ریمدان در آستانه تعطیلی

سیدامیرحسین عظیمی| خبرنگار:

گذرگاه مرزی ریمدان در 120 کیلومتری شرق چابهار، به‌صرفه‌ترین گذرگاه مرزی ایران با پاکستان برای افزایش مبادلات تجاری دو طرف در یکی ‌از ناپدارترین مرزهای ایران است.

به ‌گواه کارشناسان، مهم‌ترین راه‌حل ایران برای تبدیل ناپایدارترین مرز ایران به فرصت، ایجاد رونق در بازارچه‌های مرزی است. جمعیت بالای پاکستان فرصتی ارزشمند برای خرید کالاهای ایرانی است، از طرفی پاکستان تمایل فراوانی به توسعه تجارت با ایران به دلیل رونق‌ دادن بازارچه‌های مرزی، امن کردن مرز و همچنین نیاز به کالاها و خدمات نفتی و غیرنفتی ایرانی دارد.

به‌ گواه کارشناسان، عدم استفاده همه‌جانبه و فراگیر از بازارچه‌های مرزی ایران و پاکستان و به‌ویژه ریمدان به‌دلیل اقتصادی بودن تجارت از راه آن، موجب شده 4 سال پس از توافق ایران و پاکستان، میزان مبادلات تجاری در خوشبینانه‌ترین حالت از 5/1 میلیارد دلار فراتر نرود؛ بنا به آمار بخش بازرگانی سفارت پاکستان در ایران میزان مبادلات تجاری ایران با پاکستان سال گذشته به یک میلیارد و 300 میلیون دلار رسیده که سهم ایران از این تجارت 930 میلیون دلار و سهم پاکستان نیز 370 میلیون دلار بوده رسیده است. 

عمده کالاهای صادراتی مواد غذایی، لبنیات، کاشی و سرامیک، فرش و لاستیک از ایران به پاکستان است و در مقابل از پاکستان نیز محصولات نساجی، لباس، لوازم دندان‌پزشکی و جراحی وارد ایران شده است. 


مشکلات

نبود زیرساخت در مرز ریمدان و تردد سخت و زمانبر کالا در این مرز که به‌صرفه‌ترین گذرگاه مرزی ایران و پاکستان است، موجب شده به گفته مدیر بازارچه مرزی ریمدان، صادرات و واردات از این مرز به‌صفر برسد. 

 «مسعود خاکسفیدی» می‌افزاید: مرز ریمدان از سال 87 شروع به ‌کار کرده و دو سال پس از توافق ایران و پاکستان، در سال 95 به‌عنوان مرز رسمی دوطرف مطرح شده است. به‌ صورت محدود در 2 سال گذشته پس از رسمی‌شدن مرز، مصالح ساختمانی چون سیمان و سرامیک، مواد غذایی چون تره‌بار و خرما، نایلون و سوخت صادر و دام سبک و سنگین از این مرز وارد می‌شد، اما به‌دلیل نبود امکانات زیرساختی و اقتصادی نبودن تجارت از این مرز همان مقدار محدود صادرات و واردات هم به صفر رسیده است. 


سخن تاجران 

نبود اینترنت و فیبر نوری، زیرساخت‌ها و مکان‌های مناسب مسافری و ترانزیتی، جاده‌های مناسب و صدالبته عدم آب‌رسانی مهم‌ترین مشکلات زیرساختی مرز رسمی ریمدان است؛  «محمد البلوشی» تاجر و فعال در مرز ریمدان می‌گوید: به‌دلیل نبود اینترنت و خط تلفن در ریمدان که اصلی‌ترین مانع تجارت در این مرز است، تجار باید نماینده گمرک را برای ثبت کالاهای صادراتی یا وارداتی خود روزانه 120 کیلومتر از چابهار بیاورند و دوباره برای ثبت 120 کیلومتر به چابهار برگردانند. 

