اتوبوس‌های برقی به کدام مسیر می‌روند؟

سیدمحمد فخار/خبر‌نگار

در شرایطی که از گوشه و کنار شهرهای جهان خبر می‌رسد اتوبوس‌های تمام‌الکترونیک برای ترددهای شهری به‌کار گرفته می‌شوند، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به تازگی از راه‌اندازی 2خط اتوبوس برقی خبر داده که متوسط سن اتوبوس‌های آن 24سال است.

کجا باید باشیم؟

مطابق قانون بودجه 97تهران، سومین ردیف از پروژه‌های شهرداری تهران در اتوبوسرانی پایتخت «توسعه، نوسازی و بهسازی ناوگان اتوبوس برقی» است که برنامه آن مطابق برنامه دوم شهرداری تهران از سال 93تا 97باید اجرایی شود. طبق این برنامه هر سال 5میلیارد تومان بودجه برای توسعه اتوبوس‌های برقی درنظر گرفته شد. از آنجا که امسال، باید آخرین بخش از این طرح اجرایی شود، تبعا باید 20میلیارد تومان در این طرح هزینه شود. اما این 20میلیارد تومان کجا هزینه شده و چرا باید اتوبوس‌هایی که 18سال است فرسوده شده‌اند، در تهران به کارگرفته شوند؟ قیمت یک اتوبوس ولوو 7900 الکتریکی که در ادامه گزارش آن خواهید دانست در شرایط فعلی و با ارز مبادله‌ای، 2.4میلیارد تومان است که می‌شد 9دستگاه از آن برای تهران خرید و وارد کرد اما هزینه آن کجا رفته است؟ آیا نمی‌شد بودجه‌ای را که برای بازسازی اتوبوس‌های ربع قرن پیش هزینه شده برای اتوبوس‌های تمام الکتریکی در نظر گرفت؟

63اتوبوس برقی 24ساله

طی روزهای اخیر، ۲ خط اتوبوس برقی از مبدأ میدان خراسان به میدان راه‌آهن و ترمینال جنوب با برخی اتوبوس‌های فرسوده قدیمی راه‌اندازی شده‌است. پیمان سنندجی، مدیرعامل اتوبوسرانی تهران در این‌باره می‌گوید: قدمت اتوبوس‌های برقی در تهران به ۲۴ سال قبل بازمی‌گردد. در آن زمان اتوبوس‌های برقی در خط خیابان شهدا به سمت انتهای خیابان 17شهریور سرویس دهی می‌کردند. با اجرای طرح پیاده راه‌سازی خیابان ۱۷ شهریور در سال ۹۰، به روز کردن تکنولوژی قدیمی اتوبوس‌های برقی نیز انجام شد. البته اتوبوس‌های برقی باید تست‌های مخصوصی را پشت سر بگذارند که یکی از آنها تست «۲۷۰ هزار» است، به این معنی که اتوبوس بعد از پیمایش ۲۷۰ هزار کیلومتر باید در معرض انواع تست‌ها قرار بگیرد که تمامی این موارد انجام شد. درحال حاضر یک خط اتوبوس برقی از انتهای خیابان ۱۷ شهریور تا میدان شهدا در حال سرویس دهی است. همچنین 2 خط اتوبوس برقی دیگر با برخی از آن اتوبوس‌ها راه‌اندازی شده است. شرکت واحد اتوبوسرانی تهران ۶۳ دستگاه اتوبوس برقی در اختیار دارد که ۱۰ دستگاه آن در خط میدان شهدا در مدار بهره‌برداری است و ۵۳ دستگاه اتوبوس نیز وارد 2 خط دیگر خواهند شد. به گفته سنندجی، خطوط جدید اتوبوس برقی منوط به اجرای عملیات عمرانی است.

آن ور آب چه می‌کنند؟

هر چه در کشور ما موضوع اتوبوس‌های برقی مسئله‌ای بی‌اهمیت است، در کشورهای دیگر این موضوع اهمیت یافته است. دپارتمان اتوبوس شرکت ولوو که با نام ولووباس نیز شناخته می‌شود به تازگی نسخه جدیدی از اتوبوس‌های کاملا الکتریکی خود را رونمایی کرده است. این وسیله نقلیه که با نام ولوو 7900 الکتریکی شناخته می‌شود، نسبت به اتوبوس‌های الکتریکی قبلی از پکیج باتری قوی‌تر و پر ظرفیت‌تری برخوردار بوده و بنابراین مسافت بیشتری را نیز با یک‌بار شارژ می‌تواند بپیماید. بالاترین ظرفیت این باتری‌ها قادر است در یک‌بار شارژ مسافتی در حدود 200کیلومتر را طی کند. ولووباس توضیح داده است که این اتوبوس‌ها با استفاده از سوکت‌های شارژ ترکیبی شارژ می‌شوند. نخستین حضور این خودرو در نمایشگاه بین‌المللی اتوبوس در بلژیک در اواخر‌ماه جاری صورت می‌پذیرد. انتظار می‌رود که این اتوبوس‌های برقی تا اواخر سال 2018به مشتریان تحویل داده شود. نسخه جدید اتوبوس الکتریکی با سروصدای حداقلی 80درصدی مصرف انرژی را نسبت به اتوبوس‌های گازوئیلی مشابه کاهش می‌دهند و از سیستم‌های ایمنی عابر پیاده و تشخیص دوچرخه‌سوار برخوردارند. هاکان آگنوال، رئیس شرکت ولووباس در این‌باره می‌گوید: همزمان با افزایش روز افزون تقاضا برای طراحی و تولید اتوبوس‌های برقی در اروپا و سایر نقاط جهان، ما می‌توانیم ناوگان حمل‌ونقل عمومی را در شهر‌ها ارائه دهیم که نسبت به نمونه‌های قبلی پایدارتر و کارآمد‌تر بوده و به‌صورت بی‌صدا و کم هزینه فعالیت می‌کند.


   18سال فرسودگی

مطابق مصوبه سال 1393هیأت وزیران، سن فرسودگی اتوبوس‌های شهری، 8سال تعیین شده است. این مصوبه البته درباره اتوبوس‌های برقی سخنی به میان نمی‌آورد اما می‌توان شواهد این فرسودگی را در همه بخش‌های اتوبوس‌هایی که 24سال پیش در تهران به‌کار گرفته شده‌اند، یافت. اتوبوس‌های برقی بی‌شک آلایندگی اتوبوس‌های دیزلی را ندارند اما موضوع فقط آلودگی هوا نیست. به کارگیری سیم‌های اتصال برقی که باید در سراسر مسیر باشند معضلی جدی در راه این اتوبوس‌هاست. به علاوه مشکل ترمزهای اتوبوس‌هایی که 24سال سن دارند، مشکل باتری‌های فرسوده و بدنه‌هایی که ربع قرن از ساخت آنها می‌گذرد، با هیچ رنگ و طرحی قابل پوشاندن نیستند.