جدال رأی و گلوله

محمدامین خرمی/ خبرنگار
روز پنج‌شنبه کمتر از 48ساعت مانده به برگزاری انتخابات مجلس در افغانستان، گروه طالبان یکی از سرشناس‌ترین فرماندهان پلیس این کشور را هدف قرار داد تا نشان دهد در تصمیم خود برای جلوگیری از حضور مردم در پای صندوق‌های رأی جدی است.

صبح پنجشنبه ژنرال صاحب عبدالرازق فرمانده پلیس ولایت قندهار در جنوب افغانستان به ضرب گلوله یکی از نیروهای امنیتی کشته شد. عبدالرازق که از مهم‌ترین دشمنان طالبان به شمار می‌رفت، به همراه ژنرال عبدالمومن حسن خیل رئیس اطلاعات امنیت قندهار و ژنرال اسکات میلر فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان در دفتر زلمی ویسا والی قندهار برای بررسی وضعیت امنیتی این ولایت پیش از انتخابات گرد هم آمده بودند. طبق گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، مقام‌های امنیتی اعلام کرده‌اند فرد مهاجم یکی از محافظان والی قندهار بوده که دقایقی پس از پایان جلسه و زمانی که حضار در حال ترک سالن جلسه بودند به روی عبدالرازق آتش گشود. در این حمله رئیس اطلاعات امنیت کشته و والی قندهار نیز به‌شدت زخمی شد. فرد مهاجم نیز در درگیری با دیگر نیروهای امنیتی حاضر در نشست کشته شده است.

ساعتی بعد از این حمله، قاری یوسف احمدی سخنگوی طالبان مسئولیت آن‌ را به‌عهده گرفت و اعلام کرد: غیراز ژنرال عبدالرازق، فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان نیز هدف حمله بوده است. ژنرال میلر اما دیروز در گفت‌وگو با رسانه‌های محلی افغانستان ضمن رد این ادعا گفت که در لحظه حمله نزدیک ژنرال عبدالرازق بوده اما فرد مهاجم به‌طور مشخص به سمت عبدالرازق شلیک می‌کرده است. 2هفته پیش، گروه طالبان در بیانیه‌ای ضمن تهدید مردم و دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات اعلام کرد: به هر شکل ممکن تلاش خواهد کرد مانع برگزاری انتخابات شود؛ انتخاباتی که طی 3سال گذشته در سایه اختلاف عمیق سیاسی میان جناح‌های مختلف افغانستان و ناتوانی دولت در تامین امنیت دائما به تأخیر افتاده است. یک روز پیش از ترور ژنرال عبدالرازق، طالبان در یک عملیات تروریستی دیگر طی بمب‌گذاری در ستاد تبلیغاتی عبدالجبار قهرمان در ولایت هلمند در مجاورت ولایت قندهار، او و 3نفر از همراهانش را کشت. قهرمان از اعضای سرشناس مجلس به شمار می‌رفت که باردیگر در انتخابات شرکت کرده بود. او دهمین نامزد انتخاباتی است که طی 4‌ماه گذشته یعنی از زمانی که تب انتخابات در افغانستان بالا گرفته در حملات طالبان کشته می‌شود. نیروهای طالبان در این مدت غیراز نامزدهای انتخابات، مراکز ثبت‌نام رأی دهندگان و همچنین تجمع‌های انتخاباتی را در مناطق مختلف از شمال گرفته تا جنوب و در کابل هدف قرار داده‌اند.