این تاجر می‌افزاید: ریمدان هرچند رسمی است، هیچ‌‌یک از نمایندگی‌های اداره‌ها که کار صادرات و واردات را انجام می‌دهند نظیر گمرک، استاندارد، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و دامپزشکی به‌دلیل نبود زیرساخت‌های ابتدایی نظیر آب یا شبکه برق مناسب در این مرز مستقر نیستند. 

این تاجر فعال در ریمدان می‌گوید: مردم ایالت بلوچستان پاکستان با مردم بلوچ این طرف قوم و خویش هستند و مراودات طایفه‌ای دارند؛ نبود زیرساخت مناسب و ارگان‌های مسافری در ریمدان موجب شده مرزنشینان برای دید و بازدیدها مجبور شوند به‌جای استفاده از مسیر ریمدان-پاکستان 17 ساعت مسیر خود را دور کنند و از مرز پیشین شهرستان سرباز برای ورود به پاکستان استفاده کنند. 
البلوشی می‌گوید: صدور یک برگه راهداری برای یک خانواده‌ای که می‌خواهند به آن‌طرف مرز برای دید و بازید اقوامشان بروند 10 تا 15 روز طول می‌کشد؛ با این وضع عملاً مرز ریمدان بسته است و هیچ تبادلات تجاری یا رفت و آمد مسافری در آن صورت نمی‌گیرد. 


مردم در حال مهاجرت از مرز

بسته شدن ریمدان به‌دلیل نبود زیرساخت تهدیدی همه‌جانبه در یکی ‌از ناپدارترین مرزهای ایران است. به‌ویژه آن‌که مردم مرزنشین ریمدان با خشکسالی فراگیر 20 ساله بلوچستان دست و پنجه نرم می‌کنند و عملاً با بسته‌شدن مرز تنها امید ماندن اشتغال ‌نیز از آن‌ها گرفته شده است. آن‌ها در حال مهاجرت از مرز به شهر هستند و ما شاهد خالی‌ش دن یکی‌از ناپایدارترین مرزهای ایران هستیم. 

 «عبدالله رامش‌بگیر»، عضو شورای اسلامی بخش دشتیاری چابهار، که مرز ریمدان جزو آن است، می‌گوید: روستاهای اطراف و هم‌جوار ریمدان 3هزار نفر جمعیت دارند؛ این روستاها 20 سال است درگیر یک خشکسالی بی‌سابقه شده‌اند و دام‌ها و زمین‌های کشاورزی خود را از دست داده‌اند. بخش دشتیاری چابهار به‌ دلیل همین خشکسالی‌های بی‌سابقه به «دشت بی‌یار» در میان محلی‌ها معروف شده است. روستانشین محرومی که آب برای کشاورزی و دامپروری ندارد و مرزش بسته است باید برای زنده ماندن و ادامه زندگی به شهر مهاجرت کند. 

وی می‌افزاید: مردم دشتیاری دیگر امیدی به ماندن در مرز ندارند و به‌‌صورت روزافزونی به شهر مهاجرت می‌کنند و در شهر هم به‌دلیل نداشتن تمکن در حاشیه با کمترین امکانات زندگی می‌کنند. بخش مهمی از حاشیه‌نشینان چابهاری را همین اهالی مرزنشین در دشتیاری تشکیل داده‌اند. امیدواریم ریمدان راه بیفتد تا آن‌ها به این جا بازگردند. 


کاهش تردد کامیون‌های حمل بار

وعده برای راه‌افتادن ریمدان و قانع‌کردن مرزنشیان به ماندن نیز بسیار است. «علی‌اوسط هاشمی»، استاندار وقت سیستان و بلوچستان، شهریورماه 95 هنگام افتتاح مرز ریمدان در جمع اهالی گفت: در مرز ریمدان باید مانند مرز «میلک» در شهرستان هیرمند واقع در شمال استان روزانه بیش از 500 کامیون باری بین 2 کشور تردد و کالا جا‌به‌جا کنند. این 500 کامیونی که استاندار وقت از آن حرف زد به گفته فعالان مرزی یک‌سال بعد به 25 کامیون رسید و حالا هم به صفر رسیده است.