پاییز همیشه فصل زیبایی نیست

عیسی محمدی

روزی مسافری سوار بر اسب از راهی می‌گذشت. از پیری که سر راه نشسته بود، پرسید تا فلان‌شهر چقدر راه است. جوابی نیامد. دوباره و سه‌باره سؤال را پرسید، دوباره و سه‌باره جوابی نیامد. بی‌خیال شد و راهش را کشید که برود. مقداری که رفت، پیرمرد به او گفت 8، 7ساعت. مرد برگشت و با تعجب نگاه کرد؛ پرسید چرا همان اول نگفتی؟ پیرمرد گفت نمی‌دانستم با چه سرعتی و قدم‌هایی خواهی رفت؛ خواستم راه بیفتی و کمی راه رفتن‌ات را ببینم تا بگویم با این سبکی که راه می‌روی، چندساعته خواهی رسید. حکایت پیش‌بینی اتفاقات بعد از این در پاییز 97 نیز از همین جنس است؛ وقایع را دنبال می‌کنیم و از سبک راه‌رفتن و سرعت راه‌رفتن‌شان، حدس می‌زنیم که چه اتفاقی خواهد افتاد؛ وگرنه نه جادوگریم، نه رمال و نه منجم. البته شاید بخشی از اینهایی هم که گفته‌ایم، اتفاق نیفتد یا طوری که توصیف کرده‌ایم اتفاق نیفتد. می‌گویند تحلیلگر سیاسی کارکشته کسی است که اتفاقات را پیش‌بینی کند و وقتی که این اتفاقات نیفتاد، بتواند توجیه کند که چرا نیفتادند. حالا این مطایبه، حکایت ماست. این چند پیش‌بینی یا پیش‌درآمد را داشته باشید؛ اگر هم نیفتادند یا به این شکل نیفتادند، می‌نشینیم و‌طوری دیگر توجیه‌شان می‌کنیم.

آبان 97
تصمیم کبرای ترامپ

درباره برجام و خروج دونالد ترامپ از این قرارداد جمعی و جهانی و ماجراهای بعد از آن چه می‌توان گفت؟ این موضوع آن‌قدر معروف است که دیگر نیازی به شرحش نیست. کل قصه این است که ایران بعد از مذاکرات فشرده، موفق شد با قدرت‌های جهانی درباره مباحث هسته‌ای به توافقاتی برسد. ترامپ که در آمریکا به قدرت رسید، گفت که از این توافق خارج خواهد شد. همه می‌گفتند که ترامپ کاسب است و اهل معامله و این حرف‌هایش چندان نباید جدی گرفته شود. اما ترامپ کار خودش را کرد و از این توافقات و به‌صورت یکطرفه خارج شد. ترامپ وعده داده که سیزدهم مرداد سال‌جاری و نیز سیزدهم آبان‌ماه، دور جدیدی از تحریم‌هایی که تاریخ نمونه‌اش را ندیده، علیه ایران اعمال خواهد کرد. تحریم‌های مردادماه، همراه با ناهماهنگی‌های اقتصادی داخلی، اثرگذاری روانی بسیاری در جامعه داشت که هنوز هم رفع نشده. اما سیزدهم آبان پاییز 97، فلج‌کننده‌ترین تحریم‌های تاریخ چطور علیه ایران اعمال خواهد شد؟ در سیزدهم آبانی که پیش‌رو داریم، فرصت تنفس 180روزه ترامپ به کسانی که با ایران کار می‌کنند، تمام می‌شود و مرحله دوم و نهایی فلج‌کننده‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه ایران اتفاق خواهد افتاد. آمریکا اعلام کرده که فروش نفت ایران به صفر خواهد رسید. البته قبلاً هند و چین اعلام کرده بودند که تابع این تحریم‌ها نخواهند بود و بخشی از کشورهای دیگر خواستار ارفاق و چشم‌پوشی موردی آمریکا در موارد خودشان بودند. اما حالا هند و کره‌جنوبی هم پابه‌پای این تحریم‌ها خواهند بود و محاسبات ایران به‌هم خورده است. اما هنوز چیزی قطعی نیست و شاید پافشاری اروپا و چین، سرانجام این سناریو را تغییر دهد؛ هرچند که نفع همکاری آنها با آمریکا، بیشتر از نفع همکاری‌شان با ایران است. اگر هماهنگی‌های ایران و اروپا با همین شیب ادامه پیدا کند، امید زیادی می‌توان داشت. اما باید خودمان را برای یک نیمه آبان سخت حاضر کنیم.

