کمردرد شایع است اما درمان آن بسیار ساده است

دکتر وحید مظلوم/فیزیوتراپیست و عضو هیأت علمی دانشگاه

کمتر فردی است که کمردرد را در خود یا اطرافیان خود تجربه نکرده باشد. در ایالات متحده آمریکا، کمردرد نخستین علت مراجعه افراد به مراکز درمانی (پس از سرماخوردگی) محسوب می‌شود. مطالعات دقیقی در ارتباط با شیوع این عارضه در کشورمان انجام نگرفته است اما معدود مستندات موجود حاکی از شیوع بالای کمردرد در مشاغل گوناگون از قبیل کاربران رایانه، پرستاران، دندانپزشکان، معلمان و... است. یکی از مهم‌ترین مسائل در برخورد با کمردرد، «پیشگیری» از وقوع آن است؛ مسئله‌ای که در کشورمان کمتر به آن پرداخته شده است. حفظ پاسچر (راستای بدن) طی فعالیت‌های روزمره با استفاده از توصیه‌های متخصصان فیزیوتراپی و اجتناب از اعمال استرس بیش از حد به ستون فقرات (به‌ویژه در فعالیت‌های شغلی) ازجمله اقدامات ضروری برای پیشگیری از این بیماری شایع محسوب می‌شود. اهمیت این موضوع تا جایی است که امروزه از روش‌های پیشگیری به‌عنوان«درمان اولیه» نام برده می‌شود.

درصورت بروز کمردرد، چه اقداماتی را انجام دهیم؟
کمردرد خود دلایل بسیاری دارد که در یک دسته‌بندی کلی می‌توان آنها را به علل حاد و مزمن طبقه‌بندی کرد. علل حاد مواردی است که شامل اعمال یک فشار سنگین و ناگهانی به ستون فقرات (مانند حمل و جابه‌جایی اجسام سنگین وزن به شیوه نادرست) می‌شود و ممکن است با مشکلاتی نظیر پارگی‌های عضلانی و اختلالات دیسک‌های بین‌مهره‌ای همراه باشد. درصورت بروز چنین نوع کمردردهایی، مراجعه فوری به پزشک امری ضروری است.از سوی دیگر در علل مزمن بروز کمردرد شاهد اعمال فشارهای کم در مدت زمان طولانی هستیم که درواقع نوعی از آسیب‌های پرکاری (Overuse injuries) محسوب می‌شود. درمان این نوع کمردردها براساس نظر پزشک متخصص و فیزیوتراپیست شامل درمان‌های محافظه‌کارانه (مانند تمرین درمانی و فیزیوتراپی) و تهاجمی (مانند جراحی) است.  یکی از مهم‌ترین مواردی که باید رعایت شود، پشت سر گذاشتن دوره فیزیوتراپی «پیش از عمل جراحی» است. در این دوره که متأسفانه در اکثر موارد در برنامه درمانی فرد گنجانده نمی‌شود، متخصصان فیزیوتراپی با آموزش تمرینات اختصاصی برخی عضلات خاص به بهبود سریع‌تر علائم بیمار پس از جراحی کمک خواهند کرد. به زبان ساده‌تر، فیزیوتراپیست با استفاده از تمرین‌های ویژه، ثبات و پایداری ستون فقرات کمری را افزایش می‌دهد که خود نقش چشمگیری در کاهش دوره ریکاوری فرد پس از جراحی و بازگشت سریع‌تر وی به فعالیت‌های روزمره خواهد داشت. به‌طور کلی، اگرچه با ماشینی شدن و تغییر سبک زندگی امروزه شاهد روند فزاینده شیوع کمردرد، حتی در سنین پایین هستیم، لیکن نحوه مقابله با این بیماری و اتخاذ رویکرد درمانی مناسب سهم بسزایی در بهبود بیمار خواهد داشت و در یک کلام، کمردرد شایع است اما درمان آن بسیار ساده است.