رود‌‌های رشت نفس ندارند

فرشته رضایی/ رشت - خبرنگار:

 تابستان امسال محیط زیست گیلان از مرگ 2 میلیون ماهی در رودخانه زرجوب شهر رشت خبر داد.

ساکنان رشت هم البته از بوی بد و حیوانات موذی این رودخانه و رودخانه گوهررود در امان نیستند.

اما میان این همه آسیب و تهدید، تصمیم‌های دیرپای مسئولان شهری، استانی و ملی برای نجات شریان‌های حیاتی رشت همچنان راه به جایی نبرده است.

آخرین بار سال 93، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، درباره طرح احیای 2 رودخانه گوهررود و زرجوب رشت اظهار نظر کرده و از اختصاص 50 میلیارد تومان از سوی دولت برای اجرای این طرح خبر داده بود؛ اعتباری که فقط 15 میلیارد تومان آن جذب و میان آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب، محیط زیست و شهرداری تقسیم شد.

قرار بود با این اعتبار، اول مشکل شیرابه پسماندهای انباشته شده در سراوان و سپس فاضلاب شهر که به رودخانه‌ها ریخته می‌شود، حل شود.

مسئولیت با کیست؟

اعتبار 50 میلیارد تومانی، آنقدر بین دستگاه‌ها مورد مناقشه قرار گرفت که به نظر می‌رسد همین اختلاف نظرها شرایط جذب کامل آن را ایجاد نکرد.

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی، به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: دولت آمادگی دارد ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار جدید برای ساماندهی رودخانه‌های رشت تخصیص دهد، اما کدام نهاد، مسئول اعتبار تخصیص یافته قبلی است؟

هیچ نهاد استانی و حتی استاندار گزارشی در این باره نداده‌‌اند که با اعتبار چه کرده‌اند؟ حتی خبرهایی می‌رسد که یکی از نهادها این اعتبار را برای رفع بدهی‌های خود هزینه کرده در حالی که این کار تخلف است.

 لایروبی دوای درد نیست

مدیرعامل گروه زیست‌محیطی «سرزمین ایده‌آل ما» در این باره به همشهری می‌گوید: سال‌هاست در شهر رشت دغدغه ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب را داریم، اما تاکنون کار جدی‌ای در این باره انجام نشده است و تا زمانی که فاضلاب صنعتی رشت و فاضلاب شهری به 2 رودخانه زرجوب و گوهررود بریزد، مشکلات محیط زیستی ادامه خواهد داشت. پیمان بازدیدی با بیان این‌که لایروبی رودخانه هر چند سال یک بار مشکلی را حل نمی‌کند، می‌افزاید: یا باید جلو ورود فاضلاب به رودخانه‌ها گرفته شود یا از بالادست رودخانه دبی آب ورودی را بیشتر کنند.

وی تاکید می‌کند: باید حساسیت موضوع بازگو شود تا مسئولان برای احیای گوهررود و زرجوب اعتبار ملی در نظر بگیرند.

باید از مسئولان پرسید بودجه احیای رودخانه‌ها چه سرنوشتی پیدا کرده است و حال چگونه می‌خواهند بار دیگر بودجه ملی برای آنها دریافت کنند؟

اعتبار چه شد؟

مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان توضیحاتی در این باره می‌دهد و می‌گوید:‌ از کل اعتباری که برای احیای رودخانه‌ها در نظر گرفته شده بود، فقط ۱۵ میلیارد تومان تخصیص یافت در حالی که ساماندهی 2 رودخانه نیازمند ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار است.

کاظم لطفی درباره هزینه‌کرد اعتبار اختصاص یافته هم تصریح می‌کند: از کل اعتبار، بیش از 3 میلیارد تومان به آب منطقه‌ای اختصاص داده شد که از محل این اعتبار، محل تلاقی 2 رودخانه زرجوب و گوهررود یعنی رودخانه پیربازار ساماندهی شد.

همچنین بیش از ۵ میلیارد تومان از ۱۵ میلیارد تومان تخصیص یافته برای ساخت تصفیه‌خانه به شهر صنعتی رشت داده شد. شرکت آبفا هم بیش از 2 میلیارد تومان از این اعتبار را دریافت کرد و به شهرداری رشت هم برای ساماندهی لندفیل سراوان بیش از 3 میلیارد تومان اختصاص یافت.

۷۱۴ میلیارد تومان برای لوله‌گذاری

این آمار در حالی اعلام می‌شود که معضل فاضلاب 15 بیمارستان رشت به قوت خود باقی است و برای تکمیل لوله‌گذاری فاضلاب شهر هم فکری نشده.

طبق اعلام رسمی شرکت آب و فاضلاب گیلان، هزار و 200 لیتر در ثانیه فاضلاب از شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی وارد رودخانه‌های رشت می‌شود. سید محسن حسینی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گیلان، البته به همشهری توضیح می‌دهد: با انجام برخی لوله‌گذاری‌ها در شبکه انتقال از ورود 360 لیتر فاضلاب در ثانیه به رودخانه‌ها جلوگیری شد و در واقع میزان فاضلاب ورودی به رودخانه‌ها 30 درصد کاهش یافت.

آمارهای شرکت آب و فاضلاب نشان می‌دهد کل لوله‌گذاری فاضلاب رشت 875 کیلومتر پیش‌بینی شده است که از این مقدار 415 کیلومتر با اعتباری بیش از 145 میلیارد تومان در دهه 80 انجام شد و 460 کیلومتر دیگر باقی مانده که به دلیل کمبود اعتبار هنوز به پایان نرسیده.

حسینی در این باره هم تصریح می‌کند: برای تکمیل لوله‌گذاری به 714 میلیارد تومان دیگر نیاز داریم.

آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان در رشت

زرجوب و گوهررود بیش از 3 دهه است با مشکل آلودگی زیست محیطی مواجه هستند و جزو آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان محسوب می‌شوند.

کارشناسان بسیاری از بیماری‌های شایع شده در رشت از جمله انواع بیماری میکروبی و افزایش سرطان را به آلودگی آنها نسبت می‌دهند. بخش دیگری از تبعات آلودگی 2 رودخانه متوجه ساکنان حاشیه‌ای است که نه می‌توانند به دلیل بوی نامطبوع فاضلاب، زندگی عادی داشته باشند و نه خانه‌های خود را بفروشند. تالاب ۱۹ هزار هکتاری انزلی هم مقصد نهایی همه آلودگی‌هایی است که زرجوب و گوهررود با خود حمل می‌کنند.