واردات، انبوه‌سازی تبلیغات و پیمانکاری چقدر درآمد دارد؟
میلیاردی‌های خاص
خدیجه نوروزی
واردات، انبوه‌سازی مسکن، تبلیغات، پیمانکاری پروژه‌های شهری و... ظاهرا از پردرآمدترین مشاغلی به‌شمار می‌روند که با سرمایه، شناخت صحیح بازار هدف، دانش و تجربه کافی و شناخت درست قوانین تعریف می‌شوند. البته اگر کمی ژرف به زوایای کاری سرمایه‌گذاران چنین مشاغلی در بازار فعلی بنگریم، متوجه چالش‌ها و مشکلاتی می‌شویم که شاید نتوانیم به‌صراحت آنها را در دسته پردرآمدترین‌ها جای دهیم. البته گاهی هم علت اینکه افرادی در این مشاغل صاحب درآمدهای میلیاردی هستند را باید در جای دیگری دنبال کنیم؛ در اتصال به رانت‌های قدرت.
اما آنچه بیش از هر چیز مورد توجه قرار دارد، شرایط اقتصادی کنونی کشور، اعم از نوسانات ارزی، رکود، تورم، تحریم‌ها، اختلالات در سیستم نظام بانکی و پولی و بوروکراسی‌هاست که فعالان این بخش‌های اقتصادی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. اما این مشاغل خاص هنوز هم درنظر مردم در دسته پردرآمدترین‌ها قرار دارند.
واردکنندگان 2میلیارد دلاری
واردات یکی از بخش‌هایی است که همواره در دسته مشاغل پردرآمد در سراسر دنیا مورد توجه سرمایه‌گذاران است. اما این حوزه در ایران به علت قوانین متفاوت و سابقه تاریخی، در مواردی، در انحصار کمپانی‌ها و افراد خاصی است تا در دسته پردرآمدترین‌ها باشند و با نام «سلاطین» شهرت بگیرند؛ از بازار خودرو و ارز گرفته تا گوشت و دانه‌های روغنی. براساس گفته بعضی واردکنندگان، بالاترین رقم وارداتی یک کمپانی برای یک کالای اساسی مانند دانه‌های روغنی چیزی در حدود 2میلیارد دلار است که در انحصار چند نفر است.
مجیدرضا حریری- نایب‌رئیس اتاق ایران و چین- رمز موفقیت پردرآمدترین‌ها را در این حوزه منتسب به افرادی می‌داند که با انحصارطلبی و البته استفاده از خلأ‌های قانونی به سرمایه‌های چند‌هزار میلیاردی دست پیدا کرده‌اند.
حریری سختی کار واردکنندگانی که در فهرست پردرآمدترین‌های واردات نیستند را رقابت در شرایط نابرابر عنوان می‌کند و معتقد است عدم‌شفافیت، غیررقابتی بودن و نبود اقتصاد آزاد از معضلات کنونی این فعالان اقتصادی است.
نبود سیاستگذاری ارزی نیز آسیب‌هایی جدی به این حوزه وارد کرده است و واردکنندگان عملا قدرت ریسک و سرمایه‌گذاری بلندمدت را از دست داده‌اند.
13میلیارد تومان ماهانه از انبوه‌سازی
مشاغل مهندسی به‌ویژه در حوزه مسکن و ساختمان در کشورهای جهان اول و پیشرفته یکی از پردرآمدترین‌ها محسوب می‌شوند اما در ایران شرایط خیلی ایده‌آل نیست. شرکتهای بزرگ سرمایه‌گذاری در انحصار دولت است که سهم شرکتهای خصوصی را کاهش داده است. شرکتهای خصولتی هم فقط این نام را یدک می‌کشند و در عملا فاقد ویژگی‌های خصولتی‌بودن هستند. 1700شرکت خصوصی در ایران وجود دارد که در فهرست موفق‌ترین‌ها قرار دارند.
مهندس صابر پیربرناش، یکی از پیمانکاران جوان در بخش انبوه‌سازی پروژه‌های ساختمانی میانگین درآمد ماهانه‌اش را در بهترین شرایط بازار 700 تا 800میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌گوید: درآمدزایی در صنعت ساختمان به سرمایه موجود شرکت انبوه‌ساز بستگی دارد. بالاترین درآمد ماهانه غول‌های انبوه‌سازی در بهترین وضعیت بازار ایران 12 تا 13میلیارد تومان است که باید با آن تمام هزینه‌هایشان را مستهلک کنند.
این فعال صنعت ساختمان با اشاره به وضع موجود اقتصادی می‌گوید: البته به خاطر رکود حاکم بر مسکن اکثر همکارانم شرکت‌هایشان را جمع کرده‌اند و شرکت‌هایی که سرپا مانده‌اند حداکثر 30درصد درآمدهایی که ذکر کرده‌ام را کسب می‌کنند.
وی به مشکلات و سختی کار این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: روند مجوزگیری‌ها در ایران طولانی و هزینه‌بر است اما در کشورهایی مانند بل‍ژیک با هزار یورو و در کمتر از یک روز می‌توان مجوز ساخت پروژه را دریافت کرد. در اینجا برای گرفتن مجوز یک پروژه هزار متری باید 250میلیون تومان پرداخت و 6ماه وقت صرف کرد. از سوی دیگر 80درصد مصالح ساختمانی موجود در بازار، استانداردهای لازم را از نظر مقاومت و کارایی ندارند. افزایش 15تا 20درصدی قیمت مصالح ساختمانی در یک هفته اخیر آسیب جدی‌ای به سرمایه‌گذاران این بخش زده است.
