بهانه‌های آمریکایی مخالفان برجام

فرزانه آیینی | خبرنگار

سوال حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر و چهره نزدیک به جبهه پایداری در بهارستان از وزیر امورخارجه در دستور کار نشست دیروز نمایندگان بود؛ هرچند که حسینعلی حاجی‌دلیگانی و دیگر منتقدان همیشگی محمدجواد ظریف در بهارستان سعی در تخطئه اقدامات وزارت امور خارجه در 6 سال گذشته را داشتند اما اکثریت مجلس بی‌توجه به غوغای مخالفان و فریادهای دو دو آنها - به نشان قانع‌کننده نبودن توضیحات ظریف- تمام‌قد در کنار ظریف و سبک سکانداری‌اش در وزارت خارجه ایستاد و همه توضیحات ظریف به 3‌سؤال پرحاشیه منتقدان همیشگی او در بهارستان را قانع‌کننده دانست.

تغییر آمار برای تضعیف دیپلماسی

حاجی دلیگانی دیروز به نمایندگی 5 نفر از همفکران سیاسی‌اش در بهارستان میداندار طرح سؤال از ظریف شد. در تمام مدت طرح سؤالش بی‌تعارف و با صراحت که گاهی چاشنی تخریب می‌یافت سخن می‌گفت. او حتی با پخش کردن کلیپی از تکه‌های سخنرانی ظریف که در آن از بزرگی و اهمیت برجام دفاع کرده بود، سعی در تضعیف وزیر امور خارجه داشت.

 اینکه براساس چه مجوز قانونی بعد از اجرایی شدن برجام توافق محرمانه با نماینده آمریکا امضا شده است؟ وقتی در مذاکرات برجام زورتان به طرف‌های مقابل نرسید چرا به مجلس و مردم گزارش ‌آن را ارائه ندادید؟ آیا مردم نامحرم بودند یا مجلس و یا هر دو؟ و عدم‌ردیابی اموال بابک زنجانی در خارج از کشور 3 سؤال حاجی‌دلیگانی از ظریف بود؛ سؤالاتی که بیشتر به بهانه‌هایی برای تضعیف سکاندار دیپلماسی کشور در روز بازگشت تحریم‌های آمریکا شبیه بود تا ابهام‌هایی که نیازمند رفع‌شدن از سوی وزیر امور خارجه باشد. تلاش نماینده شاهین‌شهر برای تضعیف دیپلماسی ظریف چنان بود که حتی عدد قرارداد ایران با 6 کشوری که از تحریم‌های نفتی آمریکا خارج شده‌اند را به یک‌چهارم میزان عنوان شده تقلیل داد و گفت این قرارداد برای روزانه 200هزار بشکه نیست و 50 هزار بشکه در اصل قرارداد آمده است؛ ادعایی که با واکنش بدون وقفه رئیس جلسه، مسعود پزشکیان همراه شد و او با جدیت تمام خطاب به حاجی دلیگانی خواستار تصحیح آمار ارائه شده‌اش به 200هزار بشکه شد.

نادر قاضی‌پور، جواد کریمی قدوسی، سیدناصر موسوی لارگانی، علیرضا سلیمی و محمد دهقانی نقندر از دیگر سؤال‌کنندگان از محمدجواد ظریف بودند.

ظریف چه پاسخ داد؟

توضیحات نماینده شاهین‌شهر که تمام شد، ظریف با لبخند همیشگی‌اش به جایگاه ناطقان مجلس رفت و اما جدیت او در دفاع از عملکردش چنان بود که گاه بر سر نماینده سؤال‌کننده و همفکرانش فریاد می‌کشید که چرا موضوعات را در کنار هم نمی‌بینند و اگر بهانه‌های آمریکا را در تضعیف برجام بزرگ می‌شمارند اعترافات آنها در توانمندی دیپلماسی و دیپلمات‌های کشور را نادیده می‌گیرند؟ ظریف چنان جدی و بی‌وقفه میداندار دفاع از روند سکانداریش در وزارت امور خارجه بود که جدیت او هر از‌گاهی فریادهای احسنت احسنت موافقانش را  در صحن  بلند می‌کرد.

