سایه تاریک زباله‌ بر زراعت

آرش صالحی| قزوین-خبرنگار همشهری:

چند وقتی است که خبرهای از سایت‌های پسماند مجاور روستای محمدآباد که وظیفه جمع آوری، تفکیک و بازیافت زباله شهر قزوین و 25 نقطه شهری و روستایی استان را دارند، به گوش می‌رسد. شرکت پسماند نصر محمدآباد که قرارداد همکاری آن با شهرداری 28 مرداد 1395 به اتمام رسیده و طبق گفته «منیره قوامی»، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر قزوین اعتبار آن تا اردیبهشت گذشته تمدید شد، بابت دفع زباله از شهرداری‌های استان، برای هر کیلو زباله مبلغی بین 20 تا 65 تومان اخذ می‌کند ، ولی هیچ فرایندی جز گردآوری و دپوی زباله‌ها در محدوده محل فعالیت خود انجام نمی‌دهد. 


مشکلات بی‌شمار
 
نماینده قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی به همشهری گفت: در حالی که سایت پسماند نصر محمدآباد برای بازیافت و نابودسازی زباله‌های خانگی در نظر گرفته شده، بسیاری از پسماندهای بیمارستانی و صنعتی را وارد این سایت می‌کنند که کاری خطرآفرین برای زندگی مردم و محیط‌زیست است. 
«سیدحمیده زرآبادی» با یادآوری این‌که گردآوری زباله بدون تفکیک آن به هیچ تخصصی نیاز ندارد، افزود: با وجود وعده‌هایی که برای مدیریت پسماند در استان داده شده، سال‌هاست که مدیریت پسماند در 2 سایت شرکت نصر محمدآباد و صنعت سبز کاسپین صورت نمی‌گیرد یا اگرهم انجام شود شیوه آن‌ها کاملاً اشتباه است.

وی ادامه داد: برای نمونه سایت محمدآباد که برای تحویل، بازیافت یا معدوم کردن زباله در یک بازه زمانی 25 ساله ساخته شده، طی 3یا4 سال مملو از زباله و کمپوست‌های بی ارزش شده که بدون هیچ برنامه‌ای در زمین پهناور و حاصلخیز سایت رها شده‌اند و مدیران این سایت هم برنامه‌ای برای کاهش درصد دفن و بازیافت پسماندهای رها شده ندارند. 
زرآبادی، ظرفیت سایت نصر محمدآباد برای پذیرش زباله را 350 تن در روز بیان کرد و گفت: با این حال روزانه 700 تن زباله از 25 نقطه شهری استان در این سایت پذیرفته می‌شود که 2 برابر ظرفیت کاری آن است. ضمن این که فناوری و دستگاه‌های لازم برای بازیافت یا نابودی زباله‌ها در 2 سایت نصر و صنعت سبز کاسپین وجود ندارد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تأکید کرد: باید به همان اندازه که سرمایه‌گذاری می‌کنیم، ظرفیت پذیرش زباله در سایت‌های پسماند را نیز افزایش دهیم و تا زمانی که کاری برای بازیافت یا نابودی زباله‌ها انجام نداده‌ایم، چرا باید این همه زباله به منطقه محمدآباد بیاوریم که سبب آلودگی محیط‌زیست و آزار ساکنان و کشاورزان منطقه شود؟ بنابراین باید تجهیزات تازه‌ای به این سایت افزوده شود و یا این که سایت تازه‌ای را برای بازیافت پسماند در استان تعریف کنیم. 

زرآبادی با اشاره به مضرات فعلی و پیش‌بینی نشده زباله‌های این سایت، اضافه کرد: با وجود زباله‌های خطرناک حاصل از پسماندهای عفونی و شیمیایی بیمارستان‌ها و مراکز طبی، زباله‌های خانگی هم مضرات خودشان را دارند که اثرات تخریب‌گر آن‌ها برای محیط‌زیست در سال‌های آینده مشخص می‌شود. چرا که امکان دارد چند سال دیگر این زباله‌ها بیماری‌هایی را بین کارکنان یا افاغنه ساکن در حاشیه سایت پسماند شایع کنند که این بیماری‌ها به مردم کل استان سرایت کنند و دردسرهای زیادی را برای مردم به وجود بیاورند. 


