شور عزاداری

تحریریه درنگ

ماه محرم آمد و دوباره شــور عزا ،کــوچـه و خیابان‌های شهر را فراگرفت. از چندروز مانده به آغاز این ماه، داربست‌های فلزی در ورودی کوچه‌ها یا میانه خیابان‌ها به طاق نصرت تبدیل شد. تکیه‌ها و هیئت‌ها علم شد و پارچه سیاه روی آنها قرار گرفت تا رنگ شهر تیره و تار شده باشد.

 ماشین‌ها هم با ابتکارهای جدید در انتخاب واژه‌ها مواجه شده و با رنگ سرخ به‌دست‌نوشته‌های موضوعی تن سپرده‌اند. حکایت این 10شب از باقی روزهای سال جداست. عزاداری عمومی با روش‌ها و آیین‌های مختلف جریان دارد. همه شهرها و روستاها با رسوم خاص خود، دهه اول محرم را به عزاداری می‌پردازند. عده‌ای هم دهه دوم محرم را پاس می‌دارند تا پس از شهادت امام‌حسین(ع) به عزاداری بپردازند. برپایی تعزیه نیز جزو مراسم‌پرطرفدار این ایام به‌حساب می‌آید که ریشه‌ای تاریخی دارد.

آیین عاشورا سبک زندگی ایرانی‌ها را برای یک‌دهه تغییر می‌دهد؛شب‌‌‌ها طولانی‌تر می‌شود و رفت‌وآمد تا نیمه‌های شب ادامه دارد. 

در پرونده امروز به موضوع دهه محرم و شور همگانی این ایام پرداخته‌ایم.

برای کسانی که علاقه به موزه‌گردی دارند، موزه‌های مربوط به واقعه عاشورا را معرفی کرده‌ایم. در گزارشی به رسوم محلی سوگواری پرداخته‌ایم که مورد توجه دیگران قرار گرفته است. نگاهی که توریست‌ها و روزنامه‌‌نگاران دیگر کشورها به سوگواری‌های محلی در ایران داشته‌اند نیز مورد توجه قرار گرفته است. قدیمی‌ترین تکیه‌های تهران و همچنین مشهورترین مراسم عزاداری در شهرهای مختلف ایران معرفی شده است.

تعزیه به‌عنوان نمایش آیینی که ریشه‌ای تاریخی در ادبیات نمایشی و همچنین مناسک مذهبی ایران دارد، موضوع یکی از گزارش‌های پرونده امروز است. در این پرونده چندشهر یا روستای ایران که تعزیه‌خوانی‌های با شکوه و تاریخی دارند، مورد توجه قرارگرفته و سعی‌شده جزئیاتی از نحوه برپایی این مراسم ارائه شود.

در گزارشی دیگر به جمع‌آوری اطلاعاتی درمورد آیین‌های خاص در شهرهای مختلف کشور از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب پرداخته‌ایم. همچنین به موضوع نذر و غذاهای مختلفی که در این ایام از سوی هیئت‌های مختلف به عزاداران داده می‌شود، اشاره‌ای داشته‌ایم.

مراسم تاسوعا و عاشورا را از نگاه توریستی که مشاهدات نزدیک و عینی از مراسم‌ سوگواری شهرهای مختلف ایران داشته است، نقل کرده‌ایم تا با تصویری که آنها از این آیین دارند، آشنا شویم.

درباره تکیه‌های تهران و آیین عاشورا با احمد مسجدجامعی -عضو شورای شهر تهران- گفت‌وگو کرده‌ایم و از نگاه این تهران‌شناس به فرهنگ عزاداری و همچنین جذابیت آن برای گردشگران، توجه کرده‌ایم.

بهرام بیضایی و آیین‌های عاشورایی، موضوع یکی دیگر از گزارش‌های فرهنگی پرونده امروز است. در این گزارش به آثار این نمایشنامه‌نویس و سینماگر درباره عاشورا توجه شده است.

از دیدگاه هنر به‌غیر از نمایش و تعزیه به نقاشی‌های مشهور عاشورایی و قیمت آثاری که در این زمینه به تصویر کشیده شده است، پرداخته‌ایم.

گزارش میدانی این شماره از راسته فروش اقلام و ابزارهای عزاداری در خیابان ناصرخسرو تهران، تهیه شده است؛ از قیمت طبل، دهل و زنجیر گرفته تا گفته‌های خریداران و فروشندگان.