مشکل اصلی دانشجویان، نوع پوشش نیست

بهمن کشاورز/ حقوقدان
دستورالعمل پوشش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اخیرا اعلام شد. در اینکه پوشش دانشجویان باید متناسب با‌ شأن علمی و موقعیت اجتماعی دانشگاه باشد تردیدی نیست اما به‌نظر می‌رسد تعیین مصادیق آن هم به‌نحوی که در این دستورالعمل آمده، احتمالا باعث پیچیدگی امور، افزایش تنش‌ها و برخوردها و سنگین‌تر شدن بار مدیران و مقامات مسئول در دانشگاه خواهد شد. آنچه جلب توجه می‌کند وجود صفات، قیود مبهم و عبارات قابل تعبیر و تفسیر در این دستورالعمل است که ناچار راه تفسیر و تعبیر را باز خواهد گذاشت و برداشت افراد مختلف از الفاظ واحد متفاوت خواهد بود؛ همان مشکلی که در برخی از قوانین کیفری ما وجود دارد. مثلا «نماد عرفان‌های نوظهور، فرقه‌های انحرافی و شیطان‌پرستی، پوشش آراسته، پوشش نامتعارف و غیرمجاز، رنگ متعارف و غیرمتعارف، پیراهن آستین‌بلند رسمی بارنگ ساده و...»

به‌نظر می‌رسد با توجه به روشن بودن تعریف حجاب شرعی در مورد خانم‌ها و اینکه در مورد آقایان احتمالا تعریف مشابهی نداریم اما معیار‌های اجتماعی حکم خود را دارد و مردم نیز این موارد را می‌دانند و عمدتا رعایت می‌کنند، صرف زمان برای تنظیم چنین متونی آن هم در شرایطی که مسائل بسیار مهم‌تری برای بحث و فحص وجود دارد چندان قابل تأیید نیست. بررسی اجمالی طرز لباس پوشیدن آقایان و خانم‌های دانشجو، حکایت از آن دارد که اکثریت قریب به اتفاق نیاز اساسی و مفیدی نیست. البته شاید آموزش ضوابط ظاهری در مورد برخی از رشته‌های دانشگاهی تا حدی مفید باشد.

شخصا به یاد دارم مرحوم دکتر محمدعلی معتمد که مدتی رئیس دانشکده حقوق دانشگاه ملی و بعد استاد حقوق جزا در آن دانشگاه بود، مصرا معتقد بود آقایان دانشجوی رشته حقوق باید حتما با کت و شلوار و کراوات(در آن زمان ممنوع نبود) در محوطه دانشکده حقوق و کلاس‌ها ظاهر شوند. همچنین در مورد خانم‌ها نیز اصرار داشت که لباس آنها به‌گونه‌ای باشد که در خور فردی است که بعدها وکیل یا قاضی خواهد شد. اما حتی در مورد این سختگیری نیز چه بسا تأملاتی وجود داشته باشد. به هر حال گمان می‌رود پرداختن به روشنگری‌ها و آموزش‌های فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی در قالب بحث، محاوره و جدل می‌تواند مواردی از این قبیل و نیز مسائل عمده‌تر و پیچیده‌تر را حل کند. اعلام آنچه در غرب Dress Code (نوع لباس پوشیدن)نامیده می‌شود معمولا طرف انتقاد و پرسش است و این چیزی نیست که به‌عنوان مشکل اصلی و عمده دانشجویان و دانشگاه‌ها قابل طرح باشد.