سلامت
دیابت سر سفره مازندرانی‌ها
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران: برای درمان و کنترل این بیماری سند دیابت در استان تدوین شده است
شهرام سوادکوهی| ساری-خبرنگار:
بسیاری از مازندرانی‌ها سال‌هاست که از نظر جسمی وضعیت خوبی ندارند. شیوع انواع بیماری‌های قلبی و عروقی در مازندران سبب شده که این استان مانند رتبه‌های بالایی که در تولید مواد غذایی مختلف دارد، از استان‌های صدرنشین جدول بیماری‌های قلبی و عروقی در کشور باشد.
مازندرانی‌ها رتبه نخست چاقی کشور را هم در اختیار دارند و همین رتبه کافی است تا در این استان بیماری‌های قلبی و عروقی بیشتر از سایر استان‌ها به چشم بیاید. 19 تا 25 آبان هفته ملی دیابت است، به همین دلیل این بیماری بیشتر از سایر بیماری‌های قلبی و عروقی مورد توجه مسئولان بهداشتی و رسانه‌ها قرار می‌گیرد، به‌ویژه در مازندران که براساس آمارها در کنار تهران یکی از دو استان اول کشور در تعداد بیماران دیابتی و میزان شیوع آن است؛ استانی که به گفته پژوهشگران این حوزه، در شاخص‌های ارزیابی سلامت و عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به دیابت از جمله چاقی و مصرف دخانیات به ترتیب رتبه‌های اول و دوازدهم کشور را در اختیار دارد.
روی خط دیابت
مازندرانی‌ها به دلیل نوع تغذیه و سبک زندگی‌شان همواره در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی به‌ویژه دیابت هستند. این را آمارهای اعلام شده توسط مرکز دیابت مازندران نیز تأیید می‌کنند. بر اساس آمارهای رسمی بیش از 228 هزار نفر در مازندران مبتلا به دیابت هستند که فقط حدود 5 درصد از این بیماران با دیابت نوع یک دست و پنجه نرم می‌کنند و 95 درصد دیگر به دلیل رعایت نکردن شاخص‌های سلامت درگیر دیابت نوع 2 شده‌اند. مازندران در ابتلا به دیابت آمارهای نگران‌کننده‌ای را به خود اختصاص داده است. دیابتی‌ها در کشور 5 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، اما در مازندران مبتلایان به دیابت 6 درصد جمعیت استان هستند.
به عبارتی دیگر میانگین شیوع دیابت در مازندران بالاتر از میانگین کشور است. برای نمونه می‌توان به رتبه نخست شهرستان گلوگاه در تعداد مبتلایان به دیابت بر اساس جمعیت اشاره کرد. بر اساس آمارها شیوع دیابت در این شهرستان از 6/10درصد در سال 1395 به 2/11 درصد در سال 1397 رسیده است که بخش مهمی از این آمار به 3 روستای مهدیرجه، قلعه‌پایان و لمراسک اختصاص دارد. 16 درصد مهدیرجه‌ای‌ها، 14 درصد قلعه‌پایانی‌ها و 12 درصد مردم لمراسک به دیابت مبتلا هستند. آمارها نشان می‌دهند که بابلسر نیز وضعیت چندان مناسبی در این زمینه ندارد و دیابت شیوع بالایی در این شهرستان دارد.
روزشمار دیابت
هفته ملی دیابت که هر روز آن به یک نام مشخص در زمینه ارتباط دیابت با جامعه نامگذاری شده، فرصتی برای آشنایی بیشتر با این بیماری و راه‌های پیشگیری از ابتلا به آن است. شنبه 19 آبان روز «دیابت، رسانه و خانواده»، یکشنبه 20 آبان روز «دیابت، آموزش و خانواده»، دوشنبه 21 آبان «دیابت، تغذیه و خانواده»، سه‌شنبه 22 آبان روز «دیابت، سازمان‌های مردم‌نهاد و خانواده»، چهارشنبه 23 آبان روز «دیابت، غربالگری و خانواده»، پنجشنبه 24 آبان روز «دیابت، مشارکت‌های محلی و خانواده» و جمعه 25 آبان روز «دیابت، فعالیت بدنی و خانواده» نامگذاری شده است. وجه اشتراک همه این نامگذاری‌ها کانون خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی اثرگذار برای پیشگیری از بروز ابتلا به این بیماری خطرناک، اما کنترل‌شدنی و قابل مهار است.