آبان 97
سلام به فوتبال

وقتی دارید این متن را می‌خوانید، بازی رفت پرسپولیس- السد برگزار شده و حالا همه منتظرند تا اول آبان‌ماه از راه برسد. اگر استقلال موفق می‌شد السد را شکست بدهد، داغ‌ترین دربی تاریخ فوتبال ایران و پرتماشاچی‌ترین رقابت تاریخ لیگ باشگاه‌ها و قهرمانان آسیا را تماشا می‌کردیم؛ اما نشد که نشد. حالا پرسپولیس با بازیکنان مصدوم خودش و نیز بار سنگین محرومیتی که بابت ممنوعیت انتقال بازیکن داشته است، بخت بالایی برای صعود به فینال دارد. برخلاف پیش‌بینی‌ها،پرسپولیس توانست السد را با ژاوی و گابی اش در قطر شکست دهد. حالا یک مساوی هم در آزادی برای رسیدن نماینده ایران به فینال کفایت می کند؛ اتفاقی که تمام ایران در انتظار وقوعش در روز اول آبان هستند.

آذر 97
معادی به وقت دهه 60

احتمالاً در ‌ماه سوم پاییز، باید منتظر اکران یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین فیلم‌های سال هم باشیم؛ فیلمی به نام «بمب؛ یک عاشقانه» که محوریت آن را نوستالژی‌های دهه 60 تشکیل می‌دهد. اهمیت فیلم، در نام کارگردان آن است؛ پیمان معادی  که بازی‌های درخشان او در سینمای ایران به یادگار خواهد ماند. همچنین به واسطه موضوع فیلم که در دهه 60 اتفاق می‌افتد. پیمان معادی و لیلا حاتمی، نقش‌های اول این فیلم را که زن و شوهری هستند که در تهران دهه 60 زندگی می‌کنند، برعهده گرفته‌اند. البته پیش‌بینی فروش بالای این فیلم، شاید یک پیش‌بینی نادرست باشد؛ اما بلاشک به‌واسطه نشانه‌هایی که از آن دریافت کرده‌ایم و نوع نگاه و دنیای فیلمسازی معادی، باید منتظر یک فیلم پربازخورد باشیم.

آبان 97
برخوردهای اقتصادی

اوضاع اقتصادی مملکت مناسب نیست. مسئولان در تلاش‌اند تا این شرایط  را مدیریت کنند. یکی از روش‌های معمول، محاکمه کسانی است که دستی در این مشکلات اقتصادی دارند. طبق صحبت‌های صورت‌گرفته مسئولان دستگاه قضا و نیز یکدستی فکری در این زمینه بین مسئولان، باید انتظار چند برخورد جدی را داشته باشیم. این برخوردها، شامل افرادی هستند که به‌صورت عمده، موجب به‌هم‌ریختن بازار ارز و سکه و... شده‌اند. 
هم‌اکنون و به گفته سخنگوی قوه قضا، حکم اعدام سلطان سکه و همدستش و یک ابربدهکار بانکی صادرشده و البته احکام 30متهم دیگر نیز قطعی شده است. البته طبق رویه‌های قضایی و قانونی، می‌توان برای این احکام، درخواست تجدیدنظر در دیوان عالی کشور هم داد. ولی با توجه به خاص بودن این مورد، احتمالا این رویه در زمانی محدود انجام خواهد شد.

