فراهم باشد، زیرساخت‌هایی مثل جایگاه شارژ برای این نوع خودروها مهیا شود، تسهیلاتی برای خریداران درنظر گرفته شود، مردم به خرید آنها ترغیب شوند، خودروهای بنزینی از دور خارج شوند و... باز هم سال‌های زیادی طول می‌کشد تا در این زمینه به وضعیتی مطلوب برسیم و شهری عاری از آلودگی داشته باشیم.
خودروی هیبریدی نصف خودروی بنزینی، مصرف سوخت دارد. در دنده‌های پایین و سرعت کم عملا خودرو فقط با برق حرکت می‌کند و فقط در سرعت‌های بالا یا سربالایی، ممکن است اتومبیل از هر دو سوخت یا فقط سوخت بنزین بهره ببرد. در خودروهای برقی نیز که دیگر اصلا مصرف بنزینی وجود ندارد
در همینه زمینه :
امید و افتخار