ظریف در آغاز توضیحاتش درباره‌ ردیابی اموال بابک زنجانی در خارج از کشور، گفت: این موضوع باید از مسیرهای اطلاعاتی پیگیری می‌شد که ما این کار را انجام دادیم. آنچه به ما اطلاع داده شده شناسایی شد، اما تمام حساب‌ها در مالزی و تاجیکستان صوری بود. نمایندگان وزارت نفت هم به این کشورها رفتند و دیدند که همه افراد و حساب‌ها صوری هستند. اینها به‌دلیل مشکلات ناشی از تحریم بود. متأسفانه تحریم شرایطی را ایجاد می‌کند که شفافیت نابود می‌شود و امکان سوءاستفاده و رانت فراهم می‌شود اما وزارت خارجه در حد توان اقدامات خود را انجام داد و نامه‌های تشکر قوه قضاییه هم موجود است. ما دستگاه اطلاعاتی و قضایی نیستیم؛ در حوزه ماموریت خود هر چه باید انجام می‌دادیم را دادیم. وی یادآور شد: ما باید با مسئولین مربوطه در خارج ارتباطی برقرار می‌کردیم که این کار انجام شد، اما ما نمی‌توانیم پول را از بانکی دربیاوریم. همکاران خودتان در مجلس هم گفتند بانک مورد نظر در مالزی صوری بوده و اکثر معاملات بابک زنجانی در داخل و توسط بانک داخلی با واسطه‌های خود انجام شده است، همه مراکزی هم که اعلام شد، فاقد مستندات بود.

وزیر امور خارجه در ادامه در پاسخ به این سؤال که چرا در مذاکرات زورتان به آمریکایی‌ها نرسید و به مردم گزارش ندادید، خاطرنشان کرد: برجام حاصل توافق چندجانبه است. در توافق چندجانبه هیچ طرفی نمی‌تواند تمام خواسته‌هایش را بگیرد. آمریکا می‌خواست برنامه‌ هسته‌ای ما متوقف شود، فردو تعطیل شود، درش را گل بگیرند، رآکتور آب سنگین اراک بسته شود و ایران فقط روی سانتریفیوژ IR1 تحقیق و توسعه داشته باشد. آنها ده‌ها خواسته دیگر هم داشتند، ولی به آن نرسیدند.

ظریف همچنین گفت: برجام با توجه به مقاومت مردم و با پشتگرمی آنها و استفاده از همه امکانات بهترین توافقی بود که امکان داشت؛ اگرچه ما آرزوهای بالاتری داشتیم ولی آنچه امکان داشت همین توافق بود که امیدواریم با تلاش، همفکری و همکاری در بین نمایندگان در این شرایط حساس، کشور را پیش ببریم. ما در چند ‌ماه گذشته توفیقات زیادی در رأی دیوان بین‌المللی دادگستری، فضاحت آمریکا در شورای امنیت و سایر مسائل داشتیم و این نشان‌دهنده این است که جمهوری اسلامی در سطح دیپلماسی موفق ظاهر‌شده است.

وزیر امور خارجه در ادامه اظهار کرد: امروز روز شروع یک روند جهانی است. من با اطلاع می‌گویم که مسلح شدن ترامپ به دلار، روند سراشیبی را طی می‌کند. آمریکایی‌ها با سوءاستفاده و زیاده‌روی در استفاده از دلار شروع روندی را کلید زدند که به ضررشان خواهد شد. ظریف درباره مذاکرات بعد از برجام نیز خطاب به نماینده شاهین‌شهر خاطرنشان کرد: ما سرخود عمل نمی‌کنیم، مذاکرات در حوزه هسته‌ای هم ماه‌ها ادامه داشت و آنچه انجام شد براساس تصمیم جمعی بود. حسینعلی حاجی دلیگانی در بخشی از سؤال خود به موضوع FATF ورود کرده و مدعی شده بود درباره این موضوع هم مجلس بی‌اطلاع مانده است. او گفته بود: ما شاهد اتفاقات مشابه این در سایر بخش‌ها ازجمله گروه اقدام مالی بودیم که در 25خرداد 95 طیب‌نیا تعهدی را امضا کرد که در پی آن 41 کار انجام شود و این در حالی است که مجلس از این موضوع بی‌اطلاع بود و درنهایت نیز وزیر امور خارجه، سیف و طیب‌نیا در این مورد نامه پشیمانی نوشتند.