ابهام در اجرای فرایند لندفیل 

دفن پسماندهای صنعتی به صورت تک دفنی انجام می‌شود و ضروری است که هر روز این پسماندها با خاک و دیگر مواد لازم پوشانده شوند تا شیرابه آن به آب‌های زیرزمینی راه نیافته و تصاعد گازهای خطرناک زندگی مردم را تحت‌الشعاع خود قرار ندهد. 
«علیرضا محمودی» ، مدیر اجرایی سایت پسماند صنعت سبز کاسپین دومین سایت پسماند که در این منطقه وجود دارد با بیان این‌که زمین سایت را از شهرداری اجاره کردیم، پسماند را از شرکت‌ها می‌گیریم و تحت نظارت محیط‌زیست هستیم، به همشهری گفت: تحریم باعث چند برابر شدن قیمت کابل‌های فشار قوی برق شد و نتوانستیم دستگاه پیرولیز یا گداخت زباله را به مرحله بهره‌برداری برسانیم.وی دلیل تجمع داروها، مواد شیمیایی و عفونی بیمارستان در دستگاه اتوکلاو (فشرده ساز زباله) را قطع برق‌ دانست و افزود: به دلیل این که از ایستگاه شهرداری برق می‌گیریم و برق این ایستگاه به علت وزش باد روزی 5 بار قطع می‌شود، دستگاه اتوکلاو ما خیلی وقت‌ها کار نمی‌کند و با انباشت زباله‌های بیمارستانی مواجه می‌شویم. 


انباشت زباله‌ها در سایت صنعت سبز کاسپین

اما در محوطه سایت یاد شده کیسه‌های بزرگ زیادی از زباله‌های مختلف بیمارستانی وجود دارد که به گفته محمودی ، باید حداکثر یک روز در میان این زباله‌های بیمارستانی را بپوشانیم تا از انتقال میکروب به افراد مختلف جلوگیری شود. 
این مدیر اجرایی با ذکر این‌که به طور متوسط روزی 700 کیلو پسماند عفونی وارد سایت شرکت صنعت سبز کاسپین می‌شود، ادامه داد: این پسماندها مربوط به مراکز پزشکی و درمانی مانند 280 مطب، درمانگاه‌ها و آزمایشگاه پزشکی است و معدوم کردن زباله‌های مزبور تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی استان صورت می‌گیرد. در کل برای هر 2 سایت نصر و صنعت سبز کاسپین روزانه 1700 کیلو پسماندهای بیمارستانی آورده می‌شود. 

محمودی به قطع ورودی پسماند صنعتی از استان‌های دیگر در 4 ماه اخیر اشاره کرد و ادامه داد: از روزی که مدیرکل جدید محیط‌زیست سرکار آمد، دستور جلوگیری از قبول پسماند صنعتی توسط شرکت ما صادر شد. فقط شرکت‌های استان اجازه دارند که پسماندهای جامد خود را به صورت موردی و با مجوز سازمان محیط‌زیست به ما تحویل دهند. 

منیره قوامی رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر قزوین در این باره گفت: فرسودگی خطوط پردازش ، عدم تعیین استراتژی مشخص برای سال‌های آتی ، پذیرش بیش از حد زباله ، شست و شو نکردن مناسب خطوط جمع‌آوری شیرابه لندفیل و پر شدن آن تا در آینده نزدیک از مشکلات این سایت است که می‌بایست شهرداری به دلیل سهم آورده خود دراین پروژه به سرعت به آن بپردازد.
رئیس کمیسیون خدمات شهری با تأکید بر تاثیر آلودگی این حجم زباله بر منطقه گفت: چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری بیشتر و تجهیز 2 خط دیگر وجود ندارد.


جانمایی در زمین حاصلخیز

با این‌که در سال‌های اخیر نبود مدیریت درست و علمی منابع آبی و مصرف بی‌رویه، مناطق بیابانی و نیمه بیابانی زیادی در استان ایجاد کرده، با کج سلیقگی برخی کارشناسان منابع طبیعی و بی‌توجهی بعضی مسئولان سازمان محیط‌زیست، 10 هکتار از زمین‌های حاصلخیز دشت قزوین که پر از سفره‌های آب زیرزمینی و مختص کشاورزی است، به احداث سایت پسماند اختصاص داده شد و امروز مردم و کشاورزان محل از بوی گند زباله‌های این پسماندها و شیرابه‌های آن که آب‌های زیرزمینی و قدرت خاک این منطقه را به شدت تهدید می‌کند، نگران و معترض شده‌اند. «محرم محمدی »، از کشاورزان روستای همجوار با اشاره به کم‌آبی موجود و فرونشست زمین در این روستا به همشهری گفت: متاسفانه برخی با سوءاستفاده از ناآگاهی روستاییان و کشاورزان منطقه و بدون جلب رضایت آن‌ها سایت پسماند را به 20 کیلومتری جاده بوئین زهرا انتقال داده و زمینه تخریب تدریجی بافت کشاورزی چند روستای این منطقه را فراهم کرده‌اند. 


 بهره‌بردار اجاره بها نمی‌پردازد 

علاوه بر موارد گفته شده، شرکت «نصر» محمدآباد باید بابت زمین، ساختمان و تجهیزاتی که شهرداری قزوین در اختیار آن قرار داده، ماهانه 180 میلیون تومان اجاره پرداخت کند که تا امروز این پرداخت صورت نگرفته است و معلوم نیست که مدیران این شرکت با چه اطمینان خاطری از پرداخت این اجاره بها امتناع می‌کنند و چرا با وجود شرکت‌های خصوصی دیگر ، مدیریت سایت پسماند محمدآباد از شرکت نصرمحمدآباد گرفته نمی‌شود؟