فصل جهنمی هوبره

 اعظم محمودآبادی |   خراسان جنوبی ـ خبرنگار:

شکارچی‌ها خونش را نمی‌ریزند. سفارش شده است زنده بماند. می‌گویند اعراب کشورهای حاشیه خلیج فارس برای این پرنده نایاب پول خوبی می‌دهند، البته اگر هوبره زنده به مقصد برسد.  استان خراسان جنوبی پر است از جاذبه‌هایی که هرروز و هر سال در کش و قوس خشکسالی دستخوش تغییراتی می‌شود. تغییراتی که نمی‌توان نام آن را به راستی تغییر گذاشت چون به بحران بیشتر شباهت دارد.  خراسان جنوبی،‌ زیستگاه جانواران خارق‌العاده و کمیاب، امروز درگیر بحران خشکسالی و شکارچیان غیرمجاز شده است. 


کمین در دق پترگان 

بعد از یوز ایرانی که به دلیل شرایط محیطی و اقلیمی در حال انقراض است این بار نوبت به پرنده نایاب کشور یعنی هوبره رسیده است. دق پترگان در شهرستان زیرکوه یکی از بی‌نظیرترین مناطق طبیعی کشور محسوب می‌شود که به عنوان منطقه حفاظت‌شده مصوب شده است و به جرأت می‌توان این شهرستان را یکی از مستعد‌ترین مناطق زیستی از حیث برخورداری از گونه‌های خاص جانوری و گیاهی دانست. وجود گونه‌ای متمایز در این منطقه باعث شده است شکارچیان غیرمجاز هوبره یکی از بهترین دارایی‌های این منطقه را نشانه بگیرند. 

به گفته مدیر کل محیط‌زیست خراسان جنوبی، گران‌قیمت بودن این پرنده به‌ویژه در کشورهای عربی و ناآگاهی و همکاری افراد بومی با شکارچیان و قاچاقچیان این گونه منحصربه‌فرد باعث شده است نسل این پرنده در معرض خطر انقراض قرار بگیرد. «حسن اکبری» با اشاره به این‌که هوبره پرنده‌ای نادر و بسیار گران‌قیمت است که فقط در 3 منطقه شمال آفریقا، جزایر قناری و خاورمیانه یافت می‌شود، می‌گوید: صید و خارج کردن پرنده از ایران در چندین سال اخیر باعث شده است هوبره در معرض خطر انقراض قرار بگیرد. 

وی عدد‌های وسوسه‌انگیز برای خرید این پرنده را دلیلی برای تمایل شکارچیان عنوان می‌کند تا جایی که گفته می‌شود در سرشاخه‌های قاچاق این پرنده قیمت‌هایی در حد 8 تا 10 میلیون تومان نیز مطرح شده است. 


کنترل و متعادل‌سازی

مدیر کل محیط‌زیست استان خراسان جنوبی با اشاره به خوراک ویژه هوبره می‌گوید: به دلیل این‌که هوبره همه‌چیزخوار است، خوردن مارمولک‌ها و انواع سوسک و ملخ می‌تواند نقطه عطفی در کنترل این جانوران به خصوص عقرب باشد به همین دلیل وجود هوبره در دشت‌های استان و مناطق کویری و نیمه‌خشک یک موهبت الهی به شمار می‌رود.
 
به گفته اکبری، زیستگاه‌های هوبره در مناطق شنی و تپه‌ماهور‌های ریگزار، بیابان‌ها و نواحی کویری با بوته‌های پراکنده یا علف‌های کوتاه و حاشیه گندمزارهاست. دق پترگان شهرستان زیرکوه، مرز مشترک با شهرستان درمیان (گلورده) و شهرستان خواف (سیرخون) از جمله زیستگاه‌های آن به شمار می‌رود.  به گفته وی، سالانه شکارچیان فرصت‌طلب از مناطق مختلف کشور به خصوص مناطق جنوبی به مناطق کویری می‌آیند و پس از صید این پرنده البته به روش زنده‌گیری آنها را با هدف فروش به قیمت‌های بسیار گزاف از مرزهای جنوبی کشور خارج می‌کنند. 