کشته شدن عبدالرازق؛ ضربه به دولت و مردم
ترور ژنرال عبدالرازق و ژنرال عبدالمومن حسن خیل ضربه روانی سنگینی به دولت و مردم افغانستان وارد کرده است. عبدالرازق یکی از مقتدرترین فرماندهان نظامی در جنوب افغانستان بود که ترور او بار دیگر تردیدها در مورد توانایی دولت در تامین امنیت مردم و انتخابات را شدت بخشیده است. همچنین توانایی نیروهای طالبان به انجام چنین عملیاتی 17سال پس از سقوط حکومت آنها بار دیگر به نگرانی‌ها درباره قدرت‌ گرفتن این گروه منجر شده است. ژنرال عبدالرازق توانسته بود با مشت آهنین، امنیت را در گستره وسیعی از جنوب افغانستان برقرار کند و نیروهای طالبان را در موقعیت ضعف قرار دهد. او در ولایتی فرماندهی نیروهای پلیس را برعهده داشت که خاستگاه طالبان به‌شمار می‌رود. طی 8سال حضور او در پست فرماندهی پلیس قندهار، نیروهای طالبان هرگز نتوانستند در این منطقه فعالیت خود را گسترش دهند و مناطقی را تحت کنترل درآورند. حضور او در جنوب تنها به قندهار محدود نشده بود و هر زمان ولایت‌های مجاور هدف حمله طالبان قرار می‌گرفتند، این نیروهای تحت امر عبدالرازق بودند که برای ختم قائله به منطقه اعزام می‌شدند. ژنرال عبدالرازق موفق شده بود از هلمند در جنوب شرق گرفته تا غزنی در غرب افغانستان، منطقه را برای فعالیت نیروهای طالبان ناامن کند. تعویق انتخابات در هلمند، یکی از نخستین نتایج ترور عبدالرازق بود. دیروز دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان اعلام کرد که طبق تصمیم شورای امنیت ملی این کشور، برگزاری انتخابات مجلس در هلمند به‌مدت یک هفته به تعویق خواهد افتاد. از دیروز نیروهای ویژه ارتش از کابل به قندهار اعزام شده‌اند و کنترل شهر را به‌دست گرفته‌اند.


انگشت اتهام به سوی پاکستان
برخی تحلیلگران افغان همچون گذشته انگشت اتهام را به سوی پاکستان نشانه گرفته‌اند و معتقدند ترور ژنرال عبدالرازق در آن سوی مرز طرح‌ریزی شده است؛ موضوعی که بلافاصله از سوی سفیر پاکستان در افغانستان رد شد. عبدالرازق جزو افرادی بود که دائما پاکستان را به بر‌هم زدن امنیت افغانستان متهم می‌کرد.  او حدود یک‌ماه قبل نیز در گفت‌وگو با تلویزیون طلوع، پاکستان را «دشمن مردم افغانستان» خواند و گفت که دولت پاکستان تروریست‌ها را در دو سوی مرز مستقر کرده و ضمن آموزش این نیروها، سلاح و تجهیزات مورد نیاز آنها را تامین می‌کند. با این حال، عمران خان، نخست‌وزیر جدید پاکستان و رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور دیروز با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن ترور عبدالرازق، اعلام کردند که دولت پاکستان برای دستیابی به صلح و امنیت در کنار دولت و مردم افغانستان خواهد بود.

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان دیروز اعلام کرد: از ابتدای آغاز تبلیغات انتخاباتی، دست‌کم 154نفر در ارتباط با انتخابات کشته و حدود 350نفر نیز زخمی شده‌اند. دولت افغانستان اعلام کرده با وجود کشته شدن شمار زیادی از مردم و نیروهای امنیتی طی ماه‌های اخیر و با وجود تهدیدهای طالبان، تصمیم دارد انتخابات را برگزار کند.



ژنرال عبدالرازق که بود؟



ژنرال صاحب عبدالرازق، 39 ساله، به دشمنی‌ با طالبان معروف بود. او خود متولد قندهار بود؛ منطقه‌ای که گروه طالبان و تفکراتش از آن ریشه گرفته است. عبدالرازق در سال 1358 در شهر مرزی سپین بولدک به دنیا آمد. پدر و عمویش را 14 سال بعد نیروهای طالبان در همین منطقه کشتند؛ موضوعی که باعث شد جنگ با طالبان برای عبدالرازق علاوه بر یک موضوع ملی به یک مسئله شخصی هم تبدیل شود. او و خانواده‌اش از ترس جانشان به پاکستان گریختند اما همزمان با حمله آمریکا به افغانستان بار دیگر به این کشور بازگشتند. پس از سقوط طالبان، عبدالرازق به نیروهای مرزی افغانستان پیوست. او سپس فرمانده یک پاسگاه مرزی شد، اندکی بعد به فرماندهی هنگ مرزی قندهار در آمد و در نهایت به فرماندهی پلیس این ولایت رسید. عبدالرازق ارتباط نزدیکی با نیروهای آمریکایی داشت و از منتقدان اشرف غنی نیز به شمار می‌رفت. عبدالرازق روز پنجشنبه در یازدهمین سوءقصد به جانش به دست طالبان کشته شد.