مردم می‌گویند پردرآمدند
پیمانکاران پروژه‌های شهری از دید بسیاری از مردم در دسته مشاغل پردرآمد جای دارند. اما حسن اعلایی از باسابقه‌ترین پیمانکاران خدمات پسماند شهری شهرداری تهران در بخش رفت و روب و جمع‌آوری پسماند تر نظری متفاوت دارد. او می‌گوید: برخلاف تصور بسیاری از مردم، فعالیت در این بخش آنچنان که باید سودده نیست، چراکه ما با مشکلاتی مانند عدم‌انطباق درآمد با هزینه‌ها و عدم‌پرداخت مطالبات و هزینه جرایم حاصل از تأخیر در پرداخت مالیات، بیمه و ارزش‌افزوده مواجه هستیم که روند ادامه کار را سخت می‌کند.
اعلایی اینطور به سختی‌های کارش اشاره می‌کند: جمع‌آوری پسماند تر به‌خاطر مرتبط بودن با بهداشت و سلامت مردم بسیار کار پر‌مسئولیتی است. من 1200پرنسل دارم که در تمام 24ساعت در حوزه‌هایی که برایشان تعریف‌شده مشغول فعالیتند، این در حالی است که در ایام تعطیل حجم کارشان 50تا 60درصد افزایش می‌یابد.
این پیمانکار از سابقه 25ساله‌اش در گرفتن پروژه‌های شهرداری و رمز ماندگاری‌اش می‌گوید؛ سکان هدایت و راهبری یک پروژه برعهده مدیری است که بتواند با به‌کارگیری و مدیریت منابع مورد نیاز، در چارچوب یک برنامه تعریف‌شده با لحاظ کردن زمان، هزینه و کیفیت، کار کند. همکاران زیادی داشتم که نتوانستند در این کار دوام بیاورند و موفق به گرفتن پروژه‌های بعدی نشدند. بعضی از آنها در اجرا توانمند بودند اما در مسائل پشتیبانی مانند سنجش مسائل مالی و میزان سوددهی و دارایی شرکت ضعف‌های اساسی داشتند.
وی درصورتی فعالیت در این حوزه را درآمدزا می‌داند که پسماند تر و خشک به یک پیمانکار واگذار شود چراکه زباله‌های خشک بخش اعظمی از هزینه‌های مربوط به جمع‌آوری و انتقال پسماندها به کهریزک و دفن را تقلیل می‌دهد و وزن کمتری نسبت به زباله های تر دارند که میزان تناژ حمل‌شده توسط هر یک از سمی‌تریلرها(دستگاه‌های حمل زباله) را افزایش می‌دهد.
100میلیارد تومان درآمد سالانه تبلیغات
تبلیغات نیز یکی از شاخه‌هایی است که شاغلان آن به کمک صاحبان آگهی (تولیدکنندگان یا ارائه‌دهندگان خدمات) می‌آیند تا اقتصاد فضای کسب و کار را رونق ببخشند. این شرکتها معمولا سعی دارند تا با کارآمدترین ابزارها توجه مخاطبان را جلب کنند. در ایران نیز شرکت‌هایی در عرصه تبلیغات روند مطلوبی را طی کرده‌اند و توانسته‌اند تا حدود زیادی بازار را در دست بگیرند و درآمدزایی قابل‌توجهی داشته باشند. گرچه هیچ‌یک از شرکتهای تبلیغاتی موفق به میزان درآمدهای میلیاردی‌شان اشاره نمی‌کنند اما می‌توان برآورد کرد که در شرایط عادی اقتصاد، درآمدهای ناخالص بیش از 100میلیارد تومان عایدشان شود.
یکی از شرکتهای تبلیغاتی مطرح در حوزه تبلیغات با بیش از 30رسانه چاپی و آنلاین و با دارا بودن دسترسی به بیش از 30میلیون نفر مخاطب در ماه، به مشتریان خدمات ارائه می‌دهد و می‌توان گفت در بخش تبلیغات چاپی و آنلاین جایگاه شناخته‌شده‌ای دارد.
عضو هیأت‌مدیره یکی از این شرکتها عنوان می‌کند: در دوره‌ای از تاریخ کشور، تبلیغات چاپی، پررونق‌ترین بخش تبلیغات از حیث حجم بود. امروز ظهور رسانه‌های متنوع فضاهای جدید و به‌خصوص آنلاین، این رهبری را از چنگ تبلیغات ربوده است.
وی رمز ماندگاری و تمایز شرکت خود را ورود به حوزه تبلیغات کسب‌وکارهای محلی (Local Businesses) می‌داند. او به مشکلات شرکتهای تبلیغاتی اینگونه اشاره می‌کند: اوضاع حاکم بر اقتصاد کشور، شرکتها را در اجرای کمپین‌های تبلیغاتی بسیار محتاط کرده است. برخی از شرکتهای خارجی حاضر در بازار کشور به‌طور کامل فرایند بازاریابی خود را متوقف کرده‌اند. از سوی دیگر محدودیت‌‌‌هایی که در محتوا و ارائه تبلیغات با آن مواجهیم گاه موجب می‌شود تا بازدهی مورد نظر مشتریان حاصل نشود.
وی به برنامه تبلیغات بلندمدت و سودآوری حاصل از آن اشاره می‌کند و می‌گوید: تبلیغات کوتاه‌مدت عمدتا یعنی دورریز هزینه که در کشور این شیوه بیشتر دنبال می‌شود. متأسفانه تحریم‌ها و نبود استراتژی، برنامه و مدیریت جامع در سطح کلان، موجب شده است تا در هیچ دوره‌ای شرکتهای داخلی نگاهی به خارج از مرزها نداشته باشند و این مسئله به‌خصوص در دوره‌های بحران، شرکتها را با چالش بسیار عمیق‌تری روبه‌رو می‌کند.
