عقبگرد دلار و سکه در بازار آزاد

رضا کربلایی| خبرنگار:

قیمت دلار و سکه طلا در بازار آزاد پس از یک هفته نوسان نسبتا زیاد در روز پنجشنبه گذشته روندی معکوس را تجربه کرد به‌گونه‌ای که هر دلار آمریکا در معاملات روز پنجشنبه با 50تومان کاهش نسبت به روز چهارشنبه 4324تومان و هر سکه بهار آزادی طرح جدید هم با 37هزارو500 تومان افت قیمت یک میلیون و 465هزارو 500 تومان دادوستد شد. به گزارش همشهری، نوسان نرخ ارز در هفته گذشته در پی برخی ناآرامی‌ها در برخی شهرها و البته شکل‌گیری انتظارات تورمی روندی صعودی را تجربه کرد به‌گونه‌ای که اختلاف قیمت دلار رسمی و آزاد به 17درصد رسید.

پیش‌بینی فعالان بازار نشان می‌دهد با فروکش کردن تقاضای فیزیکی ارز ناشی از مسافرت‌های خارجی تعطیلات ژانویه و سپری شدن فصل تسویه حساب بین فعالان اقتصادی ایران و دیگر کشورها و همچنین احتمال تزریق هرچه بیشتر از سوی صرافی‌های بانک‌ها و دیگر کانال‌های عرضه زیرنظر بانک مرکزی، بخشی از شکاف قیمت ارز رسمی و آزاد برطرف شده و دوباره به محدوده 14درصد برگردد.

کاهش قیمت ارز در 2هفته آینده

سید‌بهاءالدین حسینی‌هاشمی از کارشناسان بازارهای پولی و مالی دلیل افزایش قیمت ارز در هفته پایانی منتهی به سال2018 میلادی را رشد تقاضای فصلی ناشی از آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌های خارج کشور، مسافرت‌های خارجی، فصل تسویه حساب شرکت‌ها و البته شکل‌گیری تقاضای احتیاطی به‌دلیل ناآرامی‌های اخیر دانست و گفت: نوسان نرخ ارز از 15ژانویه2018 به بعد روندی نزولی پیدا خواهد کرد و حتی احتمال دارد در صورت فروکش کردن ناآرامی‌ها و همچنین استمرار سیاست عرضه ارز از سوی بانک مرکزی نرخ برابری هر دلار آمریکا در برابر ریال ایران به محدوده 4هزار تومان برگردد.

وی در گفت‌وگو با همشهری یکی دیگر از دلایل رشد قیمت دلار آمریکا را ناشی از تقویت ارزش آن در برابر سایر ارزهای خارجی و البته نوسان ارزش طلا در بازارهای جهانی عنوان کرد و افزود: البته نباید فراموش کرد که بانک مرکزی خود را در برابر نوسان نرخ ارز در بازار آزاد چندان مسئول نمی‌داند و سیاست مداخله مستمر در نرخ‌ها را دنبال نمی‌کند. از سوی دیگر به‌دلیل عمق کم بازار ارز مبادله‌ای و تغییر جهت تقاضای ارزی از بازار مبادله‌ای به سمت بازار آزاد، تاحدودی شاهد شکل‌گیری آثار روانی در بازار ارز بوده‌ایم. حسینی هاشمی پیش‌بینی کرد درصورتی که بانک مرکزی سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را اجرایی کند، نرخ معاملاتی ارز از ارزش واقعی برابری ارز در برابر ریال کاهش یابد، هرچند که محاسبات نشان می‌دهد ارزش واقعی هر دلار آمریکا در برابر ریال ایران با درنظر گرفتن مولفه‌های اقتصادی بالاتر از نرخ فعلی باشد.