اقدامات پیشگیرانه
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران معتقد است: در مازندران برای درمان و کنترل دیابت اتفاقات خوبی رقم خورده که تدوین سند دیابت یکی از این اقدامات مؤثر است. به گفته «محسن اعرابی» شناسایی و مراقبت افراد پیش‌دیابتی، ثابت نگهداشتن میزان شیوع دیابت و عوامل خطر نسبت به سال پایه، افزایش درصد انجام آزمایشات LDL و کلسترول تام، پوشش درمان بیماری دیابتی و بهبود کیفیت تمامی جوانب از اهداف موجود در سند دیابت مازندران است.
این مسئول نیز مانند همه کارشناسان و متخصصان دیابت، تغذیه و آموزش بیماران را از اولویت‌های جلوگیری از دیابت می‌داند و با اشاره به اضافه وزن حدود 70 درصد از مازندرانی‌ها و رتبه اول مردم این استان در ابتلا به چاقی، بر لزوم توجه بیشتر خانواده‌ها به اصلاح روش‌های تغذیه و همچنین ورزش روزانه و پرهیز از کم‌تحرکی تأکید می‌کند.مازندرانی‌ها در حالی به روند نامناسب تغذیه خود ادامه می‌دهند که افزایش میزان مصرف داروهای دیابت در استان نشان‌دهنده سیر صعودی ابتلا به این بیماری است.
به گفته مدیر درمان سازمان تأمین اجتماعی مازندران، رشد ابتلا به دیابت در مازندرانی‌ها بین سال‌های 1389 تا 1395، رشد 77 درصدی نسخه‌نویسی مرتبط با دیابت و افزایش 4برابری مصرف انسولین را در استان به دنبال داشت.
«محمد خورشیدی» به افزایش هزینه‌های پرداخت شده بابت پوشش خدمات درمان و کنترل دیابتی‌ها در مازندران اشاره کرد و گفت: با این روند احتمال می‌رود که پرداخت هزینه‌ها در حوزه دیابت طی یک دهه آینده تا 10برابر نیز افزایش یابد.
آمارها اثبات می‌کنند که مسبب اصلی وضعیت نامناسب جسمی مازندرانی‌ها تا حد بسیار زیادی خودشان و سبک تغذیه نامناسبشان است. مهم‌تر اینکه بسیاری از افراد مبتلا به دیابت در مازندران از ابتلای خود به این بیماری آگاهی نداشتند و در طرح‌های غربالگری که از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران طی سال‌های اخیر در مناطق مختلف مازندران اجرا شد، از ابتلای خود به این بیماری آگاه شدند. با این حساب هنوز کم نیستند مازندرانی‌هایی که به دیابت مبتلا شده‌اند، اما از ابتلای خود به این بیماری خبر ندارند. به گفته «علیرضا شمس» کارشناس بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، بیشتر بیماران دیابتی که شناسایی نشده‌اند افراد پرخطر جامعه از جمله مصرف‌کنندگان دخانیات هستند که چون آگاهی لازم در خصوص بیماری دیابت را ندارند، نسبت به آن بی‌توجه هستند و آزمایش‌ها و کنترل‌های لازم را برای درمان و کنترل عوارض این بیماری انجام نمی‌دهند. این افراد به علت اینکه از بیماری‌شان خبر ندارند، در آینده با عوارض جسمی زیادی مواجه خواهند شد.
یک تست مهم
افراد با یک تست ساده قند خون می‌توانند از بیماری دیابت مطلع شوند که آیا در معرض ابتلا به دیابت هستند و یا در دسته افراد پیش‌دیابتی قرار می‌گیرند؟ با کمی آگاهی و اصلاح سبک تغذیه و زندگی می‌توانیم خودمان و خانواده‌مان را از ابتلا به این بیماری مصون نگه داریم و بخش زیادی از هزینه‌های درمان را که بر جامعه تحمیل می‌شود، کاهش دهیم.