ظریف در پاسخ به وی گفت: شما درباره نامه آقای طیب‌نیا چیزی گفتید؛ ایشان در آن نامه یک جمله نوشتند که براساس مقررات قانون اساسی، یعنی اگر قرار شد تعهد جدیدی بپذیریم و قرارداد کنوانسیونی امضا کنیم آن را به مجلس می‌بریم کما‌اینکه 4 لایحه در مجلس مطرح شد، زیرا نیازمند گرفتن مجوز از مجلس بود. آقای طیب‌نیا بعد از جلب موافقت شورای‌عالی مقابله با پولشویی این کار را انجام داد و آن امضای ایشان تمام مشکلات ما را حل کرد. نامه من و آقایان طیب‌نیا و سیف به رهبری هم در توضیح همین موضوع بود؛ پس ما چیزی را پنهان نکردیم.

نگذاریم اعتماد بین مردم و حاکمیت خدشه‌دار شود

ظریف با بیان اینکه لوایح چهارگانه 2 سال است در مجلس در حال بررسی است، افزود: به‌رغم اینکه اعتقاد داریم 2سال وقت کشور گرفته شده ولی باید براساس مقررات قانونی این لوایح در مجلس تصویب می‌شد، پس نگذاریم اعتماد بین مردم و حاکمیت خدشه‌دار شود. حاکمیت متعهد به قانون است. مردم هم بدانند کسی خلاف قانون انجام نمی‌دهد و اگر این کار را کند باید محاکمه شود.

ظریف با اشاره به راهپیمایی روز ۱۳آبان افزود: مردم به استیلای آمریکا نه گفتند، بپذیریم که آمریکا نتوانسته از پس ما بربیاید. می‌گویید ما پیش‌فروش کرده‌ایم؟ مگر به ترامپ گوش ندادید. آنجا که ترامپ می‌گوید ۷ تریلیون دلار در منطقه خرج کردیم و شکست خوردیم. در جای دیگر می‌گوید ظریف سر کری را کلاه گذاشت. چرا افتخارات ملت را به ننگ و ذلت تبدیل می‌کنید؟ ملت ما ملت بزرگی است. همانطور که به ترامپ استناد می‌کنید، به آن حرفش استناد کنید که می‌گوید بزرگ‌ترین کلاه به‌خاطر برجام سر آمریکا رفت، چرا یک حرفش را می‌پذیرید، یکی را نمی‌پذیرید؟

در نهایت هر 3سؤال حاجی دلیگانی از ظریف به رأی گذاشته شد و در میان فریادهای مخالفان ظریف که خواستار رأی منفی به توضیحات او بودند اکثریت مجلس انگشتانشان را به نشانه 4 - موافقت با توضیحات ظریف - بالا بردند و توضیحات وزیر امور خارجه به هر 3 سؤال را قانع‌کننده دانستند.

   بدرقه ظریف با 7سؤال ملی در بهارستان

هرچند مجلس دیروز توضیحات ظریف را قانع‌کننده دانست اما دقایقی بعد از خروج او از صحن بهارستان 7سؤال از او در مقام وزیر امور خارجه توسط هیأت رئیسه مجلس اعلام وصول شد.  سؤال ملی جواد ساداتی‌نژاد، نماینده آران و بیدگل از وزیر خارجه در مورد امضای غیرکارشناسی سند2030 و اقدامات وزارت خارجه به‌منظور پیشگیری از تکرار این اقدام در مجامع بین‌المللی، سؤال ملی جمشید جعفرپور، نماینده لارستان از وزیر خارجه درباره بی‌توجهی به حقوق بازرگانان و صرافان ایرانی شاغل در امارات متحده عربی و سؤال ملی محمدعلی پورمختار، نماینده بهار و کبودرآهنگ از وزیر خارجه درباره اقدامات صورت‌گرفته در مورد محور قرار دادن اقتصاد و توسعه و ارتقای جایگاه ایران در صحنه بین‌الملل، سؤال ملی حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر و جواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد و علیرضا سلیمی، نماینده محلات از وزیر خارجه در مورد عدم‌اقدام لازم برابر طرح دعاوی ظالمانه آمریکا علیه ایران، سؤال ملی علی ساری، نماینده اهواز از وزیر خارجه درباره نتیجه عملکرد وزارت خارجه و ارتباط آن با روابط خارجه و تأثیر آن و سؤال ملی 16نماینده از وزیر خارجه درباره سهم ایران از بستر و زیربستر دریای خزر در رژیم حقوقی این دریا و نقش دیپلماسی ایرانی در کنوانسیون دریای خزر و سؤال ملی محمدرضا صباغیان، نماینده مهریز از وزیر خارجه درخصوص عملی نشدن ادعای برد - برد در قرارداد برجام با وجود تعهدات ایران 7سؤالی است که ظریف باید در هفته‌های آینده در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به منظور پاسخگویی به آنها حاضر شود.