این کارشناس بانکی پیش‌بینی کرد در صورت عرضه بیشتر ارز و استمرار آن در هفته پیش‌رو، قیمت هر دلار آمریکا با فروکش کردن تقاضاهای فصلی و تخلیه آثار روانی ناشی از تقاضاهای احتیاطی به کمتر از 4هزار تومان هم برسد. وی با بیان اینکه در شرایط عادی عرضه و تقاضا، بازار دیگر کشش قیمت ارز بالاتر را نخواهد داشت، اظهار کرد: از آنجایی که هنوز بازار ارز با پدیده دونرخی مواجه است و رقابتی نیست، اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز و دخالت نکردن بانک مرکزی در بازار باعث واقعی‌تر شدن نرخ ارز و همچنین تقاضا و عرضه ارز خواهد شد و تقاضای کاذب و انتظارات روانی برای افزایش نرخ ارز از بین خواهد رفت. حسینی هاشمی در تحلیل ترکیب تقاضای ارزی بازار ایران خاطرنشان کرد: هم‌اکنون بازار ارز مبادله‌ای دارای عمق کم بوده و تقاضای تجاری و بازرگانی ارز هم چندان از طریق سیستم بانکی انجام نمی‌شود و از سوی دیگر دولت هم خود را موظف نمی‌داند که بازیگر اصلی بازار ارز باشد و اجازه داده تا بازار به‌تدریج به حالت تعادل برگردد.

از سوی دیگر این فرضیه که دولت دنبال فروش ارز با قیمت بالاتر برای تأمین بخشی از نیازهای خود است، چندان فرضیه قوی‌ای به‌نظر نمی‌رسد چرا که هزینه‌های سیاسی و اجتماعی زیادی برای دولت دارد. حسینی هاشمی با بیان اینکه الان وضعیت بازار ارز برای صادرکنندگان بهترین فرصت برای فروش ارز است، گفت: البته این گزینه هم مطرح است که دولت و بانک مرکزی پشتوانه ارزی کافی و لازم برای مدیریت بازار ندارد و درصورتی‌که سیاست عرضه تداوم نداشته باشد، بازهم تقاضا برای ارز حتی برای پوشش نیازهای آتی وجود خواهد داشت ولی به‌طور کلی روند نرخ ارز از 2هفته آینده تا پایان سال نزولی خواهد بود.

ارز ابزار پس‌انداز نشود

حسین عبده‌تبریزی، اقتصاددان اظهار کرد:‌ تشخیص بازار این است که نرخ ارز امکان افزایش دارد و روی آن حساب می‌کند، در این صورت دولت باید کمک کند تا ارز به‌وسیله‌ای برای پس‌انداز تبدیل نشود. به گزارش تسنیم، وی با بیان اینکه دولت باید حباب منفی بازار ارز را خالی کند تا وسیله‌ای جهت پس‌انداز نشود تصریح کرد: تشخیص بازار این است که بین تمام چیزهایی که وجود دارد ارز زیر قیمت است، برای همین هم در بورس فقط تمام سهام تحت‌تأثیر ارز بیشترین رشد را داشته‌اند.

آینده نرخ ارز و تورم

معاون وزیر اقتصاد از شکاف ۱۷درصدی نرخ ارز خبر داد و افزود: براساس بررسی‌های انجام شده هیچ‌گونه موج تورمی در اقتصاد کشور در راه نیست.

به گزارش ایبنا، حسین میرشجاعیان درباره تک نرخی شدن ارز، اظهارداشت: تک نرخی شدن ارز فقط بستگی به برقراری روابط کارگزاری مناسب میان بانک مرکزی و بانک‌های بین‌المللی دارد تا بانک مرکزی بتواند به راحتی بحث انتقال ارز را انجام دهد، اما تاکنون این روابط کارگزاری برقرار نشده است. وی افزود: هم‌اکنون شکاف ۱۷درصدی میان نرخ ارز مبادله‌ای و آزاد وجود دارد که تفاوت چشمگیری نیست زیرا در سال‌های گذشته شکاف میان این دو نرخ بیش از ۱۷درصد بوده است البته دولت در تلاش است تا ارز را تک‌نرخی کند.

معاون امور اقتصادی وزیر اقتصاد افزود: اما مهم‌تر از تک نرخی شدن ارز، ثبات نرخ ارز در یک رقم ثابت و کنترل بازار است که به‌دلیل نبود روابط کارگزاری مناسب، تاکنون اجرایی نشده، بنابراین بانک مرکزی و دولت با احتیاط بیشتری در این راه قدم برمی‌دارد. وی درباره احتمال دورقمی شدن تورم در کشور، اظهارداشت: هم‌اکنون تورم در حدود ۱۰درصد است و براساس پیش‌بینی تا پایان سال در همین حدود باقی خواهد ماند، هرچند امکان دارد شوک‌های روانی به‌دلیل تورم انتظاری در بازار به‌وجود بیاید و نرخ‌ها افزایش یابد اما در مجموع سیاست‌های مالی و پولی دولت به هیچ عنوان نشان‌دهنده این نیست که موج تورمی در راه است.