این مقام مسئول کمبود نیرو و محیط‌بان را در کشور یادآور می‌شود و می‌گوید: شهرستان زیرکوه نیز مانند سایر شهرستان‌های استان در محافظت دچار کمبود نیرو است. با این حال همه نیروهای این سازمان شبانه‌روز در حال تلاش برای حفاظت از دارایی‌های نادر آن هستند. 
وی در این باره می‌افزاید: تاکنون محیط‌بانان چندین شکارچی هوبره را دستگیر کرده‌اند. علاوه بر این در سال 96 نیز یک باند شکار غیرمجاز هوبره در استان شناسایی و متلاشی شد که توانسته بودند 22 هوبره را زنده‌گیری کنند. 

مدیر کل محیط‌زیست استان خراسان جنوبی ادامه می‌دهد: علاوه بر این ماموران حفاظت محیط‌زیست با گشت‌زنی و ردیابی‌های زیاد توانستند بسیاری از تله‌های شکارچیان غیرمجاز را که با هدف شکار هوبره در دشت‌ها کارگذاری شده بود شناسایی و معدوم کنند. آمار آن در سال جاری به 5 هزار عدد می‌رسد. 

اکبری با اشاره به این‌که نام هوبره در ضمیمه کنوانسیون جهانی گونه‌های گیاهی و جانوری در خطر انقراض ثبت شده است و همچنین در طبقات فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) این پرنده در رده حساس و آسیب‌پذیر (VU) قرار دارد اضافه می‌کند: بر این اساس باید در قوانین بازدارنده و در برخورد با شکارچیان تجدید نظر شود تا شاید با اعمال قانون بتوان اندکی از جسارت آنها را کاهش داد. 
وی جریمه‌ای را که هم‌اکنون برای شکارچیان و سودجویان این معامله قاچاق تعیین شده است برای شکار هر قطعه پرنده هوبره200 میلیون ریال عنوان کرد که قرار است افزایش یابد. 


مشکلات زیست‌محیطی تله‌گذاری‌ها

مدیر کل محیط‌زیست استان خراسان جنوبی تاکید می‌کند: با توجه به بررسی‌های انجام‌شده روشن است تخم این پرنده در حالت اسارت یعنی هنگامی که پرنده به هر شکل محدود شود یا در قفس نگهداری شود شانس جوجه شدنش تا حد زیادی کاهش می‌یابد. 
«حسن اکبری» با این توضیح ادامه می‌دهد: به همین دلیل شکارچیان و خریداران با فکر این‌که بتوانند از این پرنده جوجه‌کشی کنند آن را می‌گیرند، اما به موفقیتی که مد نظرشان است نمی‌رسند چون ذات این پرنده آزادی‌طلب است و نمی‌تواند در اسارت جوجه‌ای به ثمر برساند. 
وی به این نکته نیز اشاره می‌کند که متاسفانه شکارچیان غیرمجاز برای شکار این پرنده اقدام به تله‌گذاری می‌کنند و برای این تله‌ها بخشی از بوته‌زار‌ها را نابود می‌کنند و علاوه بر آسیب‌رسانی به منابع طبیعی به محیط‌زیست نیز آسیب می‌رسانند. 
به گفته مدیر کل محیط‌زیست استان خراسان جنوبی لازم است جریمه شکار چند برابر بیشتر شود و اعمال قانون شدیدتر صورت بگیرد، چراکه این تله‌گذاری‌ها مشکلات زیست‌محیطی بسیاری ایجاد کرده است. 
هرروز در بخشی از استان شاهد خبرهای ناخوشایند درباره انقراض نسلی از گونه‌های زیست‌محیطی هستیم. فعالان محیط‌زیستی سعی می‌کنند آلام طبیعت را که بر اثر تخریب‌های انسانی به وجود آمده است تسکین دهند، اما ظاهرا نظارت‌ها برای نگهداری از حیات وحش و طبیعت جوابگو نیست.