موج مکزیکی در سینمای 2018

آرش نهاوندی/مترجم

سینمای مکزیک با کسب جوایز اسکار، شیرها، نخل‌ها و خرس‌های طلایی از معتبر‌ترین جشنواره‌های سینمایی در سال 2018 راه خود را به سمت صدر جدول سینمای جهان باز کرد. 
کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان و بازیگران مکزیکی طی 18سال که از قرن بیست‌ویکم می‌گذرد توانسته‌اند نامی برای خود در عرصه سینمای جهان کسب کنند. آنها به مهم‌ترین جشنواره‌های سینمای جهان دعوت شده و موفق به کسب جوایز رنگارنگی از این فستیوال‌ها می‌شوند. فیلم‌های مکزیکی در سراسر جهان محبوب هستند و هر دو قشر علاقه‌مندان و منتقدان سینما اغلب از این سینما استقبال می‌کنند. 

دهه1990؛ آغاز رنسانس سینمای مکزیک

رنسانس سینمای مکزیک در دهه 1990تحت حرکتی موسوم به «سینمای مکزیک» یا «سینمای جدید مکزیک» آغاز شد. در آن‌ سال‌ها که تازه این حرکت شروع شده بود سینمای مکزیک همچنان در حاشیه قرار داشت و حتی در باکس آفیس این کشور هم فیلم‌های ساخت داخل کمتر با اقبال مواجه می‌شدند. تعداد اندکی فیلم از سینمای مکزیک در فستیوال‌های جهانی حضور می‌یافتند، اما این روند به‌صورت کاملا محسوسی با ورق خوردن قرن گذشته و ورود به سده جدید تغییر کرد.

بونوئل؛ ستاره‌ای که نام مکزیک را مطرح کرد
آخرین بار در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم نام سینمای مکزیک در جهان مطرح شد. این مطرح شدن نیز پیوند مستقیمی با حضور لوئیس بونوئل، کارگردان سوررئالیست اسپانیایی در مکزیک و ساخت فیلم‌هایش در این کشور داشت. بونوئل که از مخالفان رژیم دیکتاتوری فرانکو و از دوستان فدریکو گارسیا لورکا، شاعر مشهور اسپانیایی بود، به‌دلیل حمایت از چپگرایان و مخالفت با فرانکو به فرانسه و بعد هم به مکزیک رفت. او در سال‌های تبعید در مکزیک با ساختن فیلم‌های درخشان در این کشور نام مکزیک را بر سر زبان‌ها انداخته بود.
ایناریتو، کوارون و دل تورو هم فیلمسازی خود را مبنای آموزه‌های بونوئل در مکزیک قرار دادند. امروزه در آثار این کارگردانان مشهور سینمای مکزیک می‌توان تلفیقی از رئالیسم را با عناصری از سوررئالیسم مشاهده کرد. 

نام‌های مؤثر رنسانس سینمای مکزیک

الخاندرو گونزالس ایناریتو، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده مکزیکی است که سال 1963متولد شده و یکی از مطرح‌ترین نام‌ها در رنسانس سینمای مکزیک محسوب می‌شود. او در سال‌های 2015 و 2016 با فیلم‌های «مرد پرنده» و «رونانت» که این آخری نوعی فیلم زندگینامه‌ای در ژانر وسترن بود، اسکارها و تعداد زیادی جوایز دیگر کسب کرد. نخستین فیلم موفقیت‌آمیز ایناریتو در عرصه جهانی، فیلم «عشق‌های سگی» بود.
آلفونسو کوارون هم که 2 سال از ایناریتو بزرگ‌تر است، توانست در سال 2018 با فیلم «رم» شیر طلایی ونیز را کسب کند. کوارون همچنین تا‌کنون فیلم‌های هالیوودی زیادی ساخته است. مشهورترین فیلم هالیوودی وی «جاذبه» نام دارد که برای کوارون 7 اسکار در سال 2014 به ارمغان آورد. او برای نخستین‌بار با فیلم «تو هم همینطور مامان » در عرصه سینما به شهرت رسید.
 گیرمو دل تورو اما آخرین کارگردان مکزیکی معاصر است که توانست در سال 2018با فیلم «شکل آب» چند جایزه اسکار در رشته‌های مختلف کسب کند. این موفقیت اخیر نام دل تورو را در کنار نام آلخاندرو ایناریتو و آلفونسو کوارون دیگر کارگردان‌های بنام سینمای مکزیک قرار داده است تا جایی که امروز اصطلاحا این 3 نفر را «سه دوست سینما» می‌نامند. موقعیت دل تورو در سینمای هالیوود نیز تثبیت شده است. البته این موفقیت هیچ‌گاه سبب نشده است او رگ و ریشه مکزیکی خود را از یاد ببرد. فیلم شکل آب، فیلمی است جادویی و رازآلود. در این فیلم همچنین ارجاعات زیادی به سینمای مکزیک وجود دارد. 
کارلوس ریگاردز اما از این سه هموطن مشهور (ایناریتو، کوارون و دل تورو) خود کمتر شناخته شده است. در سال 2018 فیلم «زمانه ما» ساخته وی در جشنواره سینمایی ونیز نمایش داده شد. 
ریگاردز در سال‌های قبل و سال‌های دهه اول سده بیستم موفقیت‌های زیادی در جشنواره فیلم کن کسب کرد. وی همچنین توانست برای فیلم «ژاپن» (2002) جایزه دوربین طلایی را از جشنواره کن کسب کند. در سال 2007 نیز جایزه هیأت داوران جشنواره کن را برای فیلم «نور خاموش» به‌دست آورده بود.
 سلما هایک نیز در عرصه بازیگری برای سینمای مکزیک نامی درخشان است. او در سال 2002 قرار بود در نقش «فریدا کالو» نقاش مشهور مکزیکی ظاهر شود. این بازیگر یکی از افرادی است که در رنسانس سینمای مکزیک نقش داشته است. تحصیل وی در آمریکا و داشتن روابط سینمایی قوی با هالیوود نیز سبب نشده است تا نقش وی در اوجگیری سینمای مکزیک نادیده گرفته شود.
منبع: دویچه وله