سمنان
کورسوی امید پسته‌کاران
راه‌اندازی مجتمع تجارت جهانی پسته در دامغان امید را به دل کشاورزان سمنانی برگردانده است
اعظم سادات محمودآبادی / خبرنگار
خبر برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مجتمع تجارت جهانی پسته را در دامغان مدتی پیش رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سمنان اعلام کرد. خبری که چشم باغداران زیادی را روشن کرد، زیرا میتواند افقی روشن نه تنها برای ٤ هزار و ٩٠٠ بهره‌بردار پسته سمنان که برای صدها باغدار پسته کشور ایجاد کند. اما گویا هنوز متولیان تولید پسته و فراوری آن در سمنان اطلاعات دقیقی درباره اقدامات انجام شده برای راه‌اندازی این مجتمع ندارند.
پسته هزار ساله
شهرستان دامغان 16 هزار و 900 هکتار باغ پسته دارد که از این میزان 12 هزار و 500 هکتار مثمر و 4 هزار و 400 هکتار به باردهی اقتصادی نرسیده است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دامغان با بیان این‌که این محصول ارزشمند دارای قدمت چند هزار ساله است و کیفیت و طعم منحصر به فردی دارد به همشهری می‌گوید: این محصول در مناطق حومه قهاب رستاق، صرصر و دامن‌کوه با ارقام و گونه‌های متفاوت شامل عباس‌علی، شاه‌پسند، خنجری فرخی، اکبری، احمد‌آقایی و حاج حسینی کشت میشود.
سید محسن طباطباییان با بیان این‌که وضع تولید محصول در شهرستان با توجه به سرمای دیررس بهاره مطلوب نیست، می‌افزاید: پیش‌بینی میشود حدود 4 هزار تن محصول خشک تولید شود که از این مقدار حدود 35 درصد در قالب تازه‌فروشی به بازارهای داخلی عرضه و بقیه در 105 واحد فراوری مکانیزه و نیمه‌مکانیزه خشک و صادر میشود.
جهاد کشاورزی سمنان اما کنار این آمارها خبر دقیقی از روند اجرای طرح مجتمع تجارت جهانی پسته نمی‌دهد.
پیگیری‌های همشهری از مسئولان جهاد کشاورزی سمنان هم بی‌نتیجه می‌ماند تا جایی که مدیر توسعه بازرگانی این سازمان طرح ایجاد مجتمع تجاری را مربوط به سازمان صنعت، معدن و تجارت می‌داند و می‌خواهد همه پیگیری‌ها از همان کانال انجام شود، زیرا جهاد کشاورزی در جریان کامل طرح نیست.
طرحی مهم در بلاتکلیفی
15 مرداد امسال بود که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سمنان از ایجاد مجتمع تجارت جهانی پسته در شهرستان دامغان خبر داده بود. بهروز اسودی در سومین جلسه کارگروه توسعه صادرات سمنان با اعلام این خبر تاکید کرده بود موافقت اولیه اعضای کارگروه با کلیت طرح ایجاد مجتمع تجارت جهانی پسته در دامغان، گرفته شده و طرح نهایی در حال بررسی است. با این همه، تماس‌های پی در پی با رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان هم برای اطلاع از جزئیات راه به جایی نبرد.
اما از آنجا که جهاد کشاورزی استان متولی تولید است و باید یک کانال ارتباطی بین آنها و سازمان صنعت و معدن وجود داشته باشد، پیگیری‌ها نشان داد کارگروه معرفی شده و اعضای آن در حال بررسی طرح هستند.
