عزم عمومی برای حفظ باغ‌‌های قم

زینب حیدری| قم- خبرنگار:

فضای سبز در شهرها یکی از عوامل نشاط شهری محسوب می‌شود. شهر قم اگرچه در دل یک منطقه خشک و کویری واقع شده، نمی‌توان این نیاز ضروری را برای آن انکار کرد. علاوه بر آن در سال‌های گذشته هر چه توسعه‌یافتگی قم بیشتر شد، سرسبزی که روزگاری باغ‌شهر و انارستان بود، کمتر شد. تنش‌های آبی و بحران‌های پیش رو برای تأمین آب هم سبب شد اوضاع فضای سبز این شهر روزبه‌روز وخیم‌تر شود. اما این روند در برهه‌ای آن‌قدر به چشم آمد که دیگر نمی‌شد آن را نادیده گرفت. پارک‌ها و بوستان‌های معروف شهر یک به یک آب می‌رفت و جای آن را ساختمان‌های عریض و طویل می‌گرفت. باغ‌ها و انارستان‌ها خشک شدند و این شهر کویری بی‌جان‌تر می‌شد. از همین رو بود که رفته‌رفته با تغییر مدیران، رویکردها نیز در این زمینه تغییر کرد. حالا فضای سبز یکی از مطالبات جدی مردم شده است. شهروندان به قطع هر درختی حساس هستند. در این زمینه مدیریت شهری نیز با حساسیت بیشتری گام بر می‌دارد. همین موضوع بهانه‌ای شد تا «پیام جوادیان»، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم، به بیان مسائل و مشکلات پیش رو بپردازد. 

سال گذشته خبری مطرح شد مبنی بر شناسنامه‌دارشدن باغ‌های شهر؛ آخرین وضع باغ‌های شهر چگونه است؟ 

طرح شناسنامه‌دارشدن باغ‌ها در 6 ماه انجام شد. بر اساس مطالعات صورت‌گرفته مساحت باغ‌های سبز موجود در محدوده شهر 49 هکتار، در حریم شهر 277 هکتار و در مجموع 326 هکتار است. به بیان بهتر شهر قم 71 باغ سبز و فعال دارد. 

شهرداری برای حفظ این باغ‌ها چه راهکاری دارد؟ 

حفظ باغ‌ها از وظایف جهاد کشاورزی است اما شهرداری یک تنه برای حفظ این باغ‌ها وارد کار شده است و از همه ظرفیت‌های خود از جمله تأمین آب یا کاشت درخت برای حفظ این فضاها استفاده می‌کند. پیش‌تر پیشنهاد داده بودیم تا استان اعتباری برای تملک این باغ‌ها در نظر بگیرد تا با کمک شهرداری این سرمایه‌های شهری حفظ شوند. اعتبار مورد نیاز برای تملک این باغ‌ها 1020 میلیارد تومان است که شهرداری در مناطق مختلف در حد بضاعت برای تملک ورود کرده است. از جمله این باغ‌ها می‌توان به باغ اشراقی در منطقه یک، باغ افضل و باغ رنجبر در منطقه 2، باغ قلیان در منطقه 4 و باغ جهانگیری در منطقه 5 اشاره کرد. 
باید در استان به این باور برسند که حفظ باغ‌ها نیازمند عزم عمومی است و شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد. 

کشمکش‌های باغ سالاریه به کجا رسید؟ 

در گذشته از میدان سالاریه تا زنبیل‌آباد همه باغ بود که به مرور از بین رفته است. در حال حاضر بخش زیادی از درختان در بوستان بانوان حفظ شده است. اداره اطلاعات نیز با مراقبت‌ها و همکاری‌های به عمل آمده 60 درصد فضای سبز را حفظ کرده است. آنچه در این محدوده از بین رفته مربوط به مجموعه جامعه‌الزهرا(س) است که پرونده قضایی این مجموعه نیز مفتوح و در حال پیگیری است. علاوه بر آن تکلیف باغ کنار در بوستان یاسمن نیز باید روشن شود و پاسخ دهند چرا درختان این قسمت خشک شده است؟ این‌که می‌گویند آب نبوده قابل قبول نیست. اگر آب نیست پس چگونه آب برای درختان و شمشادها و چمن‌کاری‌ تأمین شده و در سوی دیگر درختان خشک شده است؛ البته این مسائل و مشکلات مربوط به مدیریت قبل جامعه‌الزهرا(س) است و مدیریت جدید همکاری لازم را دارد. 

در مورد باغ سالاریه هم که حدود 4 هکتار و مربوط به مؤسسه امام‌صادق(ع) است، عزم استان بر حفظ باغ بوده و به هیچ عنوان بنا نیست مجوز تغییر کاربری داده شود. برای رفع این مشکل دو پیشنهاد از سوی شهرداری مطرح شده است؛ نخست معاوضه زمین در بلوار پیامبر اعظم(ص) یا قطعه‌ای کنار باغ که مؤسسه با هر دو پیشنهاد تاکنون مخالفت کرده و اصرار آن‌ها بر این لکه سبز است. 
با مجموع مباحث پیش آمده شهرداری برای حفظ این باغ تلاش خود را دارد به طوری که سال گذشته 25 میلیون تومان برای غرس درخت، آبیاری و نظارت بر باغ هزینه کرده است. 

بوستان نجمه نیز یکی دیگر از مباحث پر حرف و حدیث در سال‌های اخیر بوده است. در خبرها آمده این بوستان به شهرداری واگذار شده، چه برنامه‌ای برای این بوستان در نظر دارید؟ 

این بوستان 5/2 هکتاری 15 ساله به شهرداری واگذار شده است. ساخت شهربازی محدود، سالن ورزشی سرپوشیده، زمین ورزشی روباز و بوستان بانوان از مهم‌ترین طرح‌های در دست اقدام برای این بوستان است که تا پایان سال تکمیل و اجرایی می‌شود. در حال حاضر هم در بخش‌هایی از بوستان درختکاری صورت گرفته و آب‌نماهای آن نیز احیا و راه‌اندازی شده است. 

مهم‌ترین محدودیت و مشکلات پیش روی توسعه فضای سبز شهر چیست؟ 

اگر از کمبود و کیفیت آب، گرمای شدید، خشکی هوا، سرمای شدید و حجم زیاد تردد زائر و بازدیدکننده به عنوان محدودیت‌های پیش رو فاکتور بگیریم، مشکلات با دستگاه‌های اجرایی از مهم‌ترین محدودیت‌هاست؛ به طور مثال شرکت توزیع برق برای رفع خطر سیم‌ها به قطع سرشاخه‌های درختان اقدام می‌کند و تاج درخت را برمی‌دارد که این خود یک مشکل جدی برای حیات درختان است. یکی از راه‌ها استفاده از کابل نگه‌دار است؛ از همین رو از سال گذشته قطع تاج درختان را ممنوع کردیم و شرکت برق باید برای رفع خطر کابل‌ها از کابل نگه‌دار استفاده کند.