نخستین عرضه نفت خام در بورس انرژی؛ از فردا

از فردا تلاش دوباره‌ای برای عرضه نفت خام در بازار سرمایه آغاز می‌شود. قرار است روزانه یک میلیون بشکه نفت خام در بورس انرژی عرضه شود. اکنون این پرسش مطرح است که آیا این بار هم تاسیس بورس نفت با شکست مواجه خواهد شد؟
به گزارش همشهری، عرضه نفت خام سبک ایران در بورس انرژی در ششم آبان‌ماه 1397آغاز می‌شود. این عرضه بعد از 2 دهه تلاش ناموفق برای عرضه نفت خام انجام می‌شود. پیش‌تر در ابتدای دهه 90 نفت خام 9بار در بورس کالا عرضه شد اما به‌دلیل سنگ‌اندازی مدیران میانی وزارت نفت و تعیین قیمت‌های غیررقابتی و گران، نفت عرضه‌شده هیچ خریداری پیدا نکرد و بورس نفت با شکست مواجه شد. این بار بعد از ناکامی‌های پیاپی با دستور شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی قرار است یک میلیون بشکه نفت در روز در بورس انرژی عرضه شود. خریداران خارجی هم می‌توانند از همین طریق نفت مورد نیاز خود را خریداری کنند. با این حال به‌نظر می‌رسد همچنان برخی موانع بر سر راه عرضه نفت در بورس انرژی وجود دارد و حتی برخی منابع خبری از موافق نبودن بیژن زنگنه، وزیر نفت برای عرضه نفت در بورس انرژی خبر داده‌اند. آنطور که برخی خبر‌ها نشان می‌دهد تعیین قیمت که در اختیار شرکت ملی نفت است و همینطور نحوه تسویه‌حساب‌های ارزی و ریالی ازجمله مواردی است که ممکن است بار دیگر تلاش برای عرضه نفت در بورس را با شکست مواجه کند.
براساس مواردی که در اطلاعیه عرضه نفت خام آمده است خریداران باید براساس قیمت پایه اعلامی شرکت ملی نفت ایران برای خرید نفت خام اقدام کنند. همچنین محموله و تسویه بخش ارزی به‌صورت اعتباری، با ارائه ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت ریالی معتبر از بانک‌های مورد قبول شرکت ملی نفت ایران، پس از تحویل محموله انجام می‌شود؛ همچنین خریدار باید بخش ارزی را در مدت زمان مشخص شده بعد از بارگیری، به‌ترتیب مورد تأیید شرکت ملی نفت که در اطلاعیه عرضه اعلام خواهد شد، واریز و تسویه کند. محمد اسکندری از کارشناسان انرژی با اشاره به نواقص اطلاعیه عرضه نفت در بورس انرژی گفت: این نواقص باید برطرف و به خریداران، اولویت و به آنها تخفیف داده شود و دستگاه‌های نظارتی باید در این زمینه همکاری کرده و خیال مدیران تصمیم‌گیر را راحت کنند. 
سیدحمید حسینی از دیگر کارشناسان بازار نفت هم با تأیید این سخنان تأکید کرد: نگرانی‌هایی وجود دارد که باید برطرف شود. برای ورود خریدار داخلی یا خارجی و با توجه به خطر تحریم‌ها قیمت‌ها باید جذاب باشد.
با این حال علی کاردر، معاون وزیر نفت در پاسخ به این انتقادها گفت: عزم وزارت نفت و شرکت ملی نفت برای عرضه نفت خام در بورس جدی است و طبق برنامه انجام خواهد شد. او تأکید کرد: خارجی‌ها دست‌کم 100کد معاملاتی در بورس انرژی دریافت کرده‌اند و می‌توانند از طریق آن به خرید محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی اقدام کنند. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم در پاسخ به اینکه آیا ایرادی بر اطلاعیه عرضه نفت سبک در بورس وجود دارد و می‌تواند مشکلی ایجاد کند؟ گفت: این اطلاعیه عرضه را کارشناسان شرکت ملی نفت تهیه و بحث‌های مربوط به بازار سرمایه‌اش را همکاران بورس انرژی و سپرده‌گذاری مرکزی طراحی کرده‌اند. او در عین حال تأکید کرد: حتما اطلاعات عرضه بعدی می‌تواند متناسب با سلیقه خریداران تغییر کند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره اطلاعات خریداران نفت خام از بورس انرژی تأکید کرد: از نظر سازمان بورس اطلاعات مشتریان تا لحظه آخر محرمانه است و اعلام نخواهد شد.
محمد صادق کریمی با بیان اینکه شرکت ملی نفت اختیار دارد تا قیمت‌ها را به‌گونه‌ای در بورس انرژی قرار دهد تا برای خریداران نفت، جذابیت ایجاد شود، گفت: سقف و کف رقابت در این عرضه وجود ندارد. قیمت پایه نفت برای این منظور هم‌اکنون 79دلار و 15سنت برای هر بشکه است که می‌تواند براساس شرایط، کاهش یا افزایش یابد.