مهر 97
تعیین تکلیف یک مسئله نسبتا بغرنج

این روزها لابد درباره گروه ویژه اقدام مالی (در پولشویی) یا به اختصار اف‌ای‌تی‌اف (FATF) بسیار می‌شنوید. در واقع ما داریم از یک سازمان بین‌دولتی صحبت می‌کنیم که در سال 1989 تأسیس شد تا با پولشویی مبارزه کند. در سال 2001 نیز رویکرد این سازمان مبارزه با تأمین مالی تروریسم تعیین شد. حالا وضعیت پیوستن ایران به این کنوانسیون، مخالفان و موافقان دوآتشه خودش را دارد. مسئله اصلی ایران، تعریف‌هایی است که از واژه تروریسم صورت می‌گیرد و نیز بحث شفافیت مالی و مبارزه با پولشویی و... که آن را دخالت در امور داخلی تلقی می‌کند. اما به هر حال فرصت ایران تا نیمه مهرماه برای تصویب اف‌ای‌تی‌اف در حال پایان است و بحث‌های صورت‌گرفته نیز درباره بخشی از لایحه‌های آن ازجمله پیوستن ایران به کنوانسیون اقدام علیه تأمین مالی تروریسم است. با توجه به اتفاقات خاورمیانه و مشکلات اقتصادی درونی و نیز اجماع ملی بین نخبگان و مسئولان در زمینه شرایط سخت فعلی، باید انتظار تصویب اف‌ای‌تی‌ف و زیرمجموعه‌هایش را داشته باشیم.

آبان 97
دلار، دلار و باز هم دلار

حتــــی زبـده‌ترین کارشناسان هم نمی‌دانند درباره دلار چه باید گفت. در زمان نگارش این مطالب، سیر سقوط دلار آزاد شروع شده است. پیش‌بینی آینده دلار به‌خودی خود ممکن نیست؛ مگر اینکه متغیرهای اثرگذار در آن را به رسمیت بشناسیم. وضعیت مدیریت اقتصادی کشور، تصویب FATF، آغاز تحریم‌های نهایی ایران از 13آبان‌ماه که فرصت تنفس به ایران را می‌دهد، می‌تواند جزو عوامل و متغیرهای تأثیرگذار در این امر باشد. گویا دولت در این حوزه دچار رخوت شده است، اما مجموعه حاکمیتی به این نتیجه رسیده است که باید این وضعیت بغرنج مدیریت شود. تصویب اف‌ای‌تی‌اف و رای دیوان لاهه به نفع ایران می‌تواند به نفع ایران باشد. پیش‌بینی می‌شود تلاش اروپایی‌ها هم به نتیجه برسد و آمریکا در تحریم‌های نهایی، کمی کوتاه بیاید.

پاییز 97
سوریه؛ پایان 7 سال ویرانی

سوریه، یکی از دغدغه‌های همیشگی ایران بوده و هست. چنانچه این مسئله برای ایران و متحدان سوریه حل‌وفصل بشود، فرصت کافی در اختیارشان می‌گذارد تا بتوانند به مسائل دیگرشان بپردازند. از سوریه‌ای که روزگاری تروریست‌ها در آستانه فتح پایتخت آن بودند، حالا فقط قسمت کمی در اختیار آنها باقی مانده است. البته هنوز یک‌سوم این کشور خارج از کنترل دولت سوریه است؛ به واسطه حضور ترک‌ها و آمریکایی‌ها و نیز تروریست‌ها. درواقع ما به آخرین مرحله جنگ سوریه و سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مرحله‌اش رسیده‌ایم. تقابل رژیم صهیونیستی با سوری‌ها و ایرانی‌ها در خاک سوریه، وجود ترک‌ها و توافقات پیچیده آنها با روس‌ها، اتحاد اعراب حاشیه خلیج‌فارس و عربستان و مصر علیه سوریه و ایران و آمادگی برای حمایت از تروریست‌ها و حضور کردها در شمال شرقی و شمال سوریه، آخرین گام را فوق‌العاده پیچیده و خطرناک کرده است. ترکیه نمی‌خواهد ادلب را به راحتی ازدست بدهد، روسیه به‌صورت صددرصدی به تقابل با طرف‌های دیگر برنخواهد خاست و ایران نیز رویکرد ثابت همیشگی‌اش را دارد. کشوری که بیش از همه از نبرد ادلب متضرر خواهد شد، ترکیه است. آوارگان جنگ ادلب و نیز شورشیانی که جایی برای فرار ندارند و نیز تحرکات کردها، این کشور را فوق‌العاده نگران کرده است. با توجه به همه موارد ذکر‌شده، پیش‌بینی می‌شود که وضعیت سوریه و ادلب نیز به‌صورت غیرنظامی حل‌وفصل شود؛ چرا که همه طرف‌ها می‌دانند تبعات یک جنگ زمینی گسترده، غیرقابل پیش‌بینی و خارج از توان یکی از طرفین خواهد بود.