پای بخش خصوصی در میان است
در بررسی‌های بیشتر مشخص شد مجتمع تجارت جهانی پسته قرار است از سوی بخش خصوصی راه‌اندازی شود و هنوز مجوز‌های آن از سوی سازمان صنعت و معدن ارائه نشده است. هر چند هیچ کدام از مسئولان استان اطلاعاتی درباره این طرح ارائه نکرده‌اند، اما گویا مشکلاتی که باغداران سال‌ها با آن دست به گریبان هستند، اجرای این طرح را با تردیدهایی مواجه کرده است. این موضوع را معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی در افتتاحیه جشنواره ملی پسته در دامغان عنوان و به 3 مشکل اساسی اشاره کرد که شامل کمبود آب، بازار فروش و غفلت از پسته‌کاری علمی و مشاوره با کارشناسان است. محمد علی طهماسبی در توضیح اولین مشکل با بیان این‌که تغییر اقلیم آب‌و‌هوایی موجب کاهش ۲۴ درصدی بارش از سال گذشته تا امسال شده است، گفت: باید به سمت افزایش بهره‌وری مصرف آب حرکت کنیم و در این راه ارتقای ۸۵ درصدی آبیاری نوین در سطوح کشاورزی کشور از سوی وزارت جهاد کشاورزی هدف‌گذاری شده است. وی همچنین درباره مشکل دوم با تاکید بر پسته‌کاری بر مبنای روش‌های علمی اظهار کرد: امروز بسیاری از کشاورزان و تولیدکنندگان پسته از مشاوره علمی در تولید بهره نمی‌گیرند حال آن‌که غفلت از کشاورزی مدرن مشکلاتی عدیده را در بر دارد.
طهماسبی درباره سومین مشکل پسته‌کاران شامل بازار فروش هم توضیح داد: جایگزینی فرایندهای عرضه پسته اولویت وزارتخانه است. بر این اساس به دنبال تغییر روش‌های سنتی عرضه به سمت روش‌های مدرن هستیم که مزیت‌های بیشتری نسبت به گذشته دارد.
زیرساخت‌ها در اولویت است
این گفته‌ها نشان می‌دهد باید زیرساخت‌های کامل برای محصولی با کیفیت که همه ستاره‌های صادرات را داشته باشد پیش از راه‌اندازی مجتمع تجارت جهانی پسته ایجاد شود، زیرا امروز استان‌های زیادی به دلیل شرایط آب و هوایی و همچنین خشکسالی دل به کاشت این درخت پر قیمت و محصولی که با نام طلای سبز از آن یاد میشود، داده‌اند.
یک عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که در هر شهرستان یک محصول نمونه وجود دارد و دامغان یکی از آن‌هاست به همشهری می‌گوید: با توجه به برتری پسته دامغان وجود یک مجموعه تجاری میتواند در صادرات این محصول تاثیر بیشتری داشته باشد.
سینا سرحدی با بیان این‌که استان‌های زیادی امروز وارد صنعت تولید پسته شده‌اند، می‌افزاید: با توجه به شرایط اقلیمی و اقبال به کشت پسته، ایجاد یک مجتمع تجاری میتواند پسته‌کاران سراسر ایران را از آثار مثبت آن بهره‌مند کند.
سرحدی وجود چنین مجتمع‌هایی را برای زعفران و عناب هم سودمند توصیف و اظهار می‌کند: کارایی چنین مجتمع‌هایی در درجه اول در گرو تامین زیرساخت‌های فراوری محصولاتی چون پسته است.
درآمد سالانه 7 هزار میلیارد ریالی پسته دامغان
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی، سال 95 سطح زیرکشت باغ‌های پسته کشور 457 هزار هکتار بود و 304 هزار تن تولید داشتند. میزان صادرات پسته در همین سال هم 138 هزار تن به ارزش یک میلیارد و 271 میلیون دلار بود. مقدار تولید و صادرات پسته کشور در سال 96 نزدیک به همین رقم اعلام شده است که از این میان 11 تن پسته خشک و 35 تن پسته تر سهم تولید سمنان محسوب میشود. در استان سمنان هم دامغان بیشترین سهم را در تولید پسته دارد به طوری که از محصول پسته دامغان سالانه 7 هزار میلیارد ریال درآمد حاصل میشود. در این استان 25 واحد مکانیزه، 20 واحد نیمه‌مکانیزه و حدود 70 واحد سنتی در حال ضبط و فراوری پسته هستند اما همچنان امکان بسته‌بندی نهایی با قابلیت فروش در بازار جهانی وجود ندارد. حالا با اعلام خبر راه‌اندازی مجتمع تجارت جهانی پسته برخی از باغداران امیدوارند بتوانند ارزش‌افزوده بسته‌بندی نهایی صادرات را هم از آن خود